زندگی نامه امام خمینی(س)
سخن ناشر
انقلاب شکوهمند اسلامی ایران به رهبری فقیه فرهیخته زمان حضرت امام خمینی(س)
تحولی بزرگ و فراگیر در عرصه جهانی و در پایان هزاره دوم میلادی پدید آورد، به گونهای
که نگاه و نگرشی جدید نسبت به جهان و انسان و مناسبات گوناگون بشری در عرصههای
سیاسی، فرهنگی و اجتماعی عرضه داشت. چه اینکه انقلاب صنعتی مغربزمین با رویکرد
نفی کارکرد سیاسی و اجتماعی دین و دینداری و انکار نقش و تأثیر کارآمد آن در حوزه
زندگی انسان، نگاه خویش را از عالم عُلیا معطوف به جهان سفلی، و روند زندگی خود را از
حیث نظر و عمل محدود به دنیای ملموس و محسوس توجیه نمود و در نتیجه نسبیتگرایی
فلسفی مبنای معرفتشناسی، و سکولاریسم و لیبرالیسم اساس مناسبات اجتماعی و
اقتصادی، و اومانیسم تکیهگاه انسانشناسی در فرهنگ مغرب زمین گردید. نهایت اینکه
انسان را قدرتی خداوندگونه بخشیدند و آدمی را بر عرش اقتدار نشاندند. نظام سرمایهداری
غرب که بر اساس دنیاگرایی و انسانمحوری شکل گرفت به انکار هر گونه تأثیر خارج از
ارادۀ انسان همت گماشت و دین و معنویت را از حوزۀ زندگی اجتماعی انسان مطرود
ساخت.
تحولی بزرگ و فراگیر در عرصه جهانی و در پایان هزاره دوم میلادی پدید آورد، به گونهای
که نگاه و نگرشی جدید نسبت به جهان و انسان و مناسبات گوناگون بشری در عرصههای
سیاسی، فرهنگی و اجتماعی عرضه داشت. چه اینکه انقلاب صنعتی مغربزمین با رویکرد
نفی کارکرد سیاسی و اجتماعی دین و دینداری و انکار نقش و تأثیر کارآمد آن در حوزه
زندگی انسان، نگاه خویش را از عالم عُلیا معطوف به جهان سفلی، و روند زندگی خود را از
حیث نظر و عمل محدود به دنیای ملموس و محسوس توجیه نمود و در نتیجه نسبیتگرایی
فلسفی مبنای معرفتشناسی، و سکولاریسم و لیبرالیسم اساس مناسبات اجتماعی و
اقتصادی، و اومانیسم تکیهگاه انسانشناسی در فرهنگ مغرب زمین گردید. نهایت اینکه
انسان را قدرتی خداوندگونه بخشیدند و آدمی را بر عرش اقتدار نشاندند. نظام سرمایهداری
غرب که بر اساس دنیاگرایی و انسانمحوری شکل گرفت به انکار هر گونه تأثیر خارج از
ارادۀ انسان همت گماشت و دین و معنویت را از حوزۀ زندگی اجتماعی انسان مطرود
ساخت.
از سوی دیگر در تقابل با اندیشه فردگرایانه غرب، مکتب مارکسیسم جوانه زد و با شعار
زندگی و اقتصاد سوسیالیستی و جمعگرایانه رقابتی جدی در عرصه جهانی با نظام
سرمایهداری از خود بروز داد.
زندگی و اقتصاد سوسیالیستی و جمعگرایانه رقابتی جدی در عرصه جهانی با نظام
سرمایهداری از خود بروز داد.
نقطه مشترک این دو نگرش نفی دین و دینداری در زندگی انسان است، یکی دین را
مربوط به گذشته و دوران سنت قلمداد میکرد و دیگری آن را افیون تودهها و ملتها
برمیشمرد و در نتیجه هر دو بر ارتجاعی بودن دین تأکید داشته و ناتوانی و سستی آن را
در‌رابطه با زندگی انسان باور داشتند.
مربوط به گذشته و دوران سنت قلمداد میکرد و دیگری آن را افیون تودهها و ملتها
برمیشمرد و در نتیجه هر دو بر ارتجاعی بودن دین تأکید داشته و ناتوانی و سستی آن را
در‌رابطه با زندگی انسان باور داشتند.
