در هیات داوران مان آقای رسول صدر عاملی که در زمان حضور امام در نوفل لو شاتو حضور داشته اند و با پرواز ایشان عازم ایران شدند و در طول انقلاب هم فعال بوده و درزمره اولین فیلمسازانی است که بعد از انقلاب فیلم ساخته و فیلم های مربوط به انقلاب هم ساخته است . خانم پریوش نظریه که ایشان بازیگر هستند و در فیلم صنوبر مربوط به حضرت امام بازی کرده اند و طبیعتاً طی این کار با این موضوع آشنایی پیدا کرده اند. آقای حمید ارجمند که کارگردان مستند فیلم های مربوط به انقلاب و امام بودند و فیلم به سوی فرار را در رابطه با فرار شاه ساختند و بعد فیلم صد و شانزده در نوفل لوشاتو هم توسط ایشان تهیه شد .آقای ناصر عنصری هم از مدیران با سابقه فرهنگی است.
معاونت هنری موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(س) برگزاری اختتامیه ششمین دوره جشنواره آئینه و آفتاب را پیش رو دارد. مسوولیت دبیرخانه این جشنواره را که از پنجمین دوره خود دائمی شده است تا بتواند به رونق بیشتر فیلم سازی با موضوع امام خمینی(س) کمک برساند عبدالله اسفندیاری بر عهده دارد. وی فارغ التحصیل جامعه شناسی از دانشگاه تهران است و از فعالیت هایش می توان به مدیریت گروه فیلم و سریال سیما، مدیر گروه فیلم و سریال و تئاتر شبکه اول سیما، معاونت فرهنگی بنیاد سینمایی فارابی و عضو شورا های ارشاد، عضو هیأت مدیره منصوب خانه سینما، معاونت طرح و برنامه و مسوول حوزه «معناگرا» در بنیاد سینمایی فارابی از سال 1383 اشاره کرد. گفتگوی ذیل برای اطلاع از آخرین فعالیت های دبیرخانه جشنواره آئینه و آفتاب صورت گرفته است
لطفاً در ابتدا سابقه ای از برگزاری دوره های پیشین جشنواره آیینه و آفتاب بفرمایید.
جشنواره آیینه و آفتاب توسط نمایندگی اصفهان موسسه تنظیم و نشر آثار امام (س) در نگارستان حضرت امام خمینی (س) اصفهان تاسیس شد و پنج دوره در این استان اجرا شد. دوره اول علاوه بر فیلم و فیلمنامه، هنرهای تجسمی و خط و دیگر هنرها بخشی از این جشنواره محدود به استان اصفهان بود.
ولی از سال چهارم تصمیم گرفته شد جشنواره سراسری بشود که از همه استانها اثار فرستاده شد و از آن طرف موضوعات تجسمی را حذف کردیم و به فیلم و فیلمنامه منحصر شد. در دوره پنجم هم که همچنان در اصفهان برگزار شد و حدود هفتاد و هشتاد اثر رسید و مورد قضاوت و داوری قرار گرفت. موضوع جشنواره هم امام و انقلاب و دفاع مقدس با تمرکز روی امام و انقلاب بود؛ به خاطر اینکه دفاع مقدس جشنواره مستقل خودش را دارد بنابراین تکیه و تاکید و تمرکز این جشنواره سیره و اندیشه امام و انقلاب اسلامی بوده است. فیلم و فیلمنامه، فیلم کوتاه و فیلم های پویا نمایی و مستند و داستانی همه دراین جشنواره مورد بررسی قرار می گیرد. دوره پنجم هم بنده دبیر بودم در عین حال اینکه دوستان اصفهانی بسیار زحمت می کشیدند منتها چون جشنواره کمی با غربت و مهجوری برگزار می شد تصمیم گرفته شد که این جشنواره با شکوه تر و توامان در اصفهان و تهران برگزار شود؛ به حدی که در شأن امام خمینی و انقلاب اسلامی باشد. این بود که برای دوره ششم این تصمیم عملی شد و فعالیت ها درتهران شروع شد و دبیرخانه جشنواره در موسسه تنظیم و نشر آثار امام(س) که آن موقع معاونت هنری اش آقای ارگانی بودند تاسیس شد و البته استقرار دبیرخانه ابتدا در موسسه عروج بود که بعد به خود موسسه منتقل شد و همه کارهای مقدماتی برای برگزاری جشنواره انجام شد تبلیغات نسبتا خوبی هم صورت گرفته بود. در دوره ششم بیش از چهارصد اثر رسید. یعنی یک مرتبه آثار رسیده پنج برابر شد و هیات انتخاب آثار را دیدند و انتخاب کردند و رسید به زمانی که هیات داوران می بایست از میان آنان برگزیدگان جشنواره را انتخاب می کردند.
