آیا در عربستان سعودی «سونامی» رخ داده است؟

به گزارش پایگاه اطلاع رسانی و خبری جماران، «نیکولا سارکوزی» رئیس جمهور سابق فرانسه در سخنانی که خبرگزاری فرانسه آن را منتشر کرد، سخنان  شاهزاده «محمد بن سلمان» ولیعهد عربستان سعودی در زمینه «طرح آینده سرمایه گذاری» و تأکیدش بر از بین بردن افراطگرایی در عربستان سعودی را مورد تمجید قرار داد.

سارکوزی گفت: حق با شاهزاده محمد بن سلمان ولیعهد عربستان سعودی است، مشکل جهان افراطگرایی است.

رئیس جمهور سابق فرانسه «تغییرات اقتصادی و اجتماعی » در عربستان را به «سونامی» تشبیه کرد و گفت که « ملت عربستان است و شاهزاده(محمد بن سلمان) نیز جوان است. پادشاه و ولیعهد در راستای تغییرات اقتصادی و اجتماعی فعالیت می کنند.

وی این تغیرات را به سونامی تشبیه کرد و از این تغییرات و طرح های عربستان برای آینده را مورد تمجید قرار داد و گفت « این یک لحظه تاریخی است».

اشاره سارکوزی به سخنان رویکرد جدید بن سلمان و عربستان سعودی نشأت گرفته از گفت و گویی است که بن سلمان با گاردین انجام داده است و وعده تغییرات جدیدی در این کشور از جمله پایان دادن به افراطگرایی در این کشور داده است؛ افراطگرایی در عربستان باعث شده است که این کشور تبدیل به منبع و سرچشمه افراطگرایی و افکار افراطگرا در جهان و نیز منبعی برای تروریسم در خارومیانه و جهان شود.

ولیعهد عربستان سعودی در این گفت و گو که روز سه شنبه گذشته منتشر شد، ادعا کرده است که تلاش می کند «اسلام معتدل» را در کشورش حاکم کند و از رهبران جهان خواسته است تا به کشورش در این مسیر گذار کمک کنند تا پادشاهی تندروی عربستان سعودی به یک جامعه باز، توانمندسازی شهروندان و جذب سرمایه گذاران خارجی نائل آید. 

در این گفت و گو ولیعهد عربستان گفت که طی ٣٠ سال گذشته شرایط پادشاهی فوق محافظه کار سعودی «غیرعادی» بوده است، چرا که برای واکنش به انقلاب اسلامی در ایران، نوعی دکترین سختگیرانه بر حاکمیت سعودی غالب شده است که رهبران متوالی حکومت «توانایی کنارگذاشتن آن» را نداشتند. 

محمد بن سلمان در توضیح برنامه بلندپروازانه اش که به تازگی در مورد ایجاد یک منطقه ویژه اقتصادی در سرزمین های مشترک میان عربستان، اردن و مصر با سرمایه گذاری ٥٠٠ میلیارد دلاری مطرح شده است به گاردین گفت: «ما یک کشور عضو گروه G٢٠ هستیم. یکی از بزرگ ترین اقتصادهای جهان هستیم و در میان سه کشور قرار گرفته ایم. اینکه به بهبود وضعیت عربستان سعودی کمک کنیم به تغییر منطقه و جهان کمک کرده ایم. هدف ما ایجاد همین تغییر است و برای این کار از همه کمک خواسته ایم.»

 ولیعهد پادشاه سعودی مدعی شد: «آنچه طی ٣٠ سال گذشته رخ داده است، نماد عربستان سعودی واقعی نیست. آنچه در ٣٠ سال گذشته در خاورمیانه رخ داده است، نشان از خاورمیانه ندارد. وقتی که سال ١٩٧٩ در ایران انقلاب شد، مردم تلاش کردند که همین مدل را در کشورهای مختلف منطقه که یکی از آنها عربستان سعودی بود، نسخه برداری کنند. ما در آن دوران نمی دانستیم که چگونه با این قضیه کنار بیاییم. این باعث شد که مشکلاتی در سراسر دنیا ایجاد شود. حالا موقع آن رسیده است که از بند این مشکل رها شویم.»

 محمد بن سلمان می گوید: «ما تلاش می کنیم که به همان چیزی برگردیم که همیشه از آن پیروی کرده ایم، یک اسلام معتدل که روی بازی در برابر جهان و همه ادیان دارد. ٧٠ درصد جمعیت سعودی در سنین زیر ٣٠ سال قرار دارند. واقعیتش را بخواهید ما جوان ها نمی خواهیم ٣٠ سال از عمرمان را برای مبارزه با تندروی و افراطی گر صرف کنیم، می خواهیم این کار را همین الان و فوری انجام دهیم.»

این در حالی است که همین روزنامه انگلیسی روز گذشته در مقاله ای به قلم نسرین مالک  سخنان بن سلمان را زیر سوال برده و آنها رد کرده است. مالک در مقاله ای تحت عنوان« عربستان در حالت انکار به سر می برد» نوشت: چیزی در  عربستان سعودی در حال رخ دادن  است. خاندان حاکم بر عربستان سعودی طی دهه ها سیاست وعده دادن بدون آن که هرگز به آنها عمل کند را دنبال کرد.

مالک در ادامه نوشت: عربستان سعودی همیشه تلاش می کند که چهره اش را که در جهان به شدت آسیب دیده را بهبود بخشد اما زمانی که وقت عمل برسد، به آن چه وعده داده و تعهد کرده است، عمل نمی کند.

نویسنده این مقاله می نویسد که این بار وضع فرق می کند و شاهزاده «محمد بن سلمان» ولیعهد عربستان سعودی در سخنانی که همه را حتی تشکیک کنندگان را به خود جلب می کند به روزنامه گاردین گفت که انقلاب ایران منجر به ظهور نظام های دینی در منطقه شده است و زمان آن فرا رسیده است که عربستان « از این مساله» خودش را راحت کند.

ولیعهد عربستان در گفت و گو با گاردین گفت که «ما به اسلام میانه روی باز به روی جهان و دیگر ادیان که در گذشته آن را داشتیم بر می گردیم. عمر 70 درصد از عربستانی ها زیر 30 سال است. 30 سال از عمرمان را برای مبارزه با تروریسم هدر نمی دهیم. همین الان و به شکل فوری آن را از بین می بریم».

نویسنده مقاله در ادامه می نویسد: ولیعهد عربستان تبلیغ کننده حرفه ای برای افکارش است و رسانه های غربی را بسیار دوست دارد و به آنها به شدت علاقه مند است و در ارائه خودش به عنوان محور تغییر پس از مدت های طولانی در عربستان سعودی موفق شد. وی برای مدتی موقت و اندک این گونه به نظر رسید که فقط حرف نمی زند و فقط وعده و و عید نمی دهد و اظهارات اخیرش که با اجازه دادن به رانندگی زنان در این کشور همراه شد این گونه به نظر می رسد که ولیعهد و شماری از افرادی از خاندان حاکم در انجام تغییرات جدی هستند.

نسرین مالک بر این باور است که جدای از آن که ولیعهد می خواهد نیت خود را برای انجام تغییرات جدی نشان دهد پیشینه اقتصادی برای این تغییرات وجود دارد زیرا خاندان حاکم بر عربستان طی چند سال کاهش بهای نفت که اقتصادش در اثر آن آسیب دید؛ اقتصادی که فقط بر نفت تکیه دارد، به این نتیجه رسیده است که نظام نمی تواند به شکل کنونی ادامه پیدا کند.

در این مقاله آمده است که به رغم تغییرانی که در عربستان رخ داده است اما این کشور همچنان از حالت انکار رنج می برد و نویسنده آن بر این باور است که حالت تندروی و افراط در عربستان با انقلاب در ایران آغاز نشده است بلکه افراط و تندروی در عربستان سعودی با آزاد گذاشتن دست روحانیون تندروی سعودی برای کنترل همه چیز از شیوه های تدریس در مدارس تا قوانین نظام عمومی، شروع شده است.

در پایان مقاله گاردین آمده است که آزادی عمل روحانیون تندرو در عربستان برای خاندان حاکم به معنای آرام کردن نهاد دینی بود که تلاش برای محدود کردنش باعث به وجود آمدن اختلاف داخل کشور می شود و نیز به معنای آن بود که نظام حاکم بتواند سلطه خود را بدون بازخواست یا محاسبه ای بر کشور ادامه دهد.