باشگاه مخاطبان پایگاه اطلاع رسانی و خبری جماران، حضرت آیت الله مرحوم حاج میرزا محمد ثقفی تهرانی در آذرماه 1274 هجری شمسی در منزل مسکونی پدر بزرگوارشان در پامنار تهران به دنیا آمد. پدر ایشان آیت الله حاج میرزا ابوالفضل تهرانی صاحب کتاب «شفاء الصدور فی شرح زیارت العاشور» و جد ایشان آیت الله مرحوم حاج میرزا ابوالقاسم نوری تهرانی بوده است.
وی مقدمات و ادبیات و سطوح فقه و اصول را غالباً در نزد دو عالم بزرگوار آقا میرزا کوچک ساوجی و آقا شیخ آقابزرگ ساوجی (اخوان ساوجیان) فرا گرفت. و در سال 1301 هجری شمسی رهسپارحوزة علمیة قم شد و به مجلس درس حضرت آیت الله العظمی حاج شیخ عبدالکریم حائری یزدی (اعلی الله مقامه الشّریف) مؤسس و رئیس حوزة علمیة قم پیوست. او در مدت هفت سالی که در قم بود، یک دورة کامل معقول و منقول را از آیت الله حاج سید ابوالحسن رفیعی قزوینی آموخت و چندی نیز از مباحث آیت الله شیخ محمدرضا اصفهانی مسجد شاهی بهره مند شد وی از اساتیدش آیات عظام حاج شیخ عبدالکریم حائری یزدی و حاج سید محمدتقی خوانساری و حاج سید ابوالحسن رفیعی قزوینی و آقا ضیاءالدین عراقی، اجازة نقل روایت و اجتهاد گرفت. و بعد از گرفتن اجازة اجتهاد به تهران بازگشت. آیت الله ثقفی پدر همسر امام خمینی (رضوان الله تعالی علیه) بود و در سرودن شعر عربی و فارسی نیز ید طولانی داشت و در انواع شعر: قصیده، غزل، رباعی، دو بیتی آثاری بس دلنشین و زیبا دارند. وی به تألیف و تحقیق نیز مبادرت نمود و آثاری چند در مباحث حکمت، فقه، اصول و تفسیر بر جای نهاد که از آن جمله : غرر العوائد من درر الفوائد، روان جاوید در تفسیر قرآن مجید، حاشیه بر ترجمه و شرح کشف المراد، حاشیه بر راه سعادت و ... و سر انجام این عالم بزرگوار طی یک دوره سه ماهه بیماری در صبح روز 18 مرداد ماه 1364 هجری شمسی دار فانی را وداع گفت، پیکر مطهر آن روحانی متواضع بعد از اقامة نماز به امامت حضرت آیت الله العظمی حاج سید عبدالکریم موسوی اردبیلی (رضوان الله تعالی علیه) در شبستان مدرسه عالی شهید مطهری (رضوان الله تعالی علیه) تهران به سمت شهر ری تشییع شد و در کنار مقبرة پدر والا مقامش و همسر مکرمه اش در حرم مطهر حضرت عبدالعظیم حسنی (علیه السّلام) به خاک سپرده شد. روحش شاد و یادش گرامی باد.