فضای غالب جهانی در عصر جنگ سرد، سیطرۀ همین دو اردوگاه غرب و شرق بود و
حتی جهان اسلام با گرایش به یکی از این دو ابرقدرت، حیات سیاسی خویش را تداوم
میبخشید و اگر در گوشهای از دنیای اسلام نغمهای دیگر نواخته میشد آنچنان کمفروغ
مینمود که در این فضای پرغوغا گم و خاموش میگردید.
حتی جهان اسلام با گرایش به یکی از این دو ابرقدرت، حیات سیاسی خویش را تداوم
میبخشید و اگر در گوشهای از دنیای اسلام نغمهای دیگر نواخته میشد آنچنان کمفروغ
مینمود که در این فضای پرغوغا گم و خاموش میگردید.
فریاد حقطلبانه ملت مسلمان و غیور ایران به رهبری مرجعیت دینی و زعامت امام
خمینی(س) التهابی سخت بر این فضا ایجاد کرد و دنیا را متوجه عظمت این حرکت شگرف
نمود. پیروزی این جنبش بزرگ اسلامی که از عمق اعتقادات دینی ملتی مسلمان، آرمانگرا و
تکاملپو سرچشمه میگرفت، بار دیگر این حقیقت را آشکار ساخت که ایمان و اعتقاد دینی
برترین سکوی حرکت انسان به سوی رهایی و آزادی و عدالتخواهی است به گونهای که
پایان قرن بیستم عصر دین و دینداری لقب گرفت.
خمینی(س) التهابی سخت بر این فضا ایجاد کرد و دنیا را متوجه عظمت این حرکت شگرف
نمود. پیروزی این جنبش بزرگ اسلامی که از عمق اعتقادات دینی ملتی مسلمان، آرمانگرا و
تکاملپو سرچشمه میگرفت، بار دیگر این حقیقت را آشکار ساخت که ایمان و اعتقاد دینی
برترین سکوی حرکت انسان به سوی رهایی و آزادی و عدالتخواهی است به گونهای که
پایان قرن بیستم عصر دین و دینداری لقب گرفت.
انقلاب شکوهمند اسلامی ایران بر جهانیان ثابت کرد که نه تنها دین افیون ملتها نیست که
پیوند ناگسستنی با روح و روان بشر داشته و همواره میتواند بزرگترین حماسهها را
بیافریند. قدرتآفرینی و اثرگذاری انقلاب اسلامی در جهان اسلام موجی از بیداری و
خیزش در میان مسلمانان به وجود آورد و در عرصه سیاست جهانی رقیبی جدی و تازهنفس
برای استکبار جهانی محسوب گردید. در حقیقت این حرکت با پشتوانه عظیم فکری و
اعتقادی، نگاهی دیگر نسبت به جهان، انسان و مناسبات اجتماعی و سیاسی آدمی در جهان
مطرح کرد. کار بزرگ معمار این حرکت سترگ که به استقرار نظام جمهوری اسلامی ایران
منجر گردید این بود که اندیشه دینی و اعتقاد اسلامی را احیا نمود و از پیرایهها و اندیشههای
انحرافی آراست و از انزوای سیاسی و اجتماعی رهایی بخشید. شناخت انقلاب اسلامی
ایران و عواملی که در بروز و تکوین آن دخالت داشت قبل از هر چیز مرهون شناخت منظومه
فکری معمار توانمند آن است؛ چه اینکه مکتب فکری و اعتقادی امام که قرائتی ناب از اسلام
است میتواند ما را در تحقق آرمانها و اهداف بلند اسلامی یاری بخشد و جهان اسلام را در
مسیر رسالت واقعی خویش رهنمون سازد.
پیوند ناگسستنی با روح و روان بشر داشته و همواره میتواند بزرگترین حماسهها را
بیافریند. قدرتآفرینی و اثرگذاری انقلاب اسلامی در جهان اسلام موجی از بیداری و
خیزش در میان مسلمانان به وجود آورد و در عرصه سیاست جهانی رقیبی جدی و تازهنفس
برای استکبار جهانی محسوب گردید. در حقیقت این حرکت با پشتوانه عظیم فکری و
اعتقادی، نگاهی دیگر نسبت به جهان، انسان و مناسبات اجتماعی و سیاسی آدمی در جهان
مطرح کرد. کار بزرگ معمار این حرکت سترگ که به استقرار نظام جمهوری اسلامی ایران
منجر گردید این بود که اندیشه دینی و اعتقاد اسلامی را احیا نمود و از پیرایهها و اندیشههای
انحرافی آراست و از انزوای سیاسی و اجتماعی رهایی بخشید. شناخت انقلاب اسلامی
ایران و عواملی که در بروز و تکوین آن دخالت داشت قبل از هر چیز مرهون شناخت منظومه
فکری معمار توانمند آن است؛ چه اینکه مکتب فکری و اعتقادی امام که قرائتی ناب از اسلام
است میتواند ما را در تحقق آرمانها و اهداف بلند اسلامی یاری بخشد و جهان اسلام را در
مسیر رسالت واقعی خویش رهنمون سازد.
در راستای این مسئولیت بزرگ، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(س) همواره
کوشیده است تا هر آنچه را که میتواند در کند و کاو مکتب فکری و سیرۀ عملی حضرت
امام(س) گرهگشا باشد، مشمول حمایتهای خود قرار دهد.
کوشیده است تا هر آنچه را که میتواند در کند و کاو مکتب فکری و سیرۀ عملی حضرت
امام(س) گرهگشا باشد، مشمول حمایتهای خود قرار دهد.
در یکصدمین سالگرد میلاد این عطیه الهی، کوشش گردید که رسالت شناخت اندیشه و
افکار پویای حضرت امام نهادینه گردد و در برنامههای مدوّن نظام اسلامی تعریف شود.
خوشبختانه در ماده 159 قانون برنامه سوم توسعه کشور این مهم شکل گرفت و به دنبال آن
ستادی مرکب از صاحبنظران و اندیشمندان جهت برنامهریزی نسبت به پژوهشهای لازم
در‌زمینه افکار و اندیشههای حضرت امام تعیین گردید که با همیاری و همکاری این
مجموعه پارهای از زوایای فکری حضرت امام در عرصههای مختلف دینی، اجتماعی و
سیاسی به کوشش اهل فکر و نظر، تحقیق و پژوهش گردید تا مورد استفاده و بهرهبرداری
علاقهمندان آن حضرت قرار گیرد.
افکار پویای حضرت امام نهادینه گردد و در برنامههای مدوّن نظام اسلامی تعریف شود.
خوشبختانه در ماده 159 قانون برنامه سوم توسعه کشور این مهم شکل گرفت و به دنبال آن
ستادی مرکب از صاحبنظران و اندیشمندان جهت برنامهریزی نسبت به پژوهشهای لازم
در‌زمینه افکار و اندیشههای حضرت امام تعیین گردید که با همیاری و همکاری این
مجموعه پارهای از زوایای فکری حضرت امام در عرصههای مختلف دینی، اجتماعی و
سیاسی به کوشش اهل فکر و نظر، تحقیق و پژوهش گردید تا مورد استفاده و بهرهبرداری
علاقهمندان آن حضرت قرار گیرد.
امید آنکه شما عزیزان با نظرات نقادانه خویش ما را در رفع کاستیها و کمبودها مساعدت
فرمایید چه اینکه هر پژوهشی نه آخرین یافته و نه کاملترین خواهد بود.
فرمایید چه اینکه هر پژوهشی نه آخرین یافته و نه کاملترین خواهد بود.
یادآوری میشود که مجموعه حاضر پژوهشی است که با تأکید و عنایت بر آرا و
دیدگاههای حضرت امام(س) تبیین گردیده و همانند هر کار علمی بیانگر نقطهنظرات و
یافتههای مؤلف و پژوهشگر خواهد بود.
دیدگاههای حضرت امام(س) تبیین گردیده و همانند هر کار علمی بیانگر نقطهنظرات و
یافتههای مؤلف و پژوهشگر خواهد بود.
مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام علیرغم اشراف بر کلیت پژوهش، مسئولیت آن را متوجه
محقق و مؤلف محترم میداند.
محقق و مؤلف محترم میداند.
انتشار اثر حاضر و مشابه آن از سوی مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(س) به منظور
ارائه یافتههای پژوهشگران در موضوعات مرتبط با انقلاب اسلامی و اندیشه امام
خمینی(س) انجام یافته و الزاماً نمیبایست به عنوان دیدگاه مؤسسه تلقی شود بلکه انتشار
اینگونه پژوهشها بستری است برای بازخوانی مستمر اندیشه و سیره معمار بزرگ انقلاب
اسلامی از رهگذر تضارب آرا و اندیشههای متنوع صاحبنظران.
ارائه یافتههای پژوهشگران در موضوعات مرتبط با انقلاب اسلامی و اندیشه امام
خمینی(س) انجام یافته و الزاماً نمیبایست به عنوان دیدگاه مؤسسه تلقی شود بلکه انتشار
اینگونه پژوهشها بستری است برای بازخوانی مستمر اندیشه و سیره معمار بزرگ انقلاب
اسلامی از رهگذر تضارب آرا و اندیشههای متنوع صاحبنظران.
اثر پیش روی، نمونهای است از دهها اثر پژوهشی که توسط نویسندگان و پژوهشگران
محترم در مباحث مختلف و با فراخوان و نظارت و پیگیریهای «ستاد شناخت و ترویج
اندیشههای امام خمینی(س)» به انجام رسیده است. تلاشهای ارزنده این ستاد مدیون
زحمات اعضای محترم ستاد و کمیتههای مختلف آن، خصوصاً حضرات آقایان: دکتر کاظم
اکرمی، دکتر نجفقلی حبیبی، امیر محبیان، حجتالاسلام مهدی مهریزی، دکتر علیمحمد
حاضری، سهراب هادی، سید محمود دهنوی، حجتالاسلام سلطانی، دکتر حسن عابدی
جعفری، دکتر منوچهر اکبری، دکتر فضلاللّه کوزهکنانی، مهدی ارگانی، آیتاللّه اسداللّه بیات،
دکتر یحیی فوزی، حجتالاسلام قاضیزاده، حجتالاسلام مستوفی و بیش از همه مرهون
حُسن مدیریت دبیر محترم و فرهیخته ستاد جناب حجتالاسلام و المسلمین دکتر
محمدعلی مقدم میباشد.
محترم در مباحث مختلف و با فراخوان و نظارت و پیگیریهای «ستاد شناخت و ترویج
اندیشههای امام خمینی(س)» به انجام رسیده است. تلاشهای ارزنده این ستاد مدیون
زحمات اعضای محترم ستاد و کمیتههای مختلف آن، خصوصاً حضرات آقایان: دکتر کاظم
اکرمی، دکتر نجفقلی حبیبی، امیر محبیان، حجتالاسلام مهدی مهریزی، دکتر علیمحمد
حاضری، سهراب هادی، سید محمود دهنوی، حجتالاسلام سلطانی، دکتر حسن عابدی
جعفری، دکتر منوچهر اکبری، دکتر فضلاللّه کوزهکنانی، مهدی ارگانی، آیتاللّه اسداللّه بیات،
دکتر یحیی فوزی، حجتالاسلام قاضیزاده، حجتالاسلام مستوفی و بیش از همه مرهون
حُسن مدیریت دبیر محترم و فرهیخته ستاد جناب حجتالاسلام و المسلمین دکتر
محمدعلی مقدم میباشد.
حمایتهای بیدریغ مقام تولیت مؤسسه جناب حجتالاسلام و المسلمین سید حسن
خمینی و سرپرست محترم جناب حجتالاسلام و المسلمین محمدعلی انصاری و بویژه
قائم مقام مؤسسه جناب آقای دکتر حمید انصاری که افزون بر ترغیب و تشویق مداوم با طرح
نظرات علمی خود موجبات تقویت ستاد را فراهم آوردهاند، همواره زمینهساز بالندگی
روزافزون مؤسسه و سازمانهای وابسته به آن و ستاد ترویج اندیشههای امام خمینی بوده
است.
خمینی و سرپرست محترم جناب حجتالاسلام و المسلمین محمدعلی انصاری و بویژه
قائم مقام مؤسسه جناب آقای دکتر حمید انصاری که افزون بر ترغیب و تشویق مداوم با طرح
نظرات علمی خود موجبات تقویت ستاد را فراهم آوردهاند، همواره زمینهساز بالندگی
روزافزون مؤسسه و سازمانهای وابسته به آن و ستاد ترویج اندیشههای امام خمینی بوده
است.
تلاش ارباب قلم و اصحاب اندیشه که زحمت تألیف و تدوین این آثار گرانسنگ را
بر‌خود هموار داشتهاند و نیز ناظران گرانقدر که مسئولیت نظارت بر حُسن انجام پژوهش را
عهدهدار بودهاند، همچنین ارزیابهای عزیز که با دقتنظر و علاقهمندی فراوان بر غنای
علمی آن افزودهاند، را صمیمانه سپاس میگوییم.
بر‌خود هموار داشتهاند و نیز ناظران گرانقدر که مسئولیت نظارت بر حُسن انجام پژوهش را
عهدهدار بودهاند، همچنین ارزیابهای عزیز که با دقتنظر و علاقهمندی فراوان بر غنای
علمی آن افزودهاند، را صمیمانه سپاس میگوییم.
مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(س)
ستاد شناخت و ترویج اندیشههای امام