در این گزارش آمده است: همایش ثبت ملی زبان لکی با حضور مردم و مسئولان، اندیشمندان، هنرمندان، نویسندگان و بزرگان لک زبان، با همت انجمن ادبی حافظ شهرستان هرسین در تالار معلم این شهرستان برگزار شد.
شمار شرکت کنندگان در این همایش بیش از یک هزار و 200 نفر بود، به نحوی که سالن یک هزار نفری معلم هرسین لبریز از جمعیت گشته و حیاط سالن نیز مملو از جمعیت بود که حاضرین، برنامه را از طریق صدای بلندگوهای سالن دنبال می‌کردند.
در ابتدای این مراسم، امیر شاه‌آبادی فرماندار شهرستان هرسین ضمن خیرمقدم به حضار، در سخنان کوتاهی به بیان ارزش و اهمیت زبان مادری در قوام بخشیدن به زبان رسمی کشور پرداخت.
پس از آن، داوود داوودی دکترای باستانشناسی در خصوص روند ثبت ملی زبان لکی، دکتر بابک درویش پور، دبیر همایش و مسئول انجمن ادبی حافظ، حسین یعقوب خانی غیاثوند از لک‌های قزوین در خصوص پراکنش لک‌های شمال کشور، وحید صفرپور از روستای سیزار کلات نادری خراسان رضوی در خصوص کوچ لک‌ها به استان خراسان و پراکندگی آنان و همچنین استاد بهادر غلامی در خصوص داشته‌های فرهنگی زبان لکی، به ایراد سخن پرداختند که بخشی از صحبت‌های استاد غلامی و دکتر داوودی را در ادامه می‌خوانید.
استاد بهادر غلامی از پژوهشگران و دست‌اندرکاران ثبت زبان لکی در این همایش اظهار کرد: قوم لک از کهن‌ترین مردمان ایرانی هستند و علی‌رغم اظهارات برخی از پژوهشگران که «ل» آن را برگرفته از لری و «ک» آن را مأخوذ از واژه کردی دانسته‌اند و داستان‌هایی بی‌پایه و اساس برای آن سرهم کرده‌اند، این واژه در برهان قاطع و بستان السیاحه به معنی صد هزار آمده که از هنگام روی آوردن لوری‌ها در زمان بهرام گور به سرزمین پهله، به مردمان بومی این دیار و زبان آنان نسبت داده‌اند.
وی ادامه داد: فرهنگ زیربنای هر جامعه است و به مثابه سیاه چادری است که زبان ستون اصلی آن است و سایر رسوم و عادات به منزله دیگر قسمت‌های آن می‌باشند و زبان لکی که زبان مردم لک زبان است به سبب کوهستانی بودن دیار لکستان، دشواری راه‌های آن، حمیت مردمان لک و بیگانه ستیزی آنان در برابر هجوم دیگران و زبان مهاجمان، فراوانی واج‌ها و شیوه بیان کردن آواها و گستردگی واژگان و دارا بودن انبوهی از بایدها و نبایدها و شایست و نشایست‌ها و ... موجب در امان ماندن زبان لکی از آسیب روزگاران بوده است و رقص زبان لکی در کلماتی مانند: کل (بز کوهی) و کل (کوچه و بی‌دندان و...) و واژگان متضاد مانند: حویز و حویر، بان و بان، بلئز و کلئز و ... چنان زیباست که گمان نمی‌بری تضادی باهم دارند و این خود نشان پویایی زبان است.
غلامی عنوان کرد: از طرفی دیگر، گفتنی است که اصالت زبان لکی در دیار دلفان، بلاغت در سلسله و فصاحت در کوهدشت مشهود است؛ هرچند بنده به همراه دوستانی چند، زبان لکی را در آثار نامحسوس ملی ثبت کردیم؛ ولیکن هرکسی از متل گویان و چیستان پردازان و شاعران و نویسندگان و مویه خوانان و ... گذشته و حال را سهیم در ابن راه می‌دانم و بیش از این انتظار نداریم که این‌همه تقدیر و تشکر از ما به عمل آید، در حالی که انجام آن را وظیفه خود می‌دانستیم و آنچه از نظر من مهم است حفظ دستاوردهای نیاکانمان به ویژه زبان لکی است که باید با گفتن و نوشتن، تحمل عقاید مخالف را داشتن، اظهارنظر غیرمنطقی و غیرتخصصی نداشتن، مطالعه را جایگزین دهن‌بینی کردن و ... آن را برای آیندگان حفظ کرد.
