تبریز در سال 2018 به عنوان پایتخت گردشگری اسلامی از سوی سازمان همکاری کشور های اسلامی انتخاب شده است که نقش مردم و حمایت آنان از برنامه های توسعه گردشگری در استان بیش از پیش پررنگ به نظر می رسد. مشارکت و آمادگی جامعه محلی در زمینه طرح مدیریت مقصد و دست یابی به یک برنامه ریزی مدون به طوری که هم جامعه میزبان و هم جامعه مهمان رضایت کامل داشته باشند، بسیار تعیین کننده است تا بتوان گام هایی موثر در جهت توسعه پایدار گردشگری برداشت.
از این رو، خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا) منطقه آذربایجان شرقی، میزگرد تخصصی با عنوان « ارزیابی میزان آمادگی جامعه میزبان در رویداد تبریز 2018» را با حضور جمعی از فعالان گردشگری در عرصه‌های مختلف برگزار کرد . محورهای این میزگرد شامل «نگرش مردم کلانشهر تبریز و استان آذربایجان شرقی در خصوص رویداد تبریز 2018»، «میزان آمادگی مردم در پذیرش گردشگران»، « آسیب شناسی دلایل مشارکت کم مردم در دستیابی به هدف توسعه گردشگری در استان» و « تشریح اقدامات انجام شده توسط ارگان‌های ذیربط در راستای آماده‌سازی مردم برای رویداد تبریز 2018» می شود .
این میزگرد با حضور محمدرضا عیوضی – مدرس دانشگاه و دکتری گردشگری، میکائیل نظری – سرپرست سازمان فرهنگی هنری شهرداری تبریز و فعال گردشگری، نوید مشهوری آفاق – رئیس روابط عمومی، امور فرهنگی و اجتماعی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری آذربایجان شرقی، محمد حسین یعقوبی، مدیرعامل خانه تشکل‌های غیر دولتی آذربایجان شرقی و نادره مشهور خواجه – دبیر انجمن علمی جغرافیا و برنامه ریزی گردشگری دانشگاه تبریز برگزار شد .
نگاه فیزیکی و عمرانی به رویداد تبریز 2018 عامل بسیاری از مشکلات است
مدرس دانشگاه‌های استان در رشته گردشگری، با اشاره به این‌که «نگرش» مربوط به بیان نظر در مورد موضوع و استنباط از آن است، گفت: معتقدم که نگرش مردم و مسئولان به رویداد تبریز 2018، مادی و عمرانی بوده به طوریکه 70 درصد برنامه‌های تعیین شده به مناسبت تبریز 2018 را پروژه‌های عمرانی به خود اختصاص داده است .
محمد رضا عیوضی ادامه داد: به طور کلی صنعت گردشگری بیشتر دارای جنبه ی اجتماعی و فرهنگی است در حالیکه گاهی مردم با خود می‌گویند که مگر تبریز چه جاذبه ای برای گردشگران دارد؟ به دلیل کیفیت پایین هتل‌های تبریز، گردشگر از دیدن شهر لذت نمی‌برد! ولی معتقدم که صمیمت و احترام به گردشگران برای آنان لذت بیشتری نسبت به اقامت در هتل‌های مجلل دارد ولی مردم و مسئولان به جای توجه به کارهای نرم افزاری و شیوه‌ی برخورد صحیح با گردشگران، فقط به فکر کارهای سخت افزاری و مشخصه‌های فیزیکی هستند .
وی تاکید کرد: نگرش عمرانی به رویداد تبریز 2018 باعث در نظر گرفتن مبالغ زیاد برای بهبود وضعیت فیزیکی و پروژه های عمرانی استان شد که به نظرم تمرکز در کارهای نرم افزاری از قبیل آموزش و آماده سازی مردم، نتایج بهتری را به دنبال داشت .
عیوضی در خصوص میزان آمادگی مردم در پذیرش گردشگران، گفت: این موضوع زمانی نمود پیدا می‌کند که بدانیم چه تعداد از مردم جاذبه‌های گردشگری را می‌شناسند؟ آیا ما آموزش داده‌ایم که مردم با آثار فرهنگی و تاریخی شهر خود چطور برخورد کنند؟ چرا تعداد خانه‌های تاریخی سال 1393 نسبت به 1385 از 650 به 450 خانه رسیده است؟ آیا مردمی که به تبریز 2018 ها اعتقاد داشته باشند، خانه تاریخی شهر خود را ویران می‌کنند؟ .
وی افزود: به نظرتان برترین جاذبه گردشگری تبریز کجاست؟شاید فکرمان بیشتر با همان نگاه عمرانی به سمت ساختمان و فضاهای بزرگ معطوف می‌شود ولی ما در نقطه ای از شهرمان مکانی ارزشمند به نام «موزه‌ی عصرآهن» را داریم که تاریخ را به سه هزار سال قبل باز می‌گرداند و متاسفانه به این مکان در خور شان آن توجهی نمی‌شود .
وی هم چنین به اهمیت آموزش شهروندی و شیوه‌ی برخورد مردم با گردشگران تاکید کرد و ادامه داد: در موضوع آموزش شهروندی هم بیشتر توجه‌مان فیزیکی بوده است به طوریکه شهرداری تبریز در لیست موارد آموزشی خود، به جای آموزش‌های عمومی گردشگری، کلاس‌های منجق دوزی و امثال آن را برگزار می کند که هیچ کدام در آموزش شهروندی تعریف نشده است .
وی ادامه داد: آموزش شیوه‌ی برخورد مناسب با یکدیگر و آماده‌سازی شهروندان برای پذیرش و میزبانی از گردشگران از ضروریات است که در این مسیر می‌توان از فارغ‌التحصیلان دانشگاه‌ها در آموزش‌های همگانی کمک گرفت .
عیوضی ادامه داد: معتقدم که سمن‌ها به طور قابل قبولی نتوانسته‌اند در صحنه حضور داشته باشند و در همایش سمن های مرتبط با گردشگری توسط سازمان ورزش و جوانان، علی رغم تلاش‌های زیاد برای این مراسم بزرگ، متاسفانه سمن‌ها به طور اصولی انتخاب نشده بودند .
وی بیان کرد: باید به سمن‌ها آموزش داد و در قبال آن با تعیین شرح وظایف از آنان انتظار فعالیت و همکاری داشته باشیم .
وی با تاکید بر این‌که آگاهی و شناخت، از دانشگاه‌ها ریشه می‌گیرد، گفت: دانشگاه تبریز وظیفه‌ی آموزش صنعت گردشگری را در منطقه بر عهده دارد و راه اندازی کمپین «یک دقیقه با تبریز» و معرفی جاذبه های تبریز با چندین زبان زنده دنیا در یک دقیقه از سوی دانشجویان، نشان از آگاهی و شناخت دانشجویان و دانشگاه نسبت به اهمیت موضوع دارد .
عیوضی ادامه داد: معتقدم که البته دانشگاه تبریز در زمینه‌ی آموزش و مطالعات کاربردی گردشگری و تاریخ کم‌لطفی کرده است و رشته گردشگری در دانشگاه تبریز بعد از سال ها نتوانسته به گروه مستقل تبدیل شود .
وی یادآور شد: نامه‌ای با امضای شهردار سابق به دانشگاه تبریز برای بررسی و مطالعات در حوزه جاذبه‌های گردشگری ارسال شده است ولی هیچ نامه ای در پاسخ دریافت نکرده ایم .
وی در ادامه با بیان این‌که دانشگاه تبریز به عنوان دانشگاه مادر منطقه بهتر است که در حوزه‌ی پژوهش‌های کاربردی حضور فعال‌تری را داشته باشد، یاد آور شد: علاوه بر این، دانشگاه تبریز و دیگر موسسات غیرانتفاعی عهده‌دار آموزش آکادمیک هستند و نباید آموزش به دست سمن ها انجام شود .
عیوضی در بخشی دیگر از سخنان خود، داشتن نگاه دولتی به گردشگری، اعتماد نکردن به مردم، حمایت نکردن از مردم و نبود شرح وظایف مشخص برای مردم و سمن‌ها در راستای توسعه گردشگری را از جمله دلایل مشارکت کم مردم در امور دانست .