ارادت به ائمة اطهار (علیهم السّلام)
آیت الله مرحوم حاج میرزا محمد ثقفی تهرانی (رضوان الله تعالی علیه)، ارادت عجیبی به خاندان عصمت و طهارت (علیهم السّلام) داشت و به خوبی به یاد دارم که در منزلشان در خیابان پامنار کوچة صدر اعظم (کوچة شهید صوفیانی کنونی) بن بست ثقفی مجلس روضه خوانی برپا می نمود و شخصیت هایی همچون مرجع عالیقدر حضرت آیت الله العظمی حاج سید احمد خوانساری، آیت الله علامه حاج شیخ یحیی نوری، آیت الله حاج شیخ محمدتقی فلسفی و ... (رضوان الله تعالی علیهم اجمعین) حضور می یافتند.که نگارنده این دیدار را برای صدیق مکرم جناب آقای حاج محمدتقی انصاریان خوانساری، رئیس پرتلاش انتشارات بین المللی انصاریان قم و نویسندة محترم کتاب مرجع متّقین : خاطرات و اسنادی منتشر نشده دربارة آیت الله العظمی حاج سید احمد خوانساری «قدس سره الشّریف»، نقل کردم که معظم له محبت کردند و در صفحة 205 آن کتاب به نقل از حقیر به این صورت آورده اند که : ... در منزل آیت الله ثقفی، پدر خانم امام خمینی (رحمت الله علیه)، آن جا مجلس روضه و توسّلی بود که آیت الله العظمی خوانساری تشریف آوردند ... .
این خانه در نزدیکی خانة آیت الله حاج سید ابوالقاسم کاشانی بود و در انتهای کوچه، بن بستی بود که دو، سه خانه کنار هم بود که همگی از آنِ آیت الله ثقفی بود و خانه ها در اصل مسکن پدر و پدربزرگ ایشان : حضرت آیت الله حاج میرزا ابوالفضل تهرانی و حضرت آیت الله حاج میرزا ابوالقاسم کلانتر نوری بوده و بعد ها یکی از آن ها آیت الله ثقفی و خانوادة محترم و فرزندانش در آن زندگی می کردند و یکی در اختیار آقازادة محترمشان آیت الله حاج میرزا حسن آقا ثقفی (رضوان الله علیهم) بود. حتی شنیده ام که قبلاً آیت الله سید ابوالقاسم کاشانی (رحمت الله علیه)، هم در این روضه خوانی شرکت می نموده اند. و به خوبی به یاد دارم که در زمان عقد ازدواج صدیق مکرم آیت الله زاده حاج علی ثقفی، از جمله افرادی که در آن مراسم حضور داشتند، آیت الله مرحوم حاج شیخ محمدتقی فلسفی بودند. و همیشه منقول بود که آیات سید احمد لواسانی و سید محمدصادق لواسانی از دوستان صمیمی معظم له به شمار می رفته اند.
فرزند آیت الله مرحوم محمدعلی شاه آبادی؛ حجت الاسلام والمسلمین حاج شیخ نورالله شاه آبادی (دامت برکاته) که قبلاً دبیر آموزش و پرورش تهران بودند و ساکن تهران می باشند؛ نقل فرمودند که : مرحوم حاج میرزا محمدصادق شاه آبادی (بیدآبادی) برادرزادة آیت الله محمدعلی شاه آبادی، مُعرفِ آیت الله شاه آبادی به امام راحل بوده است و از دوستانِ امام راحل بوده و از دوستانِ آیت الله ثقفی نیز بوده اند و تا آخرین روز حیاتشان با آیت الله ثقفی مباحثه و ارتباط علمی داشتند.
و در مجموع این را بگویم که از قدیم الایام، از حدود نیم قرن قبل از سال 1345 هجری شمسی که حقیر با این خانواده، از طریق دوستی و همکلاسی و هم دانشگاهی با آقای حاج علی ثقفی در رشتة فلسفة دانشگاه تهران آشنا شدم توجه علماء و بزرگان را نسبت به این عالم بزرگوار مشاهده نموده ام.
شایسته است ذکر شود که در همان سال های دانشجویی یعنی در سال 1348 هجری شمسی همکلاسمان آقای علی ثقفی، کتاب قصص و روایات را توسط انتشارات برهان تهران منتشر نمود که نگارنده هنوز از آن کتاب ارزشمند بهره مند می باشد.
تفسیر وزین روان جاوید
یکی از مشهورترین و بهترین اثر آیت الله حاج میرزا محمد ثقفی تهرانی (رحمت الله علیه) کتاب تفسیر پنج جلدی روان جاوید (روان جاوید در تفسیر قرآن مجید) است. حقیر مفتخرم که از سال 1345 هجری شمسی از زمان دانشجویی و اقامت در تهران، سؤالات قرآنی خود را از معظم له پرسیده و بهره گرفته ام و پس از چاپ و نشر کتاب تفسیر روان جاوید در کنار دیگر تفاسیر از آن اثر قرآنی، هم در سخنرانی ها و هم در نوشتارهایم، استفاده کرده ام. و افتخار دارم که جناب آقای حاج علی ثقفی (دام عزه) هم چاپ اول (که توسط شرکت سهامی چاپ کتاب تهران به چاپ رسید) و هم چاپ دوم تفسیر (که توسط آیت الله زادة معظم جناب آقای حاج احمد ثقفی - فرزند آیت الله مرحوم حاج شیخ میرزا حسن ثقفی - در انتشارات برهان تهران منتشر شد) به حقیر هدیه داده اند. و محور مطالب تفسیرشان، تفسیر شریف صافی بود، فقط این نکته را اضافه کنم که این تفسیر مورد توجه علماء و بزرگانی همچون امام راحل بوده و آیت الله مرحوم حاج میرزا یوسف ایروانی و آیت الله العظمی مرحوم آقا سید ابوالحسن رفیعی قزوینی (رضوان الله تعالی علیهم اجمعین) بر آن تفسیر تفریظ نوشته اند. و از قدیم الایام و به خصوص پس از فوت آیت الله ثقفی، اینجانب به آیت الله زادگان معظم به ویژه به حاج علی آقا ثقفی عرضه می داشتم که دست به قلم برای چاپ کتاب زندگی نامه و شرح حال والد معظمشان بشوند و زندگی نامه به همراه اجازات والد معظمشان نشر دهند. و حتی زمانی که در سال 1376 هجری شمسی تفسیر روان جاوید توسط انتشارات برهان تهران تجدید چاپ شد، گلایه کردم که چرا در این کتاب، به همراه اجازات که در انتهای جلد پنجم تفسیر چاپ شده، شرح حال آیت الله والدتان، مفسّر محترم را نیاورده اید، تا خواننده بهتر با این مفسّر و صاحب نوشتار آشنا شود و ... چند ماه قبل که در جهرم میزبان آقای حاج علی ثقفی بودم، بشارت پایان نگارش کتاب شرح حال گرفته آیت الله والد و اجداد بزرگوار خود را دادند و اکنون که کتاب: سه حکیم فقیه (شرح حال آیت الله حاج میرزا محمد ثقفی تهرانی، آیت الله حاج میرزا ابوالفضل تهرانی، آیت الله حاج میرزا ابوالقاسم نوری تهرانی) چاپ و منتشر شده، بسیار مسرور شدم و خداوند تبارک و تعالی را شکرگذارم. این عالمان ربانی هرکدام در زمان خویش شهره شهر و دیار و اسوه و سرمشق و راهنما و الگوی جامعة خود بودند.
شایان ذکر است که کتاب سه حکیم فقیه اثر نویسندة توانا جناب آقای حاج علی ثقفی اخیراً توسط موسسة چاپ و نشر عروج: وابسته به موسسة تنظیم و نشر آثار امام خمینی (س) در 585 صفحه با شمارگان 1000 نسخه منتشر شده است.
البته اخیراً نویسندة توانا حضرت حجت الاسلام والمسلمین جناب آقای شیخ مهدی باقری سیانی، یکی از
اجازات آیت الله ثقفی را در کتاب اجازات آیت الله العظمی سید ابوالحسن اصفهانی «1284-1365ق»، جلد1، صفحة 147 و 146 آورده است و همچنین درکتاب: بانوی انقلاب، خدیجه ای دیگر، اثر دانشمند محترم جناب آقای حاج علی ثقفی صفحة 607 دو نمونه از اجازات آمده است.
ارزشمندی تفسیر
ناظر به چاپ تفسیر شریف روان جاوید که یک تفسیر جامع و پر محتوا می باشد در صفحة دوازده پیشگفتار نیز می نگارد: امتیاز بزرگ این کتاب که به راستی چراغ هدایتی برای جویندگان راه حقیقت می باشد در آن است که همه جا تلاش شده تا در تفسیر آیات قرآنی، از خود قرآن و سپس از کلام معصومین (علیهم السّلام) استفاده گردد و هرگز از مسیر انبیاء و اولیاء الهی(علیهم السّلام) فاصله نگیرد و آن جا که مؤلف، رأی و نظری از خود ارائه نموده باز برگشت و مئال کار را به دست پر برکت انوار مقدسة معصومین (علیهم السّلام) سپرده است و هر کجا رأئی بر خلاف نظر آن آیات عظام مشاهده کرده، با استدلالی متین و کلامی متقن از معصوم، آن را پاسخ گفته است و به همین جهت بیشتر مریدان این اثر ارزنده، علمای عارف و سر سپردگان مکتب وحی و اهل بیت عصمت و طهارت (علیهم السّلام) هستند، مرحوم مؤلّف بزرگوار به دلیل وسواسی که در تفسیر کلام وحی داشت گه گاه برای یافتن بهترین پاسخ به سؤالاتش تا پاسی از شب در میان تفاسیر و گفتار ائمة اطهار (علیهم السّلام) کنکاش نموده و به بهره گیری از نظرات علمای اعلام و اجتهاد خود پرداخت تا بلکه حل مشکل کند و آن چه را که با حقیقت قرآن نزدیک تر است دریابد...
مطلب استاد بزرگوارم آیت الله کریمی جهرمی (دامت برکاته)
مطلب بسیار ارزشمندی استاد بزرگوارم حضرت آیت الله حاج شیخ علی کریمی جهرمی (دامت برکاته) راجع کتاب غرر العوائد آیت الله ثقفی، حاشیه بر کتاب (درر الاصول یا دُرر الفوائد) استادش حضرت آیت الله العظمی حاج شیخ عبدالکریم حائری در کتاب وزین آیت الله مؤسس (مرحوم آیت الله آقای حاج شیخ عبدالکریم حائری قدس سره الشّریف) صفحات 105 و 104 نگاشته اند، عین متن به قرار زیر است:
از جملة حواشی که بر کتاب مزبور نوشته شده و به چاپ رسیده حاشیه ای است از مرحوم آیت الله آقای حاج میرزا محمد ثقفی (رضوان الله تعالی علیه ) و در آغاز آن می گویند: این نوشته ها قسمتی از مطالبی است که استفاده کرده ام از شیخ اجل و استاد اعظم اکمل که خداوند به برکت او زمین را پر از علماء عدول و فقهاء فحول کرده و آنان خود مراجع مردم در بلاد اسلام گردیدند.
آن گاه این قطعه شعر را در ثنا و مدح مرحوم آقای حائری و کتاب درر گفته اند:
علّامة الدّهر کهف الخلق قاطبه غوث الزّمان و قطب العلم و العمل
عبد الکریم و ربّ الجود و الکرم محیی العلوم و مفنی الجهل و الزلل
افـکاره درر فی حـولها غـرر اجلی من القمر احلی من العـسل
حـلّت بها عقد الفقه فحلٌ لـه التشریف من شارع الاحکام بالحلل
ریاسة الدّین قد تمّت له فبدت مورثة منه فی الدّنیا علی البـدل
و بعد می گویند: اعظم الله تعالی فی الاسلام اجره کما نشر فی الآفاق ذکره خداوند اجر و پاداش ایشان را در اسلام بزرگ گرداند چنان که نام او را در آفاق منتشر ساخت.
شیک پوشی آیت الله ثقفی
آیت الله ثقفی و همین طور داماد محترمشان امام راحل از روحانیون شیک پوش و خوش پوش بودند و با این که قبا می پوشیدند (لباده نه) ولی همین لباس روحانیت را بسیار زیبا و مرتب و خوب می پوشیدند که خود درس برای طلاب و روحانیون محترم می تواند باشد.
فوت همسر آیت الله ثقفی (مادر حاج علی آقا ثقفی)
فراموش نمی کنم که در سال 1352هجری شمسی رفیق شفیقم، برادر خدوم جناب آقای حاج علی ثقفی، نامه ای پس از فوت مادرش به حقیر که در آن زمان در دانشسرای راهنمای تحصیلی اهواز تدریس معارف اسلامی داشتم، نگاشتند و نوشتند: بهترین و عزیزترین و مهربان ترین و غمخوارترین یار و مؤنس زندگیم از دست دادم به طوری که گویا اکنون احساس تنهائی می کنم.
امام جماعت
آیت الله ثقفی در محله شان در مسجد صالحیة پامنار که مشهور به مسجد آیت الله ثقفی پامنار است اقامة جماعت می کردند و بعد فرزند فاضل و روحانی ایشان مرحوم آیت الله حاج میرزا حسن ثقفی (رحمت الله علیه) اقامة جماعت می کردند که در یکی از نامه های امام راحل دیدم که از این جهت اظهار شادمانی و مسرت کرده بودند. و مدتی نیز فرزند دیگر ایشان صدیق مکرم، فاضل گرامی جناب آقای حاج علی آقا ثقفی (دام عزه و مجده) اقامة جماعت داشتند.
خاندان
آیت الله ثقفی از خانواده ای صاحب علم و کمال بوده اند و جد در جد از علمای درجة اول به شمار می رفته اند.
در کتاب دوحۀ احمدیه فی احوال الذّریة الذّکیه (شرح حال آیت الله العظمی حاج سید عبدالحسین نجفی لاری جهرمی) اثر مشترک حضرت آیت الله مرحوم آقا سید علی اکبر آیت اللهی جهرمی (فرزند محترم آیت الله العظمی لاری) و حجت الاسلام والمسلمین حاج شیخ عبدالحمید مهاجری نوایجانی (از جملۀ شاگردان آیت الله العظمی لاری و امام جمعۀ موقت جهرم در زمان حیات آیت الله مرحوم آقا سید علی اکبر آیت اللهی جهرمی) نگاشته شده است :
در ذکر اسامی [اساتید] اساطین علمای صالحین و نواب امام مبین که مرحوم آیت الله [حاج سیدعبدالحسین نجفی لاری جهرمی] با ایشان مخالطه و محادثه و مباحثه و مجالست داشته و از فیوضات و برکات ایشان مستفیض گشته؛ اول: حجت الاسلام والمسلمین رئیس الملة و الدین ، استاد الکل علی الاطلاق و علامة الآفاق، آقای حاج میرزا محمدحسن شیرازی است، که غنی از وصف و مسلم کل بوده و آن بزرگوار اجازه به فاضل دانا و عالم سنایا آقا شیخ ابوالفضل[تهرانی] شارح زیارت عاشورا، و دیگری این یگانۀ زمانه [آیت الله حاج سید عبد الحسین نجفی لاری] (قدس الله نفسه) داده است.
کتابخانه
آیت الله ثقفی، کتابخانة بسیار نفیس و وزین و قیمتی و مخطوطی داشتند که شاید برخی از آنها از والد معظمشان به ایشان به ارث رسیده بوده است، که به عنوان باقی الصالحات به مدرسة سپهسالار یا همان دانشگاه عالی شهید مطهری (رضوان الله تعالی علیه) تهران داده اند. (مدرسة سپهسالار تهران را در سال 1313 هـجری قمری پدر ایشان آیت الله میرزا ابوالفضل تهرانی از بناهای میرزا حسن خان سپهسالار افتتاح کرد) و شایسته است اسامی شاگردان ایشان در آن مدرسه و سال های تدریس و متون تدریسی ایشان بررسی و یادداشت شود.