بیژن میرباقری، محمد درمنش، علی اکبر قاضی نظام، محمدعلی باشه آهنگر، محمدتقی فهیم، مجید استکی و رضا درمیشیان در بخش فیلم و عنایت هاشمی، فاطمه بهرنگی و مهناز بانور هیات انتخاب آثار رسیده برای راهیابی به بخش نهایی جشنواره بوده اند. هیات انتخاب فیلم ها رادیدند و فیلمنامه ها را خواندند و از میان آثار عده ای را برگزیدند تا به جشنواره راه پیدا کنند که تقریبا حدود بیش از هشتاد عنوان راه یافته به جشنواره اند. برنامه ریزی شد که در مهر 88 هم در اصفهان و هم در تهران به موازات مراسم نمایش فیلم در طی سه روز و رفتن مهمانان به اصفهان و مراسم اختتامیه در تهران برگزار شود. این امور برنامه ریزی شده ولی هنوز داوران دیدن فیلم ها را شروع نکرده بودند که به دلیل حساسیتی که فضا کشور پیدا کرده بود مصلحت اندیشی هایی که صورت گرفت تصمیم گرفته شد برنامه به تاخیر بیفتد. این تاخیر قرار بود که دو سه ماهی طول بکشد و اختتامیه در یک فضای آرام انجام بگیرد. البته مشکلات دیگری هم بود و صرفا مشکل این نبود. مثلاً مشکل بودجه هم بود ولی آنها مهم نبود و مهمترین اش همین حساسیت فضا بود. هرچه که تاخیر افتاد مسایل و ماجراهایی پیش آمد که باز هم امکان برگزاری آرام جشنواره را ایجاد نمی کرد. عملاً بیش از یک سال به تاخیر افتاد و امسال همان جشنواره ششم که تقریباً همه کارهای مقدماتی اش انجام شده برگزار می شود در مرحله فعلی داورها انتخاب شدند و داوری را پذیرفتند. دوستان گرانقدری داوری را پذیرفته اند و مشغول بازبینی فیلم ها هستند و برگزیده هایشان را انتخاب می کنند و اگر خدا بخواهد در چند روز اول دی ماه مراسم اختتامه برگزار و جوایز اهدا خواهد شد.
در انتخاب داوران چه شاخصه هایی مدنظرتان بود و داورانی که انتخاب شده اند دارای چه ویژگی هایی هستند؟
معمولاً در جشنواره هایی که مربوط به فیلم و فیلمنامه می شود در درجه اول داوران باید در این زمینه تخصص داشته باشند یعنی موضوع کار را بشناسند. به همین دلیل هم ما میان هیات دواران حتی در میان هیات انتخاب مان چند کارگردان و فیلمنامه نویس و حتی منتقد داریم که یک جمع متناسب باشد. منتها در مورد جشنواره آیینه و آفتاب باید کسانی باشند که به تاریخ انقلاب اسلامی و خود شخصیت امام آشنایی نسبی داشته باشند. نمی توانیم همیشه کسانی را پیدا کنیم که این آشنایی را در کمال داشته باشند به خاطراینکه در زمینه شناسایی و شناساندن امام در جامعه به اندازه کافی کار نشده و یکی از مسایل ما همین مظلومیت امام و انقلاب در زمینه کارهای هنری است. ولی در هر صورت ما کارگردان ها و نویسندگانی داریم که آن ها در زمینه های مختلفی که به امام ربط داشته کار کرده اند بنابراین کسانی که انتخاب شدند افرادی بودند که به نوعی به این موضوع ربط داشتند. مثلاً در هیات داوران مان آقای رسول صدر عاملی که در زمان حضور امام در نوفل لو شاتو حضور داشته اند و با پرواز ایشان عازم ایران شدند و در طول انقلاب هم فعال بوده و درزمره اولین فیلمسازانی است که بعد از انقلاب