به گزارش ایرنا این طرح در راستای چاره‌اندیشی برای کنترل افت و کسری مخازن ساخته شده در آبخوان‌ها از سوی وزارت نیرو با تعریف طرح تعادل بخشی، تغذیه مصنوعی و پخش سیلاب در سال 84 در زمینه بهبود وضعیت منابع آب زیرزمینی آغاز شد .
در آن مقطع با توجه به حمایت نکردن برخی دستگاه‌ها و نیز شاید بحرانی ندانستن شرایط آبی کشور و همچنین نبود عزم جدی میان مقامات عالی کشور در سال های قبل و عدم تأمین اعتبار کافی، نتایج مطلوبی از طرح حاصل نشد.
با این حال دوباره با فعال شدن شورای عالی آب در دولت یازدهم، وزارت نیرو برنامه‌های خود را در جلسه هشتم شورای عالی آب در سال 92 ارائه و ابتدا مصوبه‌ای تحت عنوان برخورد قانونی با برداشت‌های غیر مجاز ارائه و نهایتا تبدیل به طرحی با عنوان طرح احیا و تعادل بخشی منابع آب زیرزمینی کشور شد.
این طرح، مشتمل بر 15 پروژه است که در جلسه پانزدهم شورای عالی آب کشور در تاریخ 25 شهریور 93 تصویب شد و در کنار این طرح تکالیفی نیز برای برای وزارت خانه‌های نیرو، جهاد کشاورزی، صنعت، معدن، تجارت و کشور مشخص شد.
معاون حفاظت وبهره برداری شرکت آب منطقه ای یزد گفت: این طرح تقریبا از سال 1385 پایه گذاری شده و هم اکنون در شرکت های آب منطقه ای سراسر کشور در حال اجراست.
سیدمحمد طباطبایی در گفت و گوی اختصاصی با خبرنگار ایرنا اظهار کرد: این طرح در ابتدا با عنوان طرح تعادل بخشی تعریف شده بود و 10 پروژه در قالب آن اجرا می شد ولی بعدا این طرح تکمیل تر شد و به عنوان ' طرح احیا و تعادل بخشی ' با 15 طرح در شورای عالی آب به تصویب شد.
11 طرح از 15 طرح از سوی وزارت نیرو و شرکت های آب منطقه ای ، سه طرح از سوی جهاد کشاورزی و یک طرح نیز از سوی سازمان زمین شناسی اجرا می شود.
وی با بیان اینکه طرح های عمده آن در راستای کمک به سفره های زیرمینی است که در یک دستورالعمل هشتگانه برای هشت طرح اجرا می شود ، افزود: توسعه و پیاده سازی مدیریت مشارکتی منابع آب زیرزمینی ، اطلاع رسانی، آموزش وفرهنگ سازی ، اجرای توامان آئین نامه مصرف بهینه آب کشاورزی و قانون تعیین تکلیف چاههای آب فاقد پروانه بهره برداری ، تقویت و تشکیل گروه های گشت و بازرسی بخش خصوصی و انسداد چاه های غیر مجازاز جمله این طرح هاست.
معاون حفاظت وبهره برداری شرکت آب منطقه ای یزد، جلوگیری از اضافه برداشت منابع آب ، نصب و بهره برداری کنتورهای هوشمند (حجمی و آب و برق) ، نحوه خرید وانسداد چاه های کم بازده کشاورزی برای تعادل بخشی آبخوان و جایگزینی پساب با آب چاه های کشاورزی در دشت های ممنوعه را از دیگر دستورالعمل های این بخش اعلام کرد.
طباطبایی تصریح کرد: در طرح توسعه و پیاده سازی مدیریت مشارکتی منابع آب زیرزمینی همکاری خوبی میان جهاد کشاورزی و آب منطقه ای صورت گرفته و در حال انجام و مشورت است که در راستای اهداف هر دو سازمان برای هماهنگی بیشتر بویژه در صرفه جویی آب بدون ایجاد محدودیت برای کشاورزان همراه با افزایش درآمد کشاورزان است.
وی اضافه کرد: در طرح اطلاع رسانی ، آگاهی بخشی به مردم درباره نحوه بهینه از آب مدنظر است که در راستای آن نشست با رسانه ها ، بهره برداران ، کشاورزان ، مسئولان قضایی و انتظامی ، مسئولان اجرایی و سیاسی ، روحانیون ، بسیجیان و دانش آموزان در قالب طرح داناب در دستور کار است.
** تعیین تکلیف 355 چاه بدون پروانه / بیشتر سفره های زیرزمینی استان دارای افت است
این مسئول با بیان اینکه اجرای توامان آئین نامه مصرف بهینه آب کشاورزی و قانون تعیین تکلیف چاههای آب فاقد پروانه بهره برداری دستورالعمل اصلی این طرح است، گفت: عمده کارهای طرح احیا و تعادل بخشی در این دستوراعمل اجرا می شود که مهترین آن تعیین تکلیف چاههای غیرمجاز است.
معاون حفاظت وبهره برداری شرکت آب منطقه ای یزد خاطرنشان کرد: در قانون تعیین تکلیف چاه های غیرمجاز مصوب سال 1389 شرایطی مشخص شده که عمده آنها این است که چاه های کشاورزی باید فعال و تا پایان سال 1385 این روند فعالیت ادامه داشته باشد و متروکه نباشد.
به گفته طباطبایی ، در استان یزد تعداد چاه های بدون پروانه که در دفاتر پیشخوان از سوی مردم برای دریافت پروانه ثبت شده 355 حلقه است که تمام این تعداد تعیین تکلیف شده که عمده آنها یا متروکه بوده و یا چاهی وجود نداشته و مابقی در قالب این قانون رسیدگی شده است.
وی افزود: تعداد 26 حلقه چاه غیرمجاز بدون پروانه هم بوده که وزارت نیرو آنها را شناسایی کرده بود و اینها نیز تعیین تکلیف شده و بر اساس میزان تخصیص آب از سوی این وزراتخانه برای آنها پروانه صادر شده است.
وی ادامه داد: هم اکنون بیشتر سفره های زیرزمینی استان دارای افت است و در طرح تعادل بخشی همه تلاش این است که با جلوگیری از اضافه برداشت ها ، نصب کنتورهای هوشمند و بستن چاه های غیرمجاز در این مسیر حرکت شود اما به دلیل بحرانی بودن شرایط سفره های زیرزمینی در این استان حتی با اجرای این طرح ها و جلوگیری از اضافه برداشت چاه ها بازهم به تعادل نمی رسیم.
** سفره های زیرزمینی تا سال 1420 باید به سطح اولیه برگردد
معاون آب منطقه ای یزد تأکید کرد: در همین خصوص باید پروانه چاه های دارای پروانه نیز بر اساس میزان آب نوع کشت و آیین نامه مصرف بهینه اصلاح شود تا افت سفره های زیرزمینی در مرحله اول به صفر رسیده و تا سال 1420 سطح این سفره ها باید به سطح اولیه ( قبل از اینکه دشت ممنوعه شود ) برسد تا سفره ها حفظ شود.
طباطبایی با بیان اینکه برای این کار لازم است پروانه چاه ها اصلاح شود به همین دلیل همکاری هایی با جهاد کشاورزی داریم، اضافه کرد: در همین خصوص این سازمان نیز طرح هایی ارائه کرده که با اصلاح الگوی کشت و سیستم های آبیاری نوین حدود 380میلیون مترمکعب با حفظ تولیدات موجود صرفه جویی خواهد شد.
وی با بیان اینکه از سوی دیگر شرکت آب منطقه ای هم اجرای طرح احیا و تعادل بخشی را دنبال می کند که در صورت تکمیل آن در کنار طرح های جهاد کشاورزی ، سطح آب سفره ها به سطح اولیه بازخواهد گشت ، گفت: در واقع آب منطقه ای نیز با اجرای طرح های تعادل بخشی 340 میلیون مترمکعب صرفه جویی در مصرف آب ایجاد خواهد کرد.
وی افزود: در نهایت هر دو سازمان در طرح های درازمدت و برنامه ریزی های انجام شده تلاش دارند تا منافع و معیشت کشاورزان اولویت باشد از این رو هدف کلی در حفظ منابع زیرزمینی برای کشاورزان و پایداری سرمایه گذاری در این بخش بویژه برای نسل های بعد تعریف می شود.
طباطبایی درباره نظارت بر منابع آبی در استان اظهار کرد: هم اکنون 15 اکیپ گشت و بازرسی برای نظارت بر منابع آبی در استان فعالیت دارد و امسال نیز یک اکیپ دیگر فعال می شود که به صورت شبانه روزی در حال گشت زنی هستند.
** نصب 1450 کنتور هوشمند در چاه های کشاورزی استان
معاون آب منطقه ای یزد درباره دستورالعمل با تأکید بر لزوم رعایت برداشت مجاز بر اساس دستورالعمل بعدی مبنی بر جلوگیری از اضافه برداشت منابع آب گفت: در این خصوص نصب و بهره برداری کنتورهای هوشمند (حجمی و آب و برق) در دستور کار قرار گرفته به گونه ای که بیش از نیمی از چاه های کشاورزی استان شامل یکهزار و 450 حلقه دارای کنتور هوشمند است.