این پژوهشگر لک زبان گفت: من معتقدم که اولاً این گونه همایش‌ها باید خروجی داشته باشند و تا اتحاد و همدلی در میان نباشد راه به جایی برده نمی‌شود؛ زیرا یک دست صدا ندارد و با یک گل بهار نمی‌شود و در پایان خواسته همه ما از دولت این است که بایستی دارای رادیوی لکی، اختصاص دادن ساعاتی از سیمای استان‌های لک نشین به مردم لک زبان باشیم و واحد درسی برای دانش آموزان مناطق لک نشین از سوی وزارت آموزش‌وپرورش اتخاذ گردد و آموزش عالی نیز در خصوص فراهم کردن رشته دانشگاهی زبان و ادبیات لکی تدابیری اتخاذ کند.
همچنین دکتر داوودی، سرپرست تیم پژوهش ثبت زبان ملی لکی، ضمن خوشامدگویی به مهمانان، خصوصاً لک‌هایی که از نقاط دورتر به همایش آمده بودند از تمام فعالین فرهنگی قوم لک چه در فضای مجازی و چه غیرمجازی تشکر کرد.
وی پس از برشمردن اهمیت تاریخی فرهنگی مناطق لک نشین بخصوص هرسین، از زبان لکی به عنوان بخشی از میراث فرهنگی برجای مانده از نیاکان اشاره کرد و به شرح برخی از شاخصه‌های قومی چون تبار، سرزمین و زبان در میان لک‌ها پرداخت.
وی از هرسینی، دلفانی، طرهانی، سلسله‌ای، بیرانوندی، باجولوندی، جلالوندی، هوزمانوندی، هلیلانی، زردلانی، همیوندی، صحنه‌ای، کنگاوری، نهاوندی، ملایری و دره شهری به عنوان برخی گویش‌های زبان لکی نام برد که نشانه‌هایی چون مور و هوره، لالایی‌ها، چیستان‌ها، ابیات چهل سرود، ترانه‌ها، اشعار قدیمی، داستان‌ها و شاهنامه دارند و از هرکدام به عنوان برگ زرینی از تاریخ ایران نام برد.
دکتر داوودی گفت: لکی از خانواده شمال غربی زبان‌های ایرانی است که با زبان‌ها و گویش‌هایی چون تاتی، کرمانجی، بلوچی، سورانی، گیلکی و هورامی هم‌ریشه است و واژگان فراوانی از اوستایی، فارسی باستان و پهلوی را در محاوره روزمره خود حفظ کرده است.
به اعتقاد داوودی، تنوع و تعدد واژه‌ها در زبان لکی بیش از هر زبان دیگر ایرانی است و همین عامل سبب گردیده که ریتم کلام لک زبان‌ها آهنگین و دارای وزن باشد و از زمان‌های گذشته شاعران فراوانی از مناطق لک نشین ظهور کنند.
وی افزود: جابجایی‌های جمعیتی لک‌ها از دوره صفوی به بعد سبب شد که زبان لکی بر زبان‌های دیگر تأثیر بگذارد؛ اما متأسفانه بیشتر زبان خود را فراموش کرده‌اند.
سرپرست تیم پژوهش ثبت زبان ملی لکی اظهار داشت: جمعیت زیادی از کرمانج، سوران، قشقایی، بختیاری، لر و کرد جنوبی ریشه در لک دارند.
داوودی گفت: فاکتورهای ارزشی زبان لکی باعث شد که برای معرفی و ثبت آن در فهرست آثار ملی اقدام کرده و علاوه بر تنظیم پرونده‌ای که مطابق با چارچوب‌های دفتر ثبت آثار فرهنگی کشور بود به تهیه مستندات ویدئویی و صوتی از گویشوران مختلف زبان لکی بپردازیم.
پس از برنامه سخنرانی، مراسم با اجرای بازی‌های بومی محلی توسط گروهی به رهبری نوذر مظفری ادامه پیدا کرد و پس از آن، تنی چند از شعرا و خوانندگان لک زبان به شعرخوانی و اجرای موسیقی پرداختند. حجت علیپور از کوهدشت، عزیز بیرانوند از خرم‌آباد، کامران شاه‌علی از هرسین، کرم دوستی از کوهدشت، اسد آزادبخت از کوهدشت، واحر یاری استان ایلام، حمید تمسکی از هرسین، رضا حسنوند از الشتر، عبدالعلی میرزانیا از الشتر و مریم کولیوند از استان ایلام از جمله شعرای حاضر در این مراسم بودند که اشعار خود را برای حضار سرودند.
همچنین در ادامه این آیین، حمید شلانی با گروه سیفا، سعید منصوری از هرسین با اجرای آواز لکی و علی احمدی با اجرای نوای باستانی مور، زینت‌بخش این محفل بودند.
شایان ذکر است، در دهم مرداد 1396 در جلسه‌ای که برای ثبت ملی آثار ناملموس فرهنگی کشور برگزار شد زبان لکی هم به شماره 1438 به ثبت رسید و در تاریخ یک شهریور 96، حکم ثبت زبان لکی به استان‌های کرمانشاه، ایلام، همدان، لرستان، قزوین و مازندران ابلاغ شد که بیشترین جمعیت از لک زبان‌ها را در خود جای داده‌اند. برای سایر لک‌هایی که هنوز زبان خود را فراموش نکرده‌اند و در استان‌های خراسان رضوی، گیلان، قم، مرکزی و زنجان زندگی می‌کنند پرونده‌ای تهیه شده است که در آینده به پرونده اصلی ثبت زبان لکی الحاق گردد.
8066
انتهای پیام شمار شرکت کنندگان در این همایش بیش از یک هزار و 200 نفر بود، به نحوی که سالن یک هزار نفری معلم هرسین لبریز از جمعیت گشته و حیاط سالن نیز مملو از جمعیت بود که حاضرین، برنامه را از طریق صدای بلندگوهای سالن دنبال می‌کردند.
در ابتدای این مراسم، امیر شاه‌آبادی فرماندار شهرستان هرسین ضمن خیرمقدم به حضار، در سخنان کوتاهی به بیان ارزش و اهمیت زبان مادری در قوام بخشیدن به زبان رسمی کشور پرداخت.
پس از آن، داوود داوودی دکترای باستانشناسی در خصوص روند ثبت ملی زبان لکی، دکتر بابک درویش پور، دبیر همایش و مسئول انجمن ادبی حافظ، حسین یعقوب خانی غیاثوند از لک‌های قزوین در خصوص پراکنش لک‌های شمال کشور، وحید صفرپور از روستای سیزار کلات نادری خراسان رضوی در خصوص کوچ لک‌ها به استان خراسان و پراکندگی آنان و همچنین استاد بهادر غلامی در خصوص داشته‌های فرهنگی زبان لکی، به ایراد سخن پرداختند که بخشی از صحبت‌های استاد غلامی و دکتر داوودی را در ادامه می‌خوانید.
استاد بهادر غلامی از پژوهشگران و دست‌اندرکاران ثبت زبان لکی در این همایش اظهار کرد: قوم لک از کهن‌ترین مردمان ایرانی هستند و علی‌رغم اظهارات برخی از پژوهشگران که «ل» آن را برگرفته از لری و «ک» آن را مأخوذ از واژه کردی دانسته‌اند و داستان‌هایی بی‌پایه و اساس برای آن سرهم کرده‌اند، این واژه در برهان قاطع و بستان السیاحه به معنی صد هزار آمده که از هنگام روی آوردن لوری‌ها در زمان بهرام گور به سرزمین پهله، به مردمان بومی این دیار و زبان آنان نسبت داده‌اند.
وی ادامه داد: فرهنگ زیربنای هر جامعه است و به مثابه سیاه چادری است که زبان ستون اصلی آن است و سایر رسوم و عادات به منزله دیگر قسمت‌های آن می‌باشند و زبان لکی که زبان مردم لک زبان است به سبب کوهستانی بودن دیار لکستان، دشواری راه‌های آن، حمیت مردمان لک و بیگانه ستیزی آنان در برابر هجوم دیگران و زبان مهاجمان، فراوانی واج‌ها و شیوه بیان کردن آواها و گستردگی واژگان و دارا بودن انبوهی از بایدها و نبایدها و شایست و نشایست‌ها و ... موجب در امان ماندن زبان لکی از آسیب روزگاران بوده است و رقص زبان لکی در کلماتی مانند: کل (بز کوهی) و کل (کوچه و بی‌دندان و...) و واژگان متضاد مانند: حویز و حویر، بان و بان، بلئز و کلئز و ... چنان زیباست که گمان نمی‌بری تضادی باهم دارند و این خود نشان پویایی زبان است.
غلامی عنوان کرد: از طرفی دیگر، گفتنی است که اصالت زبان لکی در دیار دلفان، بلاغت در سلسله و فصاحت در کوهدشت مشهود است؛ هرچند بنده به همراه دوستانی چند، زبان لکی را در آثار نامحسوس ملی ثبت کردیم؛ ولیکن هرکسی از متل گویان و چیستان پردازان و شاعران و نویسندگان و مویه خوانان و ... گذشته و حال را سهیم در ابن راه می‌دانم و بیش از این انتظار نداریم که این‌همه تقدیر و تشکر از ما به عمل آید، در حالی که انجام آن را وظیفه خود می‌دانستیم و آنچه از نظر من مهم است حفظ دستاوردهای نیاکانمان به ویژه زبان لکی است که باید با گفتن و نوشتن، تحمل عقاید مخالف را داشتن، اظهارنظر غیرمنطقی و غیرتخصصی نداشتن، مطالعه را جایگزین دهن‌بینی کردن و ... آن را برای آیندگان حفظ کرد.
این پژوهشگر لک زبان گفت: من معتقدم که اولاً این گونه همایش‌ها باید خروجی داشته باشند و تا اتحاد و همدلی در میان نباشد راه به جایی برده نمی‌شود؛ زیرا یک دست صدا ندارد و با یک گل بهار نمی‌شود و در پایان خواسته همه ما از دولت این است که بایستی دارای رادیوی لکی، اختصاص دادن ساعاتی از سیمای استان‌های لک نشین به مردم لک زبان باشیم و واحد درسی برای دانش آموزان مناطق لک نشین از سوی وزارت آموزش‌وپرورش اتخاذ گردد و آموزش عالی نیز در خصوص فراهم کردن رشته دانشگاهی زبان و ادبیات لکی تدابیری اتخاذ کند.
همچنین دکتر داوودی، سرپرست تیم پژوهش ثبت زبان ملی لکی، ضمن خوشامدگویی به مهمانان، خصوصاً لک‌هایی که از نقاط دورتر به همایش آمده بودند از تمام فعالین فرهنگی قوم لک چه در فضای مجازی و چه غیرمجازی تشکر کرد.
وی پس از برشمردن اهمیت تاریخی فرهنگی مناطق لک نشین بخصوص هرسین، از زبان لکی به عنوان بخشی از میراث فرهنگی برجای مانده از نیاکان اشاره کرد و به شرح برخی از شاخصه‌های قومی چون تبار، سرزمین و زبان در میان لک‌ها پرداخت.
وی از هرسینی، دلفانی، طرهانی، سلسله‌ای، بیرانوندی، باجولوندی، جلالوندی، هوزمانوندی، هلیلانی، زردلانی، همیوندی، صحنه‌ای، کنگاوری، نهاوندی، ملایری و دره شهری به عنوان برخی گویش‌های زبان لکی نام برد که نشانه‌هایی چون مور و هوره، لالایی‌ها، چیستان‌ها، ابیات چهل سرود، ترانه‌ها، اشعار قدیمی، داستان‌ها و شاهنامه دارند و از هرکدام به عنوان برگ زرینی از تاریخ ایران نام برد.
دکتر داوودی گفت: لکی از خانواده شمال غربی زبان‌های ایرانی است که با زبان‌ها و گویش‌هایی چون تاتی، کرمانجی، بلوچی، سورانی، گیلکی و هورامی هم‌ریشه است و واژگان فراوانی از اوستایی، فارسی باستان و پهلوی را در محاوره روزمره خود حفظ کرده است.
به اعتقاد داوودی، تنوع و تعدد واژه‌ها در زبان لکی بیش از هر زبان دیگر ایرانی است و همین عامل سبب گردیده که ریتم کلام لک زبان‌ها آهنگین و دارای وزن باشد و از زمان‌های گذشته شاعران فراوانی از مناطق لک نشین ظهور کنند.
وی افزود: جابجایی‌های جمعیتی لک‌ها از دوره صفوی به بعد سبب شد که زبان لکی بر زبان‌های دیگر تأثیر بگذارد؛ اما متأسفانه بیشتر زبان خود را فراموش کرده‌اند.
سرپرست تیم پژوهش ثبت زبان ملی لکی اظهار داشت: جمعیت زیادی از کرمانج، سوران، قشقایی، بختیاری، لر و کرد جنوبی ریشه در لک دارند.
داوودی گفت: فاکتورهای ارزشی زبان لکی باعث شد که برای معرفی و ثبت آن در فهرست آثار ملی اقدام کرده و علاوه بر تنظیم پرونده‌ای که مطابق با چارچوب‌های دفتر ثبت آثار فرهنگی کشور بود به تهیه مستندات ویدئویی و صوتی از گویشوران مختلف زبان لکی بپردازیم.
پس از برنامه سخنرانی، مراسم با اجرای بازی‌های بومی محلی توسط گروهی به رهبری نوذر مظفری ادامه پیدا کرد و پس از آن، تنی چند از شعرا و خوانندگان لک زبان به شعرخوانی و اجرای موسیقی پرداختند. حجت علیپور از کوهدشت، عزیز بیرانوند از خرم‌آباد، کامران شاه‌علی از هرسین، کرم دوستی از کوهدشت، اسد آزادبخت از کوهدشت، واحر یاری استان ایلام، حمید تمسکی از هرسین، رضا حسنوند از الشتر، عبدالعلی میرزانیا از الشتر و مریم کولیوند از استان ایلام از جمله شعرای حاضر در این مراسم بودند که اشعار خود را برای حضار سرودند.
همچنین در ادامه این آیین، حمید شلانی با گروه سیفا، سعید منصوری از هرسین با اجرای آواز لکی و علی احمدی با اجرای نوای باستانی مور، زینت‌بخش این محفل بودند.
شایان ذکر است، در دهم مرداد 1396 در جلسه‌ای که برای ثبت ملی آثار ناملموس فرهنگی کشور برگزار شد زبان لکی هم به شماره 1438 به ثبت رسید و در تاریخ یک شهریور 96، حکم ثبت زبان لکی به استان‌های کرمانشاه، ایلام، همدان، لرستان، قزوین و مازندران ابلاغ شد که بیشترین جمعیت از لک زبان‌ها را در خود جای داده‌اند. برای سایر لک‌هایی که هنوز زبان خود را فراموش نکرده‌اند و در استان‌های خراسان رضوی، گیلان، قم، مرکزی و زنجان زندگی می‌کنند پرونده‌ای تهیه شده است که در آینده به پرونده اصلی ثبت زبان لکی الحاق گردد.
8066
کپی شد