وی خطاب به سازمان فرهنگی هنری شهرداری تبریز گفت: حمایت سمن‌ها و راه اندازی خانه هنرمندان از سوی این سازمان می‌تواند بسیار موثر باشد و به یاد دارم که در محلات تبریز کارهای خوبی انجام شده بود که بهتر است این فعالیت‌ها از بایگانی خارج شده و ادامه داشته باشند .
در رویداد تبریز 2018 برای دست اندرکاران گردشگری کمترین سهم را قائل شدیم
فعال گردشگری نیز در این میزگرد با بیان این‌که مشخصه‌ی اصلی خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا) دوری از روزمرگی و پوشش صرف اخبار است، گفت: این خبرگزاری بیشتر به سمت شیوه‌ی تحلیل خبر حرکت می‌کند و نظر مخاطب و جامعه را همواره مد نظر قرار می‌دهد .
میکائیل نظری رویداد بین المللی تبریز 2018 را فرصتی ارزشمند دانست و بیان کرد: بعد از انتخاب تبریز به عنوان پایتخت گردشگری اسلامی در سال 2018، متاسفانه کارها به طور تصادفی و بدون برنامه مشخص پیش رفت، من با پیش بینی اوضاع کنونی، به روند رویداد تبریز 2018 از مدت‌ها قبل معترض بودم .
وی با اشاره به این‌که در هر رویدادی مردم آن منطقه نقش اساسی و پررنگی دارند، افزود: به طور کلی زمانی که رویدادی به نام شهر در نظر گرفته می‌شود، مردم به عنوان بازیگران اصلی صحنه در تمامی امور درگیر موضوع می‌شوند؛ به عنوان مثال در زمان انتخاب شهر قونیه ترکیه به عنوان پایتخت گردشگری اسلامی با راه اندازی کارناوالی بزرگ در سطح شهر، تمامی شهروندان در این رویداد حضور فعال داشتند ولی در رویداد تبریز 2018 مردم و دست اندرکاران حوزه گردشگری کمترین نقش را به عهده داشتند .
وی ادامه داد: بهتر است که به بهانه ی تبریز 2018 آژانس‌های مسافرتی با حمایت و تشویق اداره کل میراث فرهنگی استان، تورهای ورودی به راه بیندازند و گردشگران خارجی را به تبریز دعوت کنند .
نظری با اشاره به این‌که برخی‌ها رویداد تبریز 2018 را فقط در سطح کار اداری و دیپلماتیک دیدند، خاطر نشان کرد: در این رویداد راهنمایان گردشگری جایگاه مناسبی نداشتند و از طرفی نبود اطمینان به فرصت ارزشمند تبریز 2018 از سوی سیستم دولتی یا به نوعی پدیدآورنده‌ی رویداد و نیز تغییرات مسئولان درگیر در آن، باعث شد که کارها و فعالیت ها به طور ریشه‌ای و پایهای پیش نرود .
وی ادامه داد: به عنوان مثال امور بازاریابی و بین الملل این رویداد باید به کسی سپرده شود که در مورد این موضوعات و امور بین الملل، گردشگران و زبان انگلیسی اطلاع کافی داشته باشد وگرنه چه انتظاری از این کمیته برای ارائه طرح و ساماندهی امور بین الملل و بازاریابی در سطح جهانی می‌توانیم داشته باشیم .
وی افزود: میزبانی رویدادها معمولا از چندین سال قبل به شهرها و مناطق منتخب اعلام می‌شود تا آنان زمان کافی برای بهبود زیرساخت‌ها و آمادگی منطقه خود از نظر دینی، فرهنگی، حقوقی، نظامی و ملی داشته باشند که این امر در مورد تبریز 2018 فقط از سه سال قبل اعلام شد. همچنین ما در مردم انتظاری ماوراء تصور ایجاد کردیم .
نظری ادامه داد: مرتب و تزیین کردن فضای شهر و محوطه‌های گردشگری شهر حداقل کاری است که باید سال‌های قبل انجام می‌شد؛ پشت مسجد تاریخی کبود کاملا ویرانه است و در کل وضعیت نامناسب برخی محوطه‌های تاریخی و سرویس‌های بهداشتی این اماکن برای من شهروند نوعی توهین به حساب می آید .
وی در بخشی دیگر از سخنان خود با بیان این‌که سازمان فرهنگی هنری شهرداری تبریز باید با شناسایی نیازهای شهروندان، آموزش‌های پایهای و اساسی برای آنان در نظر بگیرد، گفت: فراهم کردن زمینه ی مناسب برای افزایش سرانه مطالعه مردم از جمله برنامه‌های ما به شمار می آید و به نظربنده شان سازمان فرهنگی هنری فراتر از برگزاری جشن‌ها در پارک ها و میادین است .
وی در خصوص مشارکت کم مردم در رویداد تبریز 2018 و همانند آن، خاطر نشان کرد: در نیازهای شهر و شهروندی، توجه به فرهنگ گردشگری امری ضروری است تا مردم حس تعلق خاطر نسبت به شهر محل سکونت خود داشته باشند و مهمان شهر را متعلق به خود بدانند .
نظری با بیان این‌که روند آموزش شهروندی باید به صورت هدفمند و برنامه ریزی شده پیش رود، گفت: زمانی که راننده تاکسی از گردشگران و مهمانان شهر، دو برابر کرایه می‌گیرد، دیگر آموزش زبان انگلیسی و صرف هزینه‌های زیاد چه ارزشی دارد! برآیند این دوره‌های آموزشی چیست؟ متاسفانه در حال حاضر گردشگران درمانی کشور جمهوری آذربایجان به دلیل همین برخوردها بعد از ورود به کشور، راهی رشت می‌شوند و همچون سال های قبل به تبریز نمی‌آیند .
وی در خصوص بودجه رویداد تبریز 2018 از سوی دولت، گفت: کاهش بودجه 760 میلیارد تومانی رویداد تبریز 2018 به 10 میلیارد تومان، باعث ایجاد نوعی بی اعتمادی در مردم شد و شهرداری تبریز هم با کم کردن بودجه ادارات خود، فعالیت‌هایی را در کنار دیگر دستگاه ها انجام داد .
وی تاکید کرد: در این چند ماه باقی مانده تا پایان رویداد تبریز 2018، باید حس مسئولیت را به اصناف، سمن‌ها و ... آموزش دهیم تا بتوانیم حداقل از این رویداد بی‌ثمر نباشیم .
نظری در خصوص آمادگی مردم و سمن‌ها در رویداد تبریز 2018، تاکید کرد: لطفا دو سمن را که در رویداد تبریز 2018، نقش ایفا کرده‌اند، برای من نام ببرید و ای کاش به این حوزه توجه بیشتری می‌شد. بهتر است که در فرصت باقی مانده از رویداد تبریز 2018، همه‌ی شهروندان، سمن‌ها، رانندگان تاکسی و ... بیش از پیش تلاش کنند .
اساسنامه سمن ها نیاز به بازنگری دارد
رئیس روابط عمومی، امور فرهنگی و اجتماعی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری آذربایجان شرقی با تاکید بر داشتن نگاه فرا اقتصادی به گردشگری، بیان کرد: امروزه مشارکت مردم از مولفه‌های توسعه پایدار محسوب می‌شود و تمامی چهار معاونت تخصصی اداره کل میراث فرهنگی استان دارای ذینفعان بخش خصوصی و مردمی هستند که بیانگر نگرش کلان این اداره کل به تشکل‌های مردم نهاد است .
نوید مشهوری آفاق، تشکیل دفتر تشکل‌های مردم نهاد در حوزه میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری را نشان از نگاه ویژه به فعالیت تشکل‌ها دانست و افزود: از نظر میزان مشارکت، تشکل‌های مردم نهاد استان را قوی میبینم و تشکل‌های گردشگری در کنار انجمن‌های صنایع دستی و میراث فرهنگی نوپا هستند که البته همه این ها قدم‌های مثبتی در راستای توسعه گردشگری در استان به شمار می‌آیند .
وی معتقد است که اساسنامه تشکل‌ها باید در مواردی بازنگری شود و سمن ها قدرت اجرایی داشته باشند .
وی با بیان این که تبریز 2018 نقطه‌ی شروعی برای توجه ویژه به حوزه گردشگری محسوب می‌شود، گفت: ارزیابی میزان آمادگی مردم در این رویداد باید بر اساس استاندارهای جهانی و شرایط داخلی کشور باشد و به یاد دارم در زمان تلاش برای کسب این عنوان برای تبریز، مردم مشارکت چندانی نداشتند؛ چراکه طی مراحل و تشکیل پرونده از سوی دولت انجام می‌شد .
وی ادامه داد: بعد از طی مراحل اداری، مردم از این انتخاب آگاه شدند و البته در آن زمان فضای مجازی تا این حد فراگیر نشده بود که بعدها رسانه‌ها چنین موج علاقه و توجه به رویداد را در مردم ایجاد کردند .
مشهوری آفاق بیان کرد: دولت در خصوص تبریز 2018 مجبور به ایجاد ساختار بود؛ چراکه نمی‌توان در همه جا از جمله موزه‌های تخصصی استان از راهنمایان داوطلب استفاده کرد .
وی ادامه داد: بی تردید با تنظیم صرف برنامه‌ها برای رویداد تبریز 2018 از سوی اداره کل میراث فرهنگی استان، برنامه ها به راحتی اجرا نمی شد و این که برخی ها بگویند " هیچ اتفاقی نیفتاده" این قضاوت درستی نیست؛ درحالیکه سطح عالی کشور درگیر این موضوع شده‌اند و بازتاب بین المللی آن با حضور 50 خبرنگار داخلی و خارجی برای پوشش افتتاحیه رویداد تبریز 2018 مثال عینی آن است .
وی آموزش 30 هزار نفر ساعت برای گروه‌های مختلف از جمله تشکل‌های مردم نهاد، راه اندازی کاروان سفیران تبریز 2018، تورهای پیاده گردشگری در تبریز (Tabriz Walking Tour ) ، پاکسازی محوطه‌های تاریخی با همکاری انجمن‌های مختلف و جلب مشارکت مردمی از جمله اقدامات اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان خواند .
مشهوری آفاق، تدوین راهکار عملی، توجه ویژه به حوزه پژوهش‌های منطقه و ایجاد هم افزایی در امور را از جمله حلقه‌های مفقودی توسعه گردشگری دانست و افزود: به عنوان مثال سازمانی تصمیم به برگزاری مراسمی ملی و یا بین المللی دارد ولی اداره کل میراث فرهنگی استان در آخرین لحظه از این موضوع باخبر می‌شود و حتی فرصت استفاده از پتانسیل رسانه‌ای خود را هم ندارد .
وی ادامه داد: تفکر دولتی، آفت فعالیت تشکل‌های مردم نهاد است در حالیکه آنان خود می‌توانند با تکیه بر توانایی‌های خود کارهای بزرگی را رقم بزنند؛ به عنوان مثال انجمن حرفه‌ای واحدهای اقامتی، پذیرایی و گردشگری آذربایجان شرقی چند ماه اخیر با برگزاری همایشی در سطح گسترده، حدود 300 نفر از فعالان و پیشکسوتان این حوزه را دعوت کرده بود .
وی بیان کرد: در این دوران بهتر است که مردم به جای انتقاد صرف، راهکار عملی پیشنهاد دهند و معتقدم که دوستان محترم شهرداری و میراث فرهنگی استان کارهایی را هر چند کم ولی به هر حال انجام داده اند و باید قبول کنیم که این رویداد برای اولین بار اجرا شد و دیکته نانوشته غلط ندارد .
مشهوری آفاق ادامه داد: برگزاری جشنواره فیروزه، مسابقات والیبال نشسته و حضور سمن‌های گردشگری از طرف سازمان ورزش و جوانان به دلیل تشکیل این ساختار و درگیر کردن دیگر دستگاه ها در رویداد تبریز 2018 انجام شده است .
وی پرهیز از کلی گویی و تدوین راهکار را امری ضروری دانست که می تواند بسیاری از مشکلات را حل کند .
سیستم دولتی برای تلاش های مردم در رویداد تبریز 2018 ارزشی قائل نیست
مدیرعامل خانه تشکل‌های غیر دولتی آذربایجان شرقی با تاکید بر این که رویداد تبریز 2018 و اثرات آن باید همچنان بعد از اتمام این سال هم ادامه داشته باشد، گفت: ادامه این روند از طریق سیستم دولتی سخت و غیر ممکن به نظر می‌رسد بلکه با ساماندهی کارها با کمک خود مردم و تشکل‌ها می‌توان زمینه توسعه گردشگری و توجه به میراث تاریخی استان را فراهم کرد .
محمد حسین یعقوبی تاکید کرد: مردم تبریز با توجه روحیه و ذات خود مهمان نواز هستند و البته در مقایسه با دیگر شهرها نمی‌توانند به راحتی درب خانه‌ی خود را به روی گردشگران باز کنند که به مرور زمان و کسب درآمد از صنعت گردشگری می توان شاهد مشارکت بیش از پیش مردم در حوزه گردشگری بود .
وی در خصوص فعالیت سمن‌ها بیان کرد: تشکل‌های فعال در حوزه‌های مختلف گردشگری، صنایع دستی و میراث فرهنگی تشکیل شده است که البته تشکل‌های گردشگری در مقایسه با دیگر تشکل‌ها نوپا هستند و نیاز به ساماندهی دارند .
وی با بیان این‌که مردم برای حضور و مشارکت در فعالیت‌های گردشگری، هزینه پرداخت می‌کنند، گفت: مردم در میدان عمل ایستاده اند تا به آنان کارها واگذار شود ولی متاسفانه سیستم دولتی برای این گونه حرکت‌های مردم هیچ ارزشی قائل نیست .
یعقوبی با تاکید بر این‌که برخی امور مربوط به تبریز 2018 از سوی سیستم دولتی همچون شهرداری تبریز و اداره کل میراث فرهنگی استان انجام شده است، گفت: از این به بعد باید با تعریف وظایف و نقش مشخص برای فعالان قسمت های مختلف گردشگری، خود مردم با نشان دادن توانمندی‌های خود و تسهیلگری از سوی دولت وارد میدان عمل شوند .
وی ادامه داد: دولت در این امر تسهیلگری نمی‌کند و با سخت‌گیری بیش از اندازه، اعتماد نکردن به سمن‌ها و سخت گیری در صدور مجوز، فعالیت و انگیزه‌ی آنان را به بن بست می‌رساند؛ در حالیکه گردشگران با ورود به شهر بیشتر با خود مردم و نه با ادارات برخورد می‌کنند .
وی تاکید کرد: بارها شاهد این بوده‌ایم که برنامه ها با سلام و صلوات در جلسه تصویب شده است ولی بعد از جلسه همچنان در پیچ و خم اداری آن گم می‌شود . سال قبل در نظر داشتیم که همایش مجسمه‌های گلی را در استان برگزار کنیم که در مرحله‌ی گرفتن مجوز رسما به بن بست رسیدیم .
یعقوبی افزود: اگر قرار بر این است که سیستم دولتی به مردم اعتماد نکند، پس خودش بیاید و همه‌ی کارها را به تنهایی انجام دهد و باید در نظر داشته داشت که سیستم دولتی بعد از ساعت 2 و نیم ظهر دیگر خاموش می‌شود و این مردم هستند که شهر را روشن نگه می‌دارد .
وی تاکید کرد: رویداد تبریز 2018 باعث به وجود آمدن انتظاری در مردم شد که در زمان سفر آقای رئیس جمهور به تبریز به عنوان مثال کفاشان تبریز مشتاق نشان دادن هنر دست خود برای ابراز وجود به رئیس جمهور بودند .
وی از برگزاری نمایشگاه‌های مختلفی به مناسبت انتخاب تبریز به عنوان پایتخت گردشگری اسلامی در سال 2018 خبر داد و افزود: نمایشگاه صنایع دستی، شیرینی جات و... در این سال برگزار می‌شود و در نظر داشتیم که با استفاده از درب نوشابه‌ها، فرش تبریز را درست کنیم که تاکنون اسپانسری برای این ایده پیدا نکرده ایم .
یعقوبی در خصوص برخی برنامه‌های سمن ها در خصوص تبریز 2018، اعلام کرد: استفاده از پتانسیل ناشنوایان ومعلولان از ضروریات است و در نظر داریم که همایش ناشنوایان و معلولان به مناسبت رویداد تبریز 2018در این شهر برگزار کنیم تا ناشنوایان و معلولان استان با برقراری ارتباط با ناشنوایان و معلولان دیگر نقاط مختلف ایران و جهان، آنان را برای سفر به تبریز دعوت کنند .
وی ادامه داد: حتی بازنشستگان هم می‌توانند در این رویداد با بیان تاریخ و هویت شهر، نقش موثری داشته باشند و جوانان را در مورد وقایع گذشته آگاه کنند .
منتظر همراهی پرشور مردم در کمپین « یک دقیقه با تبریز» هستیم
دبیر انجمن علمی جغرافیا و برنامه ریزی گردشگری دانشگاه تبریز در خصوص آمادگی مردم تبریز برای رویداد تبریز 2018، بیان کرد: با مشاهدات میدانی به نظر می رسد که مردم اطلاع چندانی در مورد این رویداد ندارند تا با توجه به توانایی ها و خلاقیت خود وارد عمل شوند و در مقابل اغلب در سیستم دولتی خلاقیتی مشاهده نمی شود؛ خلاقیت معمولا در دست افرادی است که پول و قدرت لازم برای اجرایی کردن ایده های خود ندارند .
نادره مشهور خواجه با تاکید بر پتانسیل بالای دانش آموختگان گردشگری دانشگاه تبریز، بیان کرد: خوشبختانه رشته گردشگری به مرور زمان با استقبال خوبی از طرف جوانان پرشور و با استعداد رو به رو شده است که همواره علاقمند به مشارکت در توسعه گردشگری استان خود هستند .
وی ادامه داد: با در نظر گرفتن وقت آزاد زیاد دانشجو و اطمینان به پتانسیل آنان می توان کارهای موثری را در این استان رقم زد .
وی ادامه داد: با اعتماد به توانمندی‌های بالای دانشجویان گردشگری، می‌توان حتی بخشی از آموزش‌های شهروندی مرتبط با گردشگران را به آنان سپرد تا با انرژی و همت خود بتوانند نقش مهمی را در شهر ایفا کنند .
مشهور خواجه در خصوص کمپین دانشجویی « یک دقیقه با تبریز»، گفت: این کمپین با حمایت دانشگاه تبریز ایجاد شده است که در آن از افراد خواسته می‌شود که در یک دقیقه به زبان‌های مختلف دنیا از جمله انگلیسی، آلمانی، فرانسوی، ترکی استانبولی، ترکی آذربایجان، فارسی و حتی گویش‌های محلی نقاط مختلف کشور، جاذبه‌های تبریز و استان را به هم زبانان و دوستان خود معرفی کنند که البته انتظار استقبال بیشتر از این‌ها و مشارکت پررنگ تری از سوی مردم داریم و به دلیل کمبود بودجه تاکنون نتوانستیم این پروژه را به خوبی تبلیغ کنیم .
وی ادامه داد: همچنین طرحی در حوزه آموزش عمومی گردشگری داشتیم که در حد حرف استقبال شد و هیچ وقت جامعه عمل نپوشاند که اصلی‌ترین دلیل آن را برخورد سلیقه‌ای و نبود اعتماد به دانشجو می‌دانم .
وی در خصوص دلایل مشارکت کم مردم در توسعه گردشگری استان، بیان کرد: باید واقع‌گرا باشیم و با توجه به شرایط کنونی عمل کنیم. به نظرم بهتر است که نامه‌ی سمن‌ها را در اولویت اجرایی قرار داد تا امور با سرعت بیشتری پبش رود .
وی تاکید کرد: انتقاد صرف هیچ وقت کارساز نخواهد بود بلکه پیشنهاد همراه با چگونگی بهبود روند کارها می تواند موثرتر باشد .
دبیر انجمن علمی جغرافیا و برنامه ریزی گردشگری دانشگاه تبریز ادامه داد: به دلیل داشتن نگاه دولتی، ممکن است نامه‌ی شهرداری تبریز در خصوص درخواست برخی پژوهش‌های کاربردی، به دست استادی برسد که دیگر اشتیاقی برای پژوهش و غنی تر کردن رزومه خود ندارد و از سویی دانشجو هم از وجود چنین نامه و درخواستی بی‌اطلاع باشد که اگر این نامه به دست دانشجو می رسید ظرف مدت یک ماه کارها انجام می‌شد .
وی نبود ساختار منظم برای پیگیری کارها و پیشنهادها را از دیگر عوامل موثر در مشارکت کم مردم دانست و ادامه داد: اغلب برنامه‌ها و تصمیمات ارزیابی نمی‌شوند؛ ای کاش به جای تصویب صدها برنامه، فقط دو یا سه مورد از موثرترین آن‌ها در دستور کار قرار می‌گرفت .
معاون فرهنگی سازمان جهاد دانشگاهی آذربایجان شرقی نیز با اشاره به این‌که آینده‌ی جوانان و توسعه همه جانبه و پایدار استان به گردشگری وابسته است، گفت: گردشگری به عنوان صنعتی پاک، می‌تواند نقش موثری در بهبود وضعیت اقتصادی و کسب وکار استان داشته باشد و البته تدوین راهبرد استراتژیک توسعه گردشگری ضروری به نظر می‌رسد .
احد حاجی بلند با بیان این‌که نخبگان فرهنگی، اجتماعی و هنری استان در مورد رویداد تبریز 2018 نگرانی‌هایی را دارند، گفت: ممکن است شهرداری تبریز و اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان از حمایت نکردن دیگر بخش‌های دولتی انتقاد کنند که البته بهتر است با همراهی و هم افزایی و در کنار هم کارها را پیش ببریم و هر دستگاهی سهم خود را در راستای توسعه استان ایفا کند.
بر اساس این گزارش؛ داشتن نگاه عمرانی و فیزیکی به رویداد تبریز 2018، نبود ساختار منظم برای پیگیری امور، ایجاد انتظار کاذب در مردم، نبود اطمینان به فرصت ارزشمند رویداد تبریز 2018 از سوی مسئولان و مردم، تغییرات مکرر مقامات مسئول، نگاه اداری و دیپلماتیک به گردشگری از موانع توسعه گردشگری به شمار می آید.
هم چنین استفاده نکردن از متخصصان گردشگری، ارزیابی نکردن فعالیت های انجام شده و بازنگری آن ها، برخورد سلیقه ای، کلی گویی، بیان پیشنهادات بدون در نظر گرفتن هزینه و توان اجرایی آن، درگیر نکردن کل شهر در این رویداد، اعتماد نکردن به سمن ها، سخت گیری در گرفتن مجوز برای برگزاری برنامه ها و تفکر دولتی سمن ها از دیگر عوامل موثر در فعالیت های گردشگری است.
از راهکارهای عملی برای حل این مسائل می توان به ساماندهی امور سمن ها، ارزش قائل شدن به فعالیت هرچند کوچک سمن ها و مردم، بازنگری در اساسنامه سمن ها در زمینه قدرت اجرایی آنان، اتکا به توانمندی آنان، استفاده از خلاقیت جوانان و حمایت از آنان، توجه به آموزش های پایه ای و ریشه ای، آموزش عمومی گردشگری به شهروندان و استفاده از دانش آموخته های گردشگری در آموزش عمومی شهروندی اشاره کرد.
ایجاد حس تعلق مردم نسبت به شهر محل سکونت خود، تسهیلگری بیش از پیش دولت، استفاده از افراد متخصص در امور گردشگری، تدوین راهبرد استراتژیک توسعه برای استان، توجه به آموزش مطالعات کاربردی گردشگری و تاریخ از سوی دانشگاه تبریز، ارزیابی برنامه های انجام شده و اصلاح آن ها، افزایش حس مسئولیت در مردم نسبت به گردشگران از دیگر راهکارهای پیشنهادی این میزگرد تخصصی است.
گزارش از: پریا توفیقی
انتهای پیام
انتهای پیام از این رو، خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا) منطقه آذربایجان شرقی، میزگرد تخصصی با عنوان « ارزیابی میزان آمادگی جامعه میزبان در رویداد تبریز 2018» را با حضور جمعی از فعالان گردشگری در عرصه‌های مختلف برگزار کرد . محورهای این میزگرد شامل «نگرش مردم کلانشهر تبریز و استان آذربایجان شرقی در خصوص رویداد تبریز 2018»، «میزان آمادگی مردم در پذیرش گردشگران»، « آسیب شناسی دلایل مشارکت کم مردم در دستیابی به هدف توسعه گردشگری در استان» و « تشریح اقدامات انجام شده توسط ارگان‌های ذیربط در راستای آماده‌سازی مردم برای رویداد تبریز 2018» می شود .
این میزگرد با حضور محمدرضا عیوضی – مدرس دانشگاه و دکتری گردشگری، میکائیل نظری – سرپرست سازمان فرهنگی هنری شهرداری تبریز و فعال گردشگری، نوید مشهوری آفاق – رئیس روابط عمومی، امور فرهنگی و اجتماعی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری آذربایجان شرقی، محمد حسین یعقوبی، مدیرعامل خانه تشکل‌های غیر دولتی آذربایجان شرقی و نادره مشهور خواجه – دبیر انجمن علمی جغرافیا و برنامه ریزی گردشگری دانشگاه تبریز برگزار شد .
نگاه فیزیکی و عمرانی به رویداد تبریز 2018 عامل بسیاری از مشکلات است
مدرس دانشگاه‌های استان در رشته گردشگری، با اشاره به این‌که «نگرش» مربوط به بیان نظر در مورد موضوع و استنباط از آن است، گفت: معتقدم که نگرش مردم و مسئولان به رویداد تبریز 2018، مادی و عمرانی بوده به طوریکه 70 درصد برنامه‌های تعیین شده به مناسبت تبریز 2018 را پروژه‌های عمرانی به خود اختصاص داده است .
محمد رضا عیوضی ادامه داد: به طور کلی صنعت گردشگری بیشتر دارای جنبه ی اجتماعی و فرهنگی است در حالیکه گاهی مردم با خود می‌گویند که مگر تبریز چه جاذبه ای برای گردشگران دارد؟ به دلیل کیفیت پایین هتل‌های تبریز، گردشگر از دیدن شهر لذت نمی‌برد! ولی معتقدم که صمیمت و احترام به گردشگران برای آنان لذت بیشتری نسبت به اقامت در هتل‌های مجلل دارد ولی مردم و مسئولان به جای توجه به کارهای نرم افزاری و شیوه‌ی برخورد صحیح با گردشگران، فقط به فکر کارهای سخت افزاری و مشخصه‌های فیزیکی هستند .
وی تاکید کرد: نگرش عمرانی به رویداد تبریز 2018 باعث در نظر گرفتن مبالغ زیاد برای بهبود وضعیت فیزیکی و پروژه های عمرانی استان شد که به نظرم تمرکز در کارهای نرم افزاری از قبیل آموزش و آماده سازی مردم، نتایج بهتری را به دنبال داشت .
عیوضی در خصوص میزان آمادگی مردم در پذیرش گردشگران، گفت: این موضوع زمانی نمود پیدا می‌کند که بدانیم چه تعداد از مردم جاذبه‌های گردشگری را می‌شناسند؟ آیا ما آموزش داده‌ایم که مردم با آثار فرهنگی و تاریخی شهر خود چطور برخورد کنند؟ چرا تعداد خانه‌های تاریخی سال 1393 نسبت به 1385 از 650 به 450 خانه رسیده است؟ آیا مردمی که به تبریز 2018 ها اعتقاد داشته باشند، خانه تاریخی شهر خود را ویران می‌کنند؟ .
وی افزود: به نظرتان برترین جاذبه گردشگری تبریز کجاست؟شاید فکرمان بیشتر با همان نگاه عمرانی به سمت ساختمان و فضاهای بزرگ معطوف می‌شود ولی ما در نقطه ای از شهرمان مکانی ارزشمند به نام «موزه‌ی عصرآهن» را داریم که تاریخ را به سه هزار سال قبل باز می‌گرداند و متاسفانه به این مکان در خور شان آن توجهی نمی‌شود .
وی هم چنین به اهمیت آموزش شهروندی و شیوه‌ی برخورد مردم با گردشگران تاکید کرد و ادامه داد: در موضوع آموزش شهروندی هم بیشتر توجه‌مان فیزیکی بوده است به طوریکه شهرداری تبریز در لیست موارد آموزشی خود، به جای آموزش‌های عمومی گردشگری، کلاس‌های منجق دوزی و امثال آن را برگزار می کند که هیچ کدام در آموزش شهروندی تعریف نشده است .
وی ادامه داد: آموزش شیوه‌ی برخورد مناسب با یکدیگر و آماده‌سازی شهروندان برای پذیرش و میزبانی از گردشگران از ضروریات است که در این مسیر می‌توان از فارغ‌التحصیلان دانشگاه‌ها در آموزش‌های همگانی کمک گرفت .
عیوضی ادامه داد: معتقدم که سمن‌ها به طور قابل قبولی نتوانسته‌اند در صحنه حضور داشته باشند و در همایش سمن های مرتبط با گردشگری توسط سازمان ورزش و جوانان، علی رغم تلاش‌های زیاد برای این مراسم بزرگ، متاسفانه سمن‌ها به طور اصولی انتخاب نشده بودند .
وی بیان کرد: باید به سمن‌ها آموزش داد و در قبال آن با تعیین شرح وظایف از آنان انتظار فعالیت و همکاری داشته باشیم .
وی با تاکید بر این‌که آگاهی و شناخت، از دانشگاه‌ها ریشه می‌گیرد، گفت: دانشگاه تبریز وظیفه‌ی آموزش صنعت گردشگری را در منطقه بر عهده دارد و راه اندازی کمپین «یک دقیقه با تبریز» و معرفی جاذبه های تبریز با چندین زبان زنده دنیا در یک دقیقه از سوی دانشجویان، نشان از آگاهی و شناخت دانشجویان و دانشگاه نسبت به اهمیت موضوع دارد .
عیوضی ادامه داد: معتقدم که البته دانشگاه تبریز در زمینه‌ی آموزش و مطالعات کاربردی گردشگری و تاریخ کم‌لطفی کرده است و رشته گردشگری در دانشگاه تبریز بعد از سال ها نتوانسته به گروه مستقل تبدیل شود .
وی یادآور شد: نامه‌ای با امضای شهردار سابق به دانشگاه تبریز برای بررسی و مطالعات در حوزه جاذبه‌های گردشگری ارسال شده است ولی هیچ نامه ای در پاسخ دریافت نکرده ایم .
وی در ادامه با بیان این‌که دانشگاه تبریز به عنوان دانشگاه مادر منطقه بهتر است که در حوزه‌ی پژوهش‌های کاربردی حضور فعال‌تری را داشته باشد، یاد آور شد: علاوه بر این، دانشگاه تبریز و دیگر موسسات غیرانتفاعی عهده‌دار آموزش آکادمیک هستند و نباید آموزش به دست سمن ها انجام شود .
عیوضی در بخشی دیگر از سخنان خود، داشتن نگاه دولتی به گردشگری، اعتماد نکردن به مردم، حمایت نکردن از مردم و نبود شرح وظایف مشخص برای مردم و سمن‌ها در راستای توسعه گردشگری را از جمله دلایل مشارکت کم مردم در امور دانست .
وی خطاب به سازمان فرهنگی هنری شهرداری تبریز گفت: حمایت سمن‌ها و راه اندازی خانه هنرمندان از سوی این سازمان می‌تواند بسیار موثر باشد و به یاد دارم که در محلات تبریز کارهای خوبی انجام شده بود که بهتر است این فعالیت‌ها از بایگانی خارج شده و ادامه داشته باشند .
در رویداد تبریز 2018 برای دست اندرکاران گردشگری کمترین سهم را قائل شدیم
فعال گردشگری نیز در این میزگرد با بیان این‌که مشخصه‌ی اصلی خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا) دوری از روزمرگی و پوشش صرف اخبار است، گفت: این خبرگزاری بیشتر به سمت شیوه‌ی تحلیل خبر حرکت می‌کند و نظر مخاطب و جامعه را همواره مد نظر قرار می‌دهد .
میکائیل نظری رویداد بین المللی تبریز 2018 را فرصتی ارزشمند دانست و بیان کرد: بعد از انتخاب تبریز به عنوان پایتخت گردشگری اسلامی در سال 2018، متاسفانه کارها به طور تصادفی و بدون برنامه مشخص پیش رفت، من با پیش بینی اوضاع کنونی، به روند رویداد تبریز 2018 از مدت‌ها قبل معترض بودم .
وی با اشاره به این‌که در هر رویدادی مردم آن منطقه نقش اساسی و پررنگی دارند، افزود: به طور کلی زمانی که رویدادی به نام شهر در نظر گرفته می‌شود، مردم به عنوان بازیگران اصلی صحنه در تمامی امور درگیر موضوع می‌شوند؛ به عنوان مثال در زمان انتخاب شهر قونیه ترکیه به عنوان پایتخت گردشگری اسلامی با راه اندازی کارناوالی بزرگ در سطح شهر، تمامی شهروندان در این رویداد حضور فعال داشتند ولی در رویداد تبریز 2018 مردم و دست اندرکاران حوزه گردشگری کمترین نقش را به عهده داشتند .
وی ادامه داد: بهتر است که به بهانه ی تبریز 2018 آژانس‌های مسافرتی با حمایت و تشویق اداره کل میراث فرهنگی استان، تورهای ورودی به راه بیندازند و گردشگران خارجی را به تبریز دعوت کنند .
نظری با اشاره به این‌که برخی‌ها رویداد تبریز 2018 را فقط در سطح کار اداری و دیپلماتیک دیدند، خاطر نشان کرد: در این رویداد راهنمایان گردشگری جایگاه مناسبی نداشتند و از طرفی نبود اطمینان به فرصت ارزشمند تبریز 2018 از سوی سیستم دولتی یا به نوعی پدیدآورنده‌ی رویداد و نیز تغییرات مسئولان درگیر در آن، باعث شد که کارها و فعالیت ها به طور ریشه‌ای و پایهای پیش نرود .
وی ادامه داد: به عنوان مثال امور بازاریابی و بین الملل این رویداد باید به کسی سپرده شود که در مورد این موضوعات و امور بین الملل، گردشگران و زبان انگلیسی اطلاع کافی داشته باشد وگرنه چه انتظاری از این کمیته برای ارائه طرح و ساماندهی امور بین الملل و بازاریابی در سطح جهانی می‌توانیم داشته باشیم .
وی افزود: میزبانی رویدادها معمولا از چندین سال قبل به شهرها و مناطق منتخب اعلام می‌شود تا آنان زمان کافی برای بهبود زیرساخت‌ها و آمادگی منطقه خود از نظر دینی، فرهنگی، حقوقی، نظامی و ملی داشته باشند که این امر در مورد تبریز 2018 فقط از سه سال قبل اعلام شد. همچنین ما در مردم انتظاری ماوراء تصور ایجاد کردیم .
نظری ادامه داد: مرتب و تزیین کردن فضای شهر و محوطه‌های گردشگری شهر حداقل کاری است که باید سال‌های قبل انجام می‌شد؛ پشت مسجد تاریخی کبود کاملا ویرانه است و در کل وضعیت نامناسب برخی محوطه‌های تاریخی و سرویس‌های بهداشتی این اماکن برای من شهروند نوعی توهین به حساب می آید .
وی در بخشی دیگر از سخنان خود با بیان این‌که سازمان فرهنگی هنری شهرداری تبریز باید با شناسایی نیازهای شهروندان، آموزش‌های پایهای و اساسی برای آنان در نظر بگیرد، گفت: فراهم کردن زمینه ی مناسب برای افزایش سرانه مطالعه مردم از جمله برنامه‌های ما به شمار می آید و به نظربنده شان سازمان فرهنگی هنری فراتر از برگزاری جشن‌ها در پارک ها و میادین است .
وی در خصوص مشارکت کم مردم در رویداد تبریز 2018 و همانند آن، خاطر نشان کرد: در نیازهای شهر و شهروندی، توجه به فرهنگ گردشگری امری ضروری است تا مردم حس تعلق خاطر نسبت به شهر محل سکونت خود داشته باشند و مهمان شهر را متعلق به خود بدانند .
نظری با بیان این‌که روند آموزش شهروندی باید به صورت هدفمند و برنامه ریزی شده پیش رود، گفت: زمانی که راننده تاکسی از گردشگران و مهمانان شهر، دو برابر کرایه می‌گیرد، دیگر آموزش زبان انگلیسی و صرف هزینه‌های زیاد چه ارزشی دارد! برآیند این دوره‌های آموزشی چیست؟ متاسفانه در حال حاضر گردشگران درمانی کشور جمهوری آذربایجان به دلیل همین برخوردها بعد از ورود به کشور، راهی رشت می‌شوند و همچون سال های قبل به تبریز نمی‌آیند .
وی در خصوص بودجه رویداد تبریز 2018 از سوی دولت، گفت: کاهش بودجه 760 میلیارد تومانی رویداد تبریز 2018 به 10 میلیارد تومان، باعث ایجاد نوعی بی اعتمادی در مردم شد و شهرداری تبریز هم با کم کردن بودجه ادارات خود، فعالیت‌هایی را در کنار دیگر دستگاه ها انجام داد .
وی تاکید کرد: در این چند ماه باقی مانده تا پایان رویداد تبریز 2018، باید حس مسئولیت را به اصناف، سمن‌ها و ... آموزش دهیم تا بتوانیم حداقل از این رویداد بی‌ثمر نباشیم .
نظری در خصوص آمادگی مردم و سمن‌ها در رویداد تبریز 2018، تاکید کرد: لطفا دو سمن را که در رویداد تبریز 2018، نقش ایفا کرده‌اند، برای من نام ببرید و ای کاش به این حوزه توجه بیشتری می‌شد. بهتر است که در فرصت باقی مانده از رویداد تبریز 2018، همه‌ی شهروندان، سمن‌ها، رانندگان تاکسی و ... بیش از پیش تلاش کنند .
اساسنامه سمن ها نیاز به بازنگری دارد
رئیس روابط عمومی، امور فرهنگی و اجتماعی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری آذربایجان شرقی با تاکید بر داشتن نگاه فرا اقتصادی به گردشگری، بیان کرد: امروزه مشارکت مردم از مولفه‌های توسعه پایدار محسوب می‌شود و تمامی چهار معاونت تخصصی اداره کل میراث فرهنگی استان دارای ذینفعان بخش خصوصی و مردمی هستند که بیانگر نگرش کلان این اداره کل به تشکل‌های مردم نهاد است .
نوید مشهوری آفاق، تشکیل دفتر تشکل‌های مردم نهاد در حوزه میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری را نشان از نگاه ویژه به فعالیت تشکل‌ها دانست و افزود: از نظر میزان مشارکت، تشکل‌های مردم نهاد استان را قوی میبینم و تشکل‌های گردشگری در کنار انجمن‌های صنایع دستی و میراث فرهنگی نوپا هستند که البته همه این ها قدم‌های مثبتی در راستای توسعه گردشگری در استان به شمار می‌آیند .
وی معتقد است که اساسنامه تشکل‌ها باید در مواردی بازنگری شود و سمن ها قدرت اجرایی داشته باشند .
وی با بیان این که تبریز 2018 نقطه‌ی شروعی برای توجه ویژه به حوزه گردشگری محسوب می‌شود، گفت: ارزیابی میزان آمادگی مردم در این رویداد باید بر اساس استاندارهای جهانی و شرایط داخلی کشور باشد و به یاد دارم در زمان تلاش برای کسب این عنوان برای تبریز، مردم مشارکت چندانی نداشتند؛ چراکه طی مراحل و تشکیل پرونده از سوی دولت انجام می‌شد .
وی ادامه داد: بعد از طی مراحل اداری، مردم از این انتخاب آگاه شدند و البته در آن زمان فضای مجازی تا این حد فراگیر نشده بود که بعدها رسانه‌ها چنین موج علاقه و توجه به رویداد را در مردم ایجاد کردند .
مشهوری آفاق بیان کرد: دولت در خصوص تبریز 2018 مجبور به ایجاد ساختار بود؛ چراکه نمی‌توان در همه جا از جمله موزه‌های تخصصی استان از راهنمایان داوطلب استفاده کرد .
وی ادامه داد: بی تردید با تنظیم صرف برنامه‌ها برای رویداد تبریز 2018 از سوی اداره کل میراث فرهنگی استان، برنامه ها به راحتی اجرا نمی شد و این که برخی ها بگویند " هیچ اتفاقی نیفتاده" این قضاوت درستی نیست؛ درحالیکه سطح عالی کشور درگیر این موضوع شده‌اند و بازتاب بین المللی آن با حضور 50 خبرنگار داخلی و خارجی برای پوشش افتتاحیه رویداد تبریز 2018 مثال عینی آن است .
وی آموزش 30 هزار نفر ساعت برای گروه‌های مختلف از جمله تشکل‌های مردم نهاد، راه اندازی کاروان سفیران تبریز 2018، تورهای پیاده گردشگری در تبریز (Tabriz Walking Tour ) ، پاکسازی محوطه‌های تاریخی با همکاری انجمن‌های مختلف و جلب مشارکت مردمی از جمله اقدامات اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان خواند .
مشهوری آفاق، تدوین راهکار عملی، توجه ویژه به حوزه پژوهش‌های منطقه و ایجاد هم افزایی در امور را از جمله حلقه‌های مفقودی توسعه گردشگری دانست و افزود: به عنوان مثال سازمانی تصمیم به برگزاری مراسمی ملی و یا بین المللی دارد ولی اداره کل میراث فرهنگی استان در آخرین لحظه از این موضوع باخبر می‌شود و حتی فرصت استفاده از پتانسیل رسانه‌ای خود را هم ندارد .
وی ادامه داد: تفکر دولتی، آفت فعالیت تشکل‌های مردم نهاد است در حالیکه آنان خود می‌توانند با تکیه بر توانایی‌های خود کارهای بزرگی را رقم بزنند؛ به عنوان مثال انجمن حرفه‌ای واحدهای اقامتی، پذیرایی و گردشگری آذربایجان شرقی چند ماه اخیر با برگزاری همایشی در سطح گسترده، حدود 300 نفر از فعالان و پیشکسوتان این حوزه را دعوت کرده بود .
وی بیان کرد: در این دوران بهتر است که مردم به جای انتقاد صرف، راهکار عملی پیشنهاد دهند و معتقدم که دوستان محترم شهرداری و میراث فرهنگی استان کارهایی را هر چند کم ولی به هر حال انجام داده اند و باید قبول کنیم که این رویداد برای اولین بار اجرا شد و دیکته نانوشته غلط ندارد .
مشهوری آفاق ادامه داد: برگزاری جشنواره فیروزه، مسابقات والیبال نشسته و حضور سمن‌های گردشگری از طرف سازمان ورزش و جوانان به دلیل تشکیل این ساختار و درگیر کردن دیگر دستگاه ها در رویداد تبریز 2018 انجام شده است .
وی پرهیز از کلی گویی و تدوین راهکار را امری ضروری دانست که می تواند بسیاری از مشکلات را حل کند .
سیستم دولتی برای تلاش های مردم در رویداد تبریز 2018 ارزشی قائل نیست
محمد حسین یعقوبی تاکید کرد: مردم تبریز با توجه روحیه و ذات خود مهمان نواز هستند و البته در مقایسه با دیگر شهرها نمی‌توانند به راحتی درب خانه‌ی خود را به روی گردشگران باز کنند که به مرور زمان و کسب درآمد از صنعت گردشگری می توان شاهد مشارکت بیش از پیش مردم در حوزه گردشگری بود .
وی در خصوص فعالیت سمن‌ها بیان کرد: تشکل‌های فعال در حوزه‌های مختلف گردشگری، صنایع دستی و میراث فرهنگی تشکیل شده است که البته تشکل‌های گردشگری در مقایسه با دیگر تشکل‌ها نوپا هستند و نیاز به ساماندهی دارند .
وی با بیان این‌که مردم برای حضور و مشارکت در فعالیت‌های گردشگری، هزینه پرداخت می‌کنند، گفت: مردم در میدان عمل ایستاده اند تا به آنان کارها واگذار شود ولی متاسفانه سیستم دولتی برای این گونه حرکت‌های مردم هیچ ارزشی قائل نیست .
یعقوبی با تاکید بر این‌که برخی امور مربوط به تبریز 2018 از سوی سیستم دولتی همچون شهرداری تبریز و اداره کل میراث فرهنگی استان انجام شده است، گفت: از این به بعد باید با تعریف وظایف و نقش مشخص برای فعالان قسمت های مختلف گردشگری، خود مردم با نشان دادن توانمندی‌های خود و تسهیلگری از سوی دولت وارد میدان عمل شوند .
وی ادامه داد: دولت در این امر تسهیلگری نمی‌کند و با سخت‌گیری بیش از اندازه، اعتماد نکردن به سمن‌ها و سخت گیری در صدور مجوز، فعالیت و انگیزه‌ی آنان را به بن بست می‌رساند؛ در حالیکه گردشگران با ورود به شهر بیشتر با خود مردم و نه با ادارات برخورد می‌کنند .
وی تاکید کرد: بارها شاهد این بوده‌ایم که برنامه ها با سلام و صلوات در جلسه تصویب شده است ولی بعد از جلسه همچنان در پیچ و خم اداری آن گم می‌شود . سال قبل در نظر داشتیم که همایش مجسمه‌های گلی را در استان برگزار کنیم که در مرحله‌ی گرفتن مجوز رسما به بن بست رسیدیم .
یعقوبی افزود: اگر قرار بر این است که سیستم دولتی به مردم اعتماد نکند، پس خودش بیاید و همه‌ی کارها را به تنهایی انجام دهد و باید در نظر داشته داشت که سیستم دولتی بعد از ساعت 2 و نیم ظهر دیگر خاموش می‌شود و این مردم هستند که شهر را روشن نگه می‌دارد .
وی تاکید کرد: رویداد تبریز 2018 باعث به وجود آمدن انتظاری در مردم شد که در زمان سفر آقای رئیس جمهور به تبریز به عنوان مثال کفاشان تبریز مشتاق نشان دادن هنر دست خود برای ابراز وجود به رئیس جمهور بودند .
وی از برگزاری نمایشگاه‌های مختلفی به مناسبت انتخاب تبریز به عنوان پایتخت گردشگری اسلامی در سال 2018 خبر داد و افزود: نمایشگاه صنایع دستی، شیرینی جات و... در این سال برگزار می‌شود و در نظر داشتیم که با استفاده از درب نوشابه‌ها، فرش تبریز را درست کنیم که تاکنون اسپانسری برای این ایده پیدا نکرده ایم .
یعقوبی در خصوص برخی برنامه‌های سمن ها در خصوص تبریز 2018، اعلام کرد: استفاده از پتانسیل ناشنوایان ومعلولان از ضروریات است و در نظر داریم که همایش ناشنوایان و معلولان به مناسبت رویداد تبریز 2018در این شهر برگزار کنیم تا ناشنوایان و معلولان استان با برقراری ارتباط با ناشنوایان و معلولان دیگر نقاط مختلف ایران و جهان، آنان را برای سفر به تبریز دعوت کنند .
وی ادامه داد: حتی بازنشستگان هم می‌توانند در این رویداد با بیان تاریخ و هویت شهر، نقش موثری داشته باشند و جوانان را در مورد وقایع گذشته آگاه کنند .
منتظر همراهی پرشور مردم در کمپین « یک دقیقه با تبریز» هستیم
دبیر انجمن علمی جغرافیا و برنامه ریزی گردشگری دانشگاه تبریز در خصوص آمادگی مردم تبریز برای رویداد تبریز 2018، بیان کرد: با مشاهدات میدانی به نظر می رسد که مردم اطلاع چندانی در مورد این رویداد ندارند تا با توجه به توانایی ها و خلاقیت خود وارد عمل شوند و در مقابل اغلب در سیستم دولتی خلاقیتی مشاهده نمی شود؛ خلاقیت معمولا در دست افرادی است که پول و قدرت لازم برای اجرایی کردن ایده های خود ندارند .
نادره مشهور خواجه با تاکید بر پتانسیل بالای دانش آموختگان گردشگری دانشگاه تبریز، بیان کرد: خوشبختانه رشته گردشگری به مرور زمان با استقبال خوبی از طرف جوانان پرشور و با استعداد رو به رو شده است که همواره علاقمند به مشارکت در توسعه گردشگری استان خود هستند .
وی ادامه داد: با در نظر گرفتن وقت آزاد زیاد دانشجو و اطمینان به پتانسیل آنان می توان کارهای موثری را در این استان رقم زد .
وی ادامه داد: با اعتماد به توانمندی‌های بالای دانشجویان گردشگری، می‌توان حتی بخشی از آموزش‌های شهروندی مرتبط با گردشگران را به آنان سپرد تا با انرژی و همت خود بتوانند نقش مهمی را در شهر ایفا کنند .
مشهور خواجه در خصوص کمپین دانشجویی « یک دقیقه با تبریز»، گفت: این کمپین با حمایت دانشگاه تبریز ایجاد شده است که در آن از افراد خواسته می‌شود که در یک دقیقه به زبان‌های مختلف دنیا از جمله انگلیسی، آلمانی، فرانسوی، ترکی استانبولی، ترکی آذربایجان، فارسی و حتی گویش‌های محلی نقاط مختلف کشور، جاذبه‌های تبریز و استان را به هم زبانان و دوستان خود معرفی کنند که البته انتظار استقبال بیشتر از این‌ها و مشارکت پررنگ تری از سوی مردم داریم و به دلیل کمبود بودجه تاکنون نتوانستیم این پروژه را به خوبی تبلیغ کنیم .
وی ادامه داد: همچنین طرحی در حوزه آموزش عمومی گردشگری داشتیم که در حد حرف استقبال شد و هیچ وقت جامعه عمل نپوشاند که اصلی‌ترین دلیل آن را برخورد سلیقه‌ای و نبود اعتماد به دانشجو می‌دانم .
وی در خصوص دلایل مشارکت کم مردم در توسعه گردشگری استان، بیان کرد: باید واقع‌گرا باشیم و با توجه به شرایط کنونی عمل کنیم. به نظرم بهتر است که نامه‌ی سمن‌ها را در اولویت اجرایی قرار داد تا امور با سرعت بیشتری پبش رود .
وی تاکید کرد: انتقاد صرف هیچ وقت کارساز نخواهد بود بلکه پیشنهاد همراه با چگونگی بهبود روند کارها می تواند موثرتر باشد .
دبیر انجمن علمی جغرافیا و برنامه ریزی گردشگری دانشگاه تبریز ادامه داد: به دلیل داشتن نگاه دولتی، ممکن است نامه‌ی شهرداری تبریز در خصوص درخواست برخی پژوهش‌های کاربردی، به دست استادی برسد که دیگر اشتیاقی برای پژوهش و غنی تر کردن رزومه خود ندارد و از سویی دانشجو هم از وجود چنین نامه و درخواستی بی‌اطلاع باشد که اگر این نامه به دست دانشجو می رسید ظرف مدت یک ماه کارها انجام می‌شد .
وی نبود ساختار منظم برای پیگیری کارها و پیشنهادها را از دیگر عوامل موثر در مشارکت کم مردم دانست و ادامه داد: اغلب برنامه‌ها و تصمیمات ارزیابی نمی‌شوند؛ ای کاش به جای تصویب صدها برنامه، فقط دو یا سه مورد از موثرترین آن‌ها در دستور کار قرار می‌گرفت .
معاون فرهنگی سازمان جهاد دانشگاهی آذربایجان شرقی نیز با اشاره به این‌که آینده‌ی جوانان و توسعه همه جانبه و پایدار استان به گردشگری وابسته است، گفت: گردشگری به عنوان صنعتی پاک، می‌تواند نقش موثری در بهبود وضعیت اقتصادی و کسب وکار استان داشته باشد و البته تدوین راهبرد استراتژیک توسعه گردشگری ضروری به نظر می‌رسد .
احد حاجی بلند با بیان این‌که نخبگان فرهنگی، اجتماعی و هنری استان در مورد رویداد تبریز 2018 نگرانی‌هایی را دارند، گفت: ممکن است شهرداری تبریز و اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان از حمایت نکردن دیگر بخش‌های دولتی انتقاد کنند که البته بهتر است با همراهی و هم افزایی و در کنار هم کارها را پیش ببریم و هر دستگاهی سهم خود را در راستای توسعه استان ایفا کند.
بر اساس این گزارش؛ داشتن نگاه عمرانی و فیزیکی به رویداد تبریز 2018، نبود ساختار منظم برای پیگیری امور، ایجاد انتظار کاذب در مردم، نبود اطمینان به فرصت ارزشمند رویداد تبریز 2018 از سوی مسئولان و مردم، تغییرات مکرر مقامات مسئول، نگاه اداری و دیپلماتیک به گردشگری از موانع توسعه گردشگری به شمار می آید.
هم چنین استفاده نکردن از متخصصان گردشگری، ارزیابی نکردن فعالیت های انجام شده و بازنگری آن ها، برخورد سلیقه ای، کلی گویی، بیان پیشنهادات بدون در نظر گرفتن هزینه و توان اجرایی آن، درگیر نکردن کل شهر در این رویداد، اعتماد نکردن به سمن ها، سخت گیری در گرفتن مجوز برای برگزاری برنامه ها و تفکر دولتی سمن ها از دیگر عوامل موثر در فعالیت های گردشگری است.
از راهکارهای عملی برای حل این مسائل می توان به ساماندهی امور سمن ها، ارزش قائل شدن به فعالیت هرچند کوچک سمن ها و مردم، بازنگری در اساسنامه سمن ها در زمینه قدرت اجرایی آنان، اتکا به توانمندی آنان، استفاده از خلاقیت جوانان و حمایت از آنان، توجه به آموزش های پایه ای و ریشه ای، آموزش عمومی گردشگری به شهروندان و استفاده از دانش آموخته های گردشگری در آموزش عمومی شهروندی اشاره کرد.
ایجاد حس تعلق مردم نسبت به شهر محل سکونت خود، تسهیلگری بیش از پیش دولت، استفاده از افراد متخصص در امور گردشگری، تدوین راهبرد استراتژیک توسعه برای استان، توجه به آموزش مطالعات کاربردی گردشگری و تاریخ از سوی دانشگاه تبریز، ارزیابی برنامه های انجام شده و اصلاح آن ها، افزایش حس مسئولیت در مردم نسبت به گردشگران از دیگر راهکارهای پیشنهادی این میزگرد تخصصی است.
گزارش از: پریا توفیقی
انتهای پیام
کپی شد