فیلم ساخته و فیلم های مربوط به انقلاب هم ساخته و یکی از کسانی است که هم کارگردان خوبی است و هم به موضوع آشنایی کافی دارد. خانم پریوش نظریه که ایشان بازیگر هستند و در فیلم صنوبر مربوط به حضرت امام بازی کرده اند و طبیعتاً طی این کار با این موضوع آشنایی پیدا کرده اند. آقای حمید ارجمند که کارگردان مستند فیلم های مربوط به انقلاب و امام بودند و فیلم به سوی فرار را در رابطه با فرار شاه ساختند و بعد فیلم صد و شانزده در نوفل لوشاتو هم توسط ایشان تهیه شد ضمناً مشاور کارگردان هم بودند که سال گذشته از صدا و سیما پخش شد. ایشان ضمن اینکه سوابق فرهنگی و مدیریت فرهنگی داشتند به موضوع آشنا هستند و در زمان مدیریت شان در تلویزیون مدیر گروه تاریخ بودند. آقای ناصر عنصری هم از مدیران با سابقه فرهنگی است. ایشان زمانی مدیر شبکه دو سیما بوده و هم اینکه علاوه بر مدیریت شان چند تهیه کنندگی سینما هم کرده اند که چند فیلم شان که من به خاطر دارم فیلم های معناگرا هستند. یکی فیلم یک تکه نان کمال تبریزی و دیگری اقلیمای آقای عسگرپور. به هر صورت ایشان هم در این زمینه کار کرده ضمن اینکه هم ایشان و هم آقای ارجمند در جشنواره های قبلی هم با ما همکاری داشتند و این خودش کمک می کرد که به موضوع آشناتر باشند. آقای داروغه زاده هم که قبلاً مسئول رسانه های تصویری بودند و آشنا به مسائل سینمای ایران بودند و الان هم در شهرداری تهران مسئول موسسه تصویر شهر و دبیر جشنواره شهر هستند. ایشان هم از شخصیت های فرهنگی و هم آشنا به موضوع اند.
داوران فیلمنامه هم یکی آقای ارگانی اند که خودشان معاون هنری موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی بودند و از موسسین و بانیان این جشنواره هستند. آقای جابر قاسمعلی که فیلم نامه نویس و رئیس کانون فیلمنامه نویسان اند. آقای رضا مقصودی هم فیلم نامه نویس اند و چند تا از فیلم های خوب سینمای ایران از جمله فیلم نامه فیلم لیلی با من است از کارهای ایشان است.
این جمع از میان آثار انتخاب شده برگزیدگان را برای جایزه بر گزینند و البته این شروع راه است ما امیدواریم که این جشنواره در آینده به جایی برسد که آثار بسیار بر جسته ای از جشنواره بیرون بیاید و در عرصه جامعه دیده شود.
ارزیابی شما از اهمیت و جایگاهی که جشنواره آیینه و آفتاب می تواند کسب کند چیست؟
ما چه موافق انقلاب اسلامی و امام باشیم و چه نباشیم یکی از مهمترین وقایعی که در تاریخ ایران اتفاق افتاده است و نمی توان آن را انکار کرد انقلاب اسلامی به رهبری امام خمینی است. این یک چیزی است که حتی مخالفین هم به آن اذعان دارند؛ شاعر گفته: خوشتر آن باشد که سر دلبران گفته آید در حدیث دیگران. در مورد امام و انقلاب اسلامی این موضوع واقعیت دارد بدون اینکه ما بخواهیم اغراق و یا طرفداری کرده باشیم. انقلاب اسلامی حرکت بزرگی در جهان معاصر است. در حقیقت می شود گفت امام خمینی با ملت ایران تاریخ جهان را ورق زد. امام کاری کردند که در تاریخ جهان اثر وسیعی گذاشت و بