به گزارش خبرنگار ایرنا کُردها، به عنوان یکی از اصیل ترین اقوام ایرانی، دارای جشن های مذهبی، قومی و باستانی زیبایی هستند که ریشه در باورهای کهن مردم دارد و اغلب تاریخی و پاره‌ای اسطوره‌ای است.
عید نوروز یکی از اعیاد ملی است و بسیار قابل توجه مردم کردستان بوده که البته این مهم با ورود تکنولوژی تا حد زیادی نسبت به گذشته کمرنگ شده است.
در اساطیر ایران، پیدایش نوروز را به بر تخت نشستن جمشید پیشدادی نسبت داده اند، اما در نزد مردمان کُرد، رأی غالب مربوط به داستان کاوه آهنگر و ضحاک می شود.
گفته می شود هنگامی که کاوه بر ضحاک پیروز شد مردم به مناسبت این پیروزی بر کوه ها آتش افروختند و دست در دست هم به شادمانی پرداختند.
از آن سال تاکنون مردم کُرد هر ساله در اول بهار به بزرگداشت آن روز فرخنده، آتش روشن می کنند و به شادمانی می پردازند.
خانواده های کردستانی از نیمه های اسفند و کمی زودتر دست به تدارک نوروز می زنند و خود را برای استقبال از بهار طبیعت آماده می کنند.
چند روز مانده به عید، بازار شهرهای مختلف استان، مملو از مردمی می شود که برای خرید لباس و کفش، برنج، گوشت، شیرینی و آجیل، در آنجا حضور یافته اند.
کارشناس ارشد مردم‌شناسی و مسئول پژوهش‌های مردم‌شناسی اداره‌کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان کردستان در رابطه با آداب نوروز در استان گفت: مردم کردستان به پیروی از سنت پیشینیان، تقریبا یک ماه قبل از نوروز، مقدمات تهیه سبزه که در زبان کردی سمنی خوانده می شود را فراهم می کنند.
امیر صادقی افزود: گندم، نخود، عدس و کنجد را در سینی و ظرف های مسی قرار می دهند و روی آن را با پارچه ای می پوشانند، سپس به آن آب پاشیده تا جوانه زده و برای روز اول بهار روی سفره هفت سین بگذارند.
وی ادامه داد: خرید و خانه تکانی نیز از جمله مقدمات پیشوازی از عید نوروز است و خانواده های کردستانی در شهرها و روستاها، یک ماه قبل از عید به بازار رفته و اقدام به خرید لباس و کفش می کنند.
به گفته وی، همچنین حدود 10 روز قبل از عید، برنج، گوشت، روغن، تخم مرغ برای رنگ کردن، شیرینی ، میوه و آجیل خریداری می شود.
** چهارشنبه سوری(کوله چوار شه مه)
مسئول پژوهش‌های مردم‌شناسی اداره‌کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان کردستان با بیان اینکه در سنندج قدیم، افروختن آتش رسم نبوده است اضافه کرد: اما در برخی از مناطق مختلف استان، کودکان و جوانان، خار و هیزم جمع کرده و شب چهارشنبه سوری در پشت بام، حیاط خانه یا داخل کوچه، اقدام به افروختن آتش می کردند.
صادقی گفت: از مهمترین و رایج ترین رسوم مردم کُرد در چهارشنبه سوری، بیرون رفتن مردم از منزل و حضور در طبیعت و صحرا است.
وی اظهار کرد: زنان روستایی با خود قیچی به همراه برده تا چند تار مو از سر فرزندان خود بریده و دور بیندازند.
وی بیان کرد: رسم بر این بوده که هنگام برگشت از صحرا، تعدادی سنگ ریزه(معمولا چهار عدد) جمع کرده و هنگام حرکت از روی شانه های خود، به پشت پرتاب کنند.
وی ادامه داد: در کنار تمامی رسوم مربوط به چهارشنبه سوری، مردم دست در دست همدیگر به هه لپه رکی( رقص کردی) و سور و نشاط می پردازند.
** کوسه نوروز (کوسه وه وی)
مسئول پژوهش‌های مردم‌شناسی اداره‌کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان کردستان ادامه داد: کوسه گردی از جمله بازی ها و نمایش هایی است که تا 2 دهه پیش به عنوان مقدمه نوروز در استان کردستان برگزار می شد.
صادقی با بیان اینکه کوسه، فردی از اهالی روستا (معمولا شبان روستا) است افزود: این فرد، ظاهری غیرعادی و در عین حال مضحک به خود می دهد.
به گفته وی، کوسه، شاخ هایی از چوب و داس برای خود درست کرده و ریشی از پنبه یا پشم و سبیل درازی از موی بز می سازد.
وی اظهار کرد: برای اجرای مراسم، یکی از جوانان روستا نقش زن کوسه را بازی می کند، لباس کُردی زنانه پوشیده و سرخاب، سفید آب می کند.
به گفته صادقی، کوسه و زنش به همراه جمعی از جوانان در داخل روستا شروع به گشت زنی کرده و موجب شوخی و خنده مردم می شوند.
کارشناس ارشد مردم شناسی ادامه داد: کوسه به هر خانه ای وارد می شود، صاحبخانه به استقبالش شتافته و هدایایی به مناسبت نوروز مانند انواع خشکبار، روغن، کره و تخم مرغ ارزانی می کنند.
صادقی افزود: نکته قابل توجه این است که تا صاحبخانه هدیه ای به کوسه ارزانی نکند، وی خانه را ترک نخواهد کرد.
** هیلکه شکینی( تخم مرغ بازی)
کارشناس ارشد مردم شناسی اظهار کرد: در آخرین روزهای سال کهنه، مردم به ویژه زنان خانه، بر اساس تعداد جمعیت خود، شروع به خرید تخم مرغ، پختن و رنگ کردن آن می کنند.
صادقی افزود: برخی به دلیل آنکه ممکن است رنگ به داخل تخم مرغ نفوذ کند، از رنگ طبیعی استفاده می کنند.
وی به تخم مرغ بازی( هیلکه شکینی) در کردستان اشاره کرد و گفت: این آیین از چند روز قبل از عید تا چند روز بعد از عید ادامه دارد.
صادقی افزود: روش بازی به این صورت است که یکی از 2 طرف، تخم مرغ را طوری در دست می گیرد که انگشتانش به دور آن حلقه زده و تنها یکی از 2 سر آن مشخص باشد.
وی با بیان اینکه طرف دیگر نیز با تخم مرغ خود به آن ضربه وارد می کند اضافه کرد: تخم مرغ هر کدام که شکست(ترک بر داشت)، باید آن را به طرف مقابل تقدیم کند.
** طبق کشی
مسئول پژوهش‌های مردم‌شناسی اداره‌کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان کردستان گفت: در کردستان رسم بر این است که خوانچه هایی(طبق) برای عروس های نامزد شده یا به خانه شوهر رفته، فرستاده می شود.
صادقی با بیان اینکه معمولا سه تا چهار خوانچه ارسال می شود افزود: محتوای خوانچه ها عبارت از طلا، پارچه های رنگارنگ گران قیمت، جوراب، دستمال های تزئینی، عطر، انواع غذاها، سمنو، شیرینی، آجیل، میوه و به ویژه سیب سرخ که نشانه محبت بسیار است.
وی با اشاره به اینکه این هدایا 'نوروزانه' نامیده می شود اضافه کرد: این خوانچه ها بر سر طبقه کش ها در آخرین روز سال برای خانواده عروس یا نامزد برده می شود.
** شال کشی
کارشناس ارشد مردم شناسی در ادامه به بحث شال کشی اشاره و اظهار کرد: بعد از تحویل سال و فرا رسیدن نوروز، کودکان و نوجوانان به صورت گروهی به پشب بام خانه ها می روند و شال را برای دریافت عیدی از دودکش پایین می فرستند.
صادقی ادامه داد: بعد از گذاشتن هدایا در داخل شال توسط صاحبخانه که شامل پول، تخم مرغ رنگی، میوه و شکلات و شیری می شوند، کسی که شال را پایین فرستاده با صدای 'هه لیکیشه'(بکش بالا ) صاحبخانه آن را بالا می کشد.
وی بیان کرد: امروز با وجود تغییر بافت ساختمان ها و حذف دودکش سنتی سقف خانه روستاها، این رسم همچنان برقرار است و جوانان شال را از پشت بام و از مقابل پنجره های ساختمان پایین می کشند و همچنان هدایای خود را از صاحب خانه دریافت می کنند.
باید اذعان کرد تعدادی از این آداب در کردستان تا حدودی زیادی رنگ باخته که نیاز است برای احیای آن و آشنایی نسل جوان با این فرهنگ ها، جشنواره ها یا همایش هایی در سطوح مختلف برگزار شود؛ چرا که چنین آیین هایی، معرف تاریخ و فرهنگ استان هستند.
7355/1904
**خبرنگار: وریا کرمی/انتشار دهنده: مسعود احمدی
** آگاهی از آخرین اخبار استان کردستان در کانال زیر:
@IRNASANANDAJ
https://telegram.me/joinchat/DHygAj7hzZXSBJmWuX3Bvg
انتهای پیام عید نوروز یکی از اعیاد ملی است و بسیار قابل توجه مردم کردستان بوده که البته این مهم با ورود تکنولوژی تا حد زیادی نسبت به گذشته کمرنگ شده است.
در اساطیر ایران، پیدایش نوروز را به بر تخت نشستن جمشید پیشدادی نسبت داده اند، اما در نزد مردمان کُرد، رأی غالب مربوط به داستان کاوه آهنگر و ضحاک می شود.
گفته می شود هنگامی که کاوه بر ضحاک پیروز شد مردم به مناسبت این پیروزی بر کوه ها آتش افروختند و دست در دست هم به شادمانی پرداختند.
از آن سال تاکنون مردم کُرد هر ساله در اول بهار به بزرگداشت آن روز فرخنده، آتش روشن می کنند و به شادمانی می پردازند.
خانواده های کردستانی از نیمه های اسفند و کمی زودتر دست به تدارک نوروز می زنند و خود را برای استقبال از بهار طبیعت آماده می کنند.
چند روز مانده به عید، بازار شهرهای مختلف استان، مملو از مردمی می شود که برای خرید لباس و کفش، برنج، گوشت، شیرینی و آجیل، در آنجا حضور یافته اند.
کارشناس ارشد مردم‌شناسی و مسئول پژوهش‌های مردم‌شناسی اداره‌کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان کردستان در رابطه با آداب نوروز در استان گفت: مردم کردستان به پیروی از سنت پیشینیان، تقریبا یک ماه قبل از نوروز، مقدمات تهیه سبزه که در زبان کردی سمنی خوانده می شود را فراهم می کنند.
امیر صادقی افزود: گندم، نخود، عدس و کنجد را در سینی و ظرف های مسی قرار می دهند و روی آن را با پارچه ای می پوشانند، سپس به آن آب پاشیده تا جوانه زده و برای روز اول بهار روی سفره هفت سین بگذارند.
وی ادامه داد: خرید و خانه تکانی نیز از جمله مقدمات پیشوازی از عید نوروز است و خانواده های کردستانی در شهرها و روستاها، یک ماه قبل از عید به بازار رفته و اقدام به خرید لباس و کفش می کنند.
به گفته وی، همچنین حدود 10 روز قبل از عید، برنج، گوشت، روغن، تخم مرغ برای رنگ کردن، شیرینی ، میوه و آجیل خریداری می شود.
** چهارشنبه سوری(کوله چوار شه مه)
مسئول پژوهش‌های مردم‌شناسی اداره‌کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان کردستان با بیان اینکه در سنندج قدیم، افروختن آتش رسم نبوده است اضافه کرد: اما در برخی از مناطق مختلف استان، کودکان و جوانان، خار و هیزم جمع کرده و شب چهارشنبه سوری در پشت بام، حیاط خانه یا داخل کوچه، اقدام به افروختن آتش می کردند.
صادقی گفت: از مهمترین و رایج ترین رسوم مردم کُرد در چهارشنبه سوری، بیرون رفتن مردم از منزل و حضور در طبیعت و صحرا است.
وی اظهار کرد: زنان روستایی با خود قیچی به همراه برده تا چند تار مو از سر فرزندان خود بریده و دور بیندازند.
وی بیان کرد: رسم بر این بوده که هنگام برگشت از صحرا، تعدادی سنگ ریزه(معمولا چهار عدد) جمع کرده و هنگام حرکت از روی شانه های خود، به پشت پرتاب کنند.
وی ادامه داد: در کنار تمامی رسوم مربوط به چهارشنبه سوری، مردم دست در دست همدیگر به هه لپه رکی( رقص کردی) و سور و نشاط می پردازند.
** کوسه نوروز (کوسه وه وی)
مسئول پژوهش‌های مردم‌شناسی اداره‌کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان کردستان ادامه داد: کوسه گردی از جمله بازی ها و نمایش هایی است که تا 2 دهه پیش به عنوان مقدمه نوروز در استان کردستان برگزار می شد.
صادقی با بیان اینکه کوسه، فردی از اهالی روستا (معمولا شبان روستا) است افزود: این فرد، ظاهری غیرعادی و در عین حال مضحک به خود می دهد.
به گفته وی، کوسه، شاخ هایی از چوب و داس برای خود درست کرده و ریشی از پنبه یا پشم و سبیل درازی از موی بز می سازد.
وی اظهار کرد: برای اجرای مراسم، یکی از جوانان روستا نقش زن کوسه را بازی می کند، لباس کُردی زنانه پوشیده و سرخاب، سفید آب می کند.
به گفته صادقی، کوسه و زنش به همراه جمعی از جوانان در داخل روستا شروع به گشت زنی کرده و موجب شوخی و خنده مردم می شوند.
کارشناس ارشد مردم شناسی ادامه داد: کوسه به هر خانه ای وارد می شود، صاحبخانه به استقبالش شتافته و هدایایی به مناسبت نوروز مانند انواع خشکبار، روغن، کره و تخم مرغ ارزانی می کنند.
صادقی افزود: نکته قابل توجه این است که تا صاحبخانه هدیه ای به کوسه ارزانی نکند، وی خانه را ترک نخواهد کرد.
** هیلکه شکینی( تخم مرغ بازی)
کارشناس ارشد مردم شناسی اظهار کرد: در آخرین روزهای سال کهنه، مردم به ویژه زنان خانه، بر اساس تعداد جمعیت خود، شروع به خرید تخم مرغ، پختن و رنگ کردن آن می کنند.
صادقی افزود: برخی به دلیل آنکه ممکن است رنگ به داخل تخم مرغ نفوذ کند، از رنگ طبیعی استفاده می کنند.
وی به تخم مرغ بازی( هیلکه شکینی) در کردستان اشاره کرد و گفت: این آیین از چند روز قبل از عید تا چند روز بعد از عید ادامه دارد.
صادقی افزود: روش بازی به این صورت است که یکی از 2 طرف، تخم مرغ را طوری در دست می گیرد که انگشتانش به دور آن حلقه زده و تنها یکی از 2 سر آن مشخص باشد.
وی با بیان اینکه طرف دیگر نیز با تخم مرغ خود به آن ضربه وارد می کند اضافه کرد: تخم مرغ هر کدام که شکست(ترک بر داشت)، باید آن را به طرف مقابل تقدیم کند.
** طبق کشی
مسئول پژوهش‌های مردم‌شناسی اداره‌کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان کردستان گفت: در کردستان رسم بر این است که خوانچه هایی(طبق) برای عروس های نامزد شده یا به خانه شوهر رفته، فرستاده می شود.
صادقی با بیان اینکه معمولا سه تا چهار خوانچه ارسال می شود افزود: محتوای خوانچه ها عبارت از طلا، پارچه های رنگارنگ گران قیمت، جوراب، دستمال های تزئینی، عطر، انواع غذاها، سمنو، شیرینی، آجیل، میوه و به ویژه سیب سرخ که نشانه محبت بسیار است.
وی با اشاره به اینکه این هدایا 'نوروزانه' نامیده می شود اضافه کرد: این خوانچه ها بر سر طبقه کش ها در آخرین روز سال برای خانواده عروس یا نامزد برده می شود.
** شال کشی
کارشناس ارشد مردم شناسی در ادامه به بحث شال کشی اشاره و اظهار کرد: بعد از تحویل سال و فرا رسیدن نوروز، کودکان و نوجوانان به صورت گروهی به پشب بام خانه ها می روند و شال را برای دریافت عیدی از دودکش پایین می فرستند.
صادقی ادامه داد: بعد از گذاشتن هدایا در داخل شال توسط صاحبخانه که شامل پول، تخم مرغ رنگی، میوه و شکلات و شیری می شوند، کسی که شال را پایین فرستاده با صدای 'هه لیکیشه'(بکش بالا ) صاحبخانه آن را بالا می کشد.
وی بیان کرد: امروز با وجود تغییر بافت ساختمان ها و حذف دودکش سنتی سقف خانه روستاها، این رسم همچنان برقرار است و جوانان شال را از پشت بام و از مقابل پنجره های ساختمان پایین می کشند و همچنان هدایای خود را از صاحب خانه دریافت می کنند.
باید اذعان کرد تعدادی از این آداب در کردستان تا حدودی زیادی رنگ باخته که نیاز است برای احیای آن و آشنایی نسل جوان با این فرهنگ ها، جشنواره ها یا همایش هایی در سطوح مختلف برگزار شود؛ چرا که چنین آیین هایی، معرف تاریخ و فرهنگ استان هستند.
7355/1904
**خبرنگار: وریا کرمی/انتشار دهنده: مسعود احمدی
** آگاهی از آخرین اخبار استان کردستان در کانال زیر:
@IRNASANANDAJ
https://telegram.me/joinchat/DHygAj7hzZXSBJmWuX3Bvg
کپی شد
