زندگی نامه مصطفی خمینی

گفتار ششم: شرکت در محافل و مجامع دوستانه

حاج آقا مصطفی از نظر اخلاقی، فردی خوش خلق، شوخ طبع، بانشاط و اهل تفریح بود. این در حالی بود که نسبت به درس و فراگیری علوم حوزوی نیز جدّیتی مثال زدنی داشت. حجت‏الاسلام هاشمی رفسنجانی که ایشان را از نزدیک می‏شناخت و سالها با هم ارتباط نزدیکی داشتند در این زمینه می‏گوید:

به طور کلی، چند خصیصه را در مورد ایشان بیشتر به خاطر دارم. یکی، جدیّت نسبت به درس و دیگری، بانشاط و اهل تفریح بودن. آن روزها چنین روحیۀ بانشاطی در میان طلبه‏ها کم بود. از شنبه تا چهارشنبه مشغول درس و بحث بود، پنج‏شنبه و جمعه را هم به طور جدّی استراحت و تفریح می‏کرد. هنگام بحث، داد و فریاد می‏کشید. در مدرسۀ فیضیّه، همیشه آن گوشۀ مدرسه، بر سر درسهای طلبگی دعوا می‏شد،

می‏فهمیدم حاج آقا مصطفی آنجاست...‌.

آزادگی یکی از خصیصه‏های ایشان بود. من این ویژگی را در روابط خصوصی با ایشان می‏فهمیدم که روحیۀ آزادمنشی دارد، اهل ریا و ظاهرسازی که گاهی بعضی از آقایان گرفتار آن می‏شوند، نبود.[1]

این خلق و خوی سید مصطفی، موجب جذب طلاب به سوی وی می‏شد. ایشان با تعمیق این رویّه، چه در قم و چه در نجف به همراه برخی از طلاب و روحانیون جلسات و مجامع دوستانه خصوصی‏تری نیز به وجود آوردند. آیت‏اللّه‏ علی‏اکبر مسعودی خمینی در مورد عضویت حاج آقا مصطفی در یکی از این مجامع دوستانه، زمانی که در قم بودند، می‏گوید:

آقا مصطفی دارای تیپ بخصوصی بود و در مجمعی دوستانه عضویت داشت که از حیث رفاقت، دارای برنامه خاصی بودند. آنگونه که به خاطر دارم، در این گروه آقایان: شیخ علی تهرانی، خلخالی، ابطحی کاشانی و نوری همدانی[اخوی کوچک آقایان نوری همدانی]و آقای[آیت‏اللّه‏ محمدرضا]توسلی عضویت داشتند. یکی از پیشه‏وران قم که به حرفۀ نجاری اشتغال داشت و یکی دیگر به نام آقای خطیب که از بذله‏گویان معروف دنیا بود، در این جمع حضور فعال داشت. ورود به حلقۀ آنها کار آسانی نبود و هر کسی را به گروهشان راه نمی‏دادند.

در کل، این گروه در وقت درس، بسیار کوشا و فعال و در ساعات فراغت بسیار بشاش و اهل بذله و شوخی بودند. در وقت عبادت هم برنامه‏های عبادی مرتب و داغ شبانه داشتند. پاتوق آنها در ابتدا سر مقبرۀ مرحوم آقا شیخ فضل‏اللّه‏ نوری بود که خدایش بیامرزد. تمام اعضای گروه به ایشان احترام می‏گذاشتند.[2]

در نجف نیز به مناسبتهای مختلف با دوستان خود گردهم می‏آمدند و به اعمال مختلف عبادی و بحث و عزاداری مشغول می‏شدند. در نجف این جلسات دوستانه در منازل افراد و از جمله در منزل خود حاج آقا مصطفی برگزار می‏شد.[3]

1 ))همان؛ ص 22ـ23. 
2 )) امامى، جواد (به کوشش)؛خاطرات آیت‏اللّه‏ مسعودى خمینى؛ ص 206. 
3 )) کمیته علمى کنگره شهید آیت‏اللّه‏ مصطفى خمینى؛یادها و یادمانها از آیت‏اللّه‏ سید مصطفى خمینى؛ ج 2، ص‌257ـ258.