وی افزود: از سال 94 هم یکسری کنتورهای دقیق تر با عنوان کنتور حجمی ( روی چاه ) معرفی شدند که نیازمند یک کنتور فهام ( بر روی کنتورهای برق نصب می شود) است و در این خصوص یکهزار و 45 حلقه چاه به این سیستم فهام مجهز شده است.
به گفته طباطبایی ، با این سیستم ها میزان مصرف آب کشاورزی کنترل می شود و تا پایان برنامه ششم توسعه باید تمام چاه ها به این کنتورهای هوشمند مجهز شود امابا توجه به اهمیت این موضوع و برنامه ریزی های انجام شده در استان تمامی چاه های کشاورزی و صنعت در این استان تا پایان سال 97 و سه سال زودتر به این کنتورها مجهز می شود.
این مسئول درباره دستورالعمل نحوه خرید وانسداد چاه های کم بازده کشاورزی برای تعادل بخشی آبخوان نیز گفت: در این راستا تلاش بر این است با خرید این چاه های کم بازده که تولید کافی نداشته یا کشاورز مدیریت لازم را ندارد از سوی آب منطقه ای ضمن مسدود کردن چاه ، مانع برداشت بیشتر از سفره ها شویم که این طرح با توجه به بالا بودن مبلغ هزینه چاه ها هنوز در استان اجرایی نشده است.
وی در ادامه درباره دستورالعمل جایگزینی پساب با آب چاه های کشاورزی در دشت های ممنوعه تلاش با اشاره به وجود سیستم فاضلاب در برخی شهرها تصریح کرد: در این شهرها مقرر شده با موافقت کشاورزان ، چاه کشاورزی در اختیار آب منطقه ای گذاشته تا بسته شود و تقریبا به همان میزان آب پساب در اختیارش قرار گیرد.
** صرفه جویی 59 مترمکعبی آب در سال 1395
وی درباره برخی کارهای انجام شده در سال 1395 در راستای اجرای عملیاتی طرح تعادل بخشی گفت: در بحث چاه های غیرمجاز عمده و غیر از شرب خانگی شامل کشاورزی و صنعتی در مجموع 256 حلقه چاه غیرمجاز در استان شناسایی شده که پرونده های آن در حال رسیدگی است.
معاون آب منطقه ای یزدافزود: در همین خصوص 41 چاه غیرمجاز در سال 95 و در مجموع از سال 92 تاکنون 90 حلقه چاه غیرمجاز در استان مسدود شده است.
طباطبایی با بیان اینکه از سال 92 تاکنون در مجموع 84 میلیون مترمکعب صرفه جویی آب در استان انجام شده است ، ادامه داد: در زمستان سال 95 با همکاری مردم و مسئولان منطقه 44 میلیون مترمکعب صرفه جویی ناشی از مسدودسازی چاه های کشاورزی را شاهد بودیم که این آمار با صرفه جویی ناشی از مسدود سازی چاه های غیرمجاز و جلوگیری از اضافه برداشت 59 میلیون مترمکعب شده است.
** تغذیه 2 میلیون مترمکعبی سفره های زیرزمینی از طریق بندهای مصنوعی
وی در بخش پایانی درباره بندهای تغذیه مصنوعی در سطح استان گفت: در مجموع 24 بند تغذیه سفره های زیرزمینی در استان وجود دارد که به منظور جلوگیری از هدررفت آب سیلاب ها زده شده تا از این طریق آب های کنترل و به سفره های زیرزمینی تزریق شود.
این مسئول با بیان اینکه عموما بین 6. تا یک میلیون میلیمتر از آب ناشی از بارندگی ها به سفره های زیرزمینی تزریق می شود، ادامه داد: در سال گذشته با وجود کاهش بارندگی ها در سطح استان ، باران های خوبی در شهرستان خاتم اتفاق افتاد که از طریق بندهای مصنوعی کنترل و در نتیجه آن 2 میلیون مترمکعب به سفره های زیرزمین تزریق شد.
گزارش از : محمودرضا رحمانی ** انتشار: محمدحسین فلاح
1968/ 6197
انتهای پیام
این مطلب برایم مفید است
0 نفر این پست را پسندیده اند

موضوعات داغ

نظرات و دیدگاه ها

مسئولیت نوشته ها بر عهده نویسندگان آنهاست و انتشار آن به معنی تایید این نظرات نیست.