شجرة طیبه
شایسته است از فرزندان بزرگوار ایشان عموماً و به خصوص از صدیق مکرم حاج علی آقا ثقفی و آیت الله حاج میرزا محمد حسن ثقفی و همسر محترمة امام راحل یاد شود چرا که این ها واقعاً ثمره های درخت و شجرة طیبة روحانیت بیت شریف آیت الله ثقفی هستند که هر کدام از آن ها به نحوی مثمرثمر بوده اند. برای اطلاع از سرگذشت سرکار حاجیه خانم خدیجه ثقفی (همسرامام راحل) به کتاب ارزشمند: بانوی انقلاب؛ خدیجه ای دیگر: زندگی نامة سرکار خانم خدیجه ثقفی همسرامام خمینی (س) بر اساس دست نوشته ها و خاطرات، اثر نویسندة بزرگوار آقای علی ثقفی که در سال 1393هجری شمسی توسط موسسة تنظیم و نشر آثار امام خمینی (س) منتشر شده است، مراجعه شود.
بیش از نیم قرن هست که حقیر این بزرگواران را از نزدیک می شناسم دربارة آیت الله حاج میرزا حسن ثقفی همین بس اجازه نامه ی امور حسبیة امام خمینی (رضوان الله تعالی علیه) و اجازه نامه ای که استادش حضرت آیت الله العظمی حاج سید احمد خوانساری (رضوان الله تعالی علیه) به ایشان عطاء کرده اند و حقیر آن اجازه را به برادر خدوم جناب آقای حاج محمدتقی انصاریان خوانساری (دام عزه) دادم و معظم له در کتاب وزین مرجع متّقین: خاطرات و اسنادی منتشر نشده دربارة آیت الله العظمی حاج سید احمد خوانساری «قدس سره الشّریف» در صفحة 161 آورده اند. البته آیت الله میرزا حسن ثقفی از دیگر علماء نیز اجازه نامه و تأئیده و ... داشته اند.
آیت الله میرزا حسن ثقفی در لسان استاد بزرگوارم آیت الله کریمی جهرمی (دامت برکاته)
استاد بزرگوارم حضرت آیت الله کریمی جهرمی (دامت برکاته) نقل فرمودند: محور درس آیت الله العظمی حاج سید احمد خوانساری، کتاب «مصباح الهدی فی شرح عروة الوثقی» بود که «تألیف آیت الله آقای حاج شیخ محمد تقی آملی» است و یکی از تلامذه و شاگردان آقای خوانساری، آقای حاج میرزا حسن ثقفی (برادر همسر محترمة
مرحوم امام خمینی (رحمت الله علیه) مطالب را از آن کتاب شریف می خواند و هر جا مطلب بحث داشت و نیاز به تقریر بود یا نقضی وارد بود و امثال آن، آقا بیان می کردند و بحث می فرمودند. که این مطلب نیز در کتاب مرجع متّقین: خاطرات و اسنادی منتشر نشده دربارة آیت الله العظمی حاج سید احمد خوانساری«قدس سره الشّریف»، صفحة272 آمده است.
و پیشنهاد می شود از روحانی بزرگوار آیت الله حاج حسن آقا ثقفی (1388-1316)، تجلیل بیشتری شود و کتابچة شکوه اخلاص (به یاد حضرت آیت الله حاج میرزا حسن ثقفی رحمت الله علیه) مفصل تر و کامل تر، مجدداً نشر یابد.
محل دفن
آیت الله ثقفی و اجدادش و فرزند روحانی اش همگی در حرم عبدالعظیم حسنی (علیه السّلام) مدفون می باشند.که متأسفانه در بعضی کتب: [اختران فروزان ری و طهران (تذکرة المقابر فی احوال المفاخر، صفحة 225؛ گلشن ابرار،جلد4، فقیه مفسّر، صفحة 535؛ اثر آفرینان، جلد2، صفحة 175و ...] اشتباهاً محل دفن را مشهد مقدس ذکر کرده اند.
و مناسب است زندگی نامه ای که به قلم نویسندة توانا و فاضل ارجمند جناب آقای غلامرضا گلی زواره تحت عنوان: فقیه مفسّر در جلد چهارم کتاب گلشن ابرار می باشد، تصحیح و به صورت کتابچة زندگی نامة این مفسر در تیراژ وسیع چاپ و منتشر شود.
حضور در انقلاب
نام شریف ایشان در اسناد ساواک و ... آمده است و اطلاعیة بسیار مهمی، در دعوت از مردم برای جلسة ترحیم و بزرگداشت و شهادت نوة خود آیت الله شهید سید مصطفی خمینی (رحمت الله علیه) با امضای خود داده اند، که در آن ایام بسیار ارزشمند بود و همگان از جمله استاد بزرگوار حضرت آیت الله حاج سید عبدالرسول شریعتمداری جهرمی (رحمت الله علیه) این مطلب را در مراسم ترحیم آیت الله ثقفی تهرانی در جهرم بیان کردند.
و نامه هایی که امام راحل برای آیت الله ثقفی یا مطالبی راجع ایشان نوشته اند و نیز در صحیفة امام و ... آمده و بسیار ارزشمند است، و شایسته است نامه هایی که برای افراد مرقوم داشته اند و یا تقریظ هایشان و اجازات همه جمع آوری شود و منتشر شود.
مراسم ترحیم آیت الله ثقفی تهرانی در جهرم
در جهرم نیز مراسم ارتحال ایشان در مسجد امام خمینی (رحمت الله علیه) با حضور امام جمعة فقید جهرم استاد بزرگوارم حضرت آیت الله مرحوم حاج سید حسین آیت اللهی و علماء شهر و مردم عالم دوستِ دارالمؤمنین جهرم برگزار شد. و استاد گرانقدر حضرت آیت الله مرحوم حاج سید عبدالرسول شریعتمداری جهرمی (رحمت الله علیه) که کمتر سخنرانی قبول می کرد، سخنران جلسه بود، چرا که خود چندین بار خدمت آیت الله ثقفی تهرانی رسیده بود از جمله در بازدید ختم اخویشان حجت الاسلام والمسلمین مرحوم سید حسن شریعتمداری جهرمی (استاد مدرسة علمیة خان مروی تهران)؛ و چون از مقام علمی و شخصیت کم نظیر آیت الله ثقفی مطلع بود پیرامون شخصیت ایشان سخنرانی ارزشمندی ایراد نمودند.
در پایان با کمال ادب و احترام ، خالصانه و خاشعانه و عاجزانه از درگاه باری تعالی برای مفسر بزرگوار حضرت آیت الله مرحوم حاج میرزا محمد ثقفی تهرانی و والد معظمشان آیت الله مرحوم حاج میرزا ابوالفضل تهرانی و جد بزرگوارش آیت الله حاج میرزا ابوالقاسم نوری تهرانی و فرزندان درگذشته اش از جمله آیت الله مرحوم حاج میرزا حسن ثقفی تهرانی و سرکار حاجیه خانم خدیجه ثقفی (همسرامام راحل) علو درجات و حشر با ائمة اطهار (علیهم السّلام) خواستارم .
وَ سَلامٌ عَلَیْهِ یَوْمَ وُلِدَ وَ یَوْمَ یَمُوتُ وَ یَوْمَ یُبْعَثُ حَیّاً.
*استاد و مدیر گروه معارف اسلامی دانشگاه آزاد اسلامی واحد جهرم و مدیر بنیاد آیت الله حق شناس(ره) جهرم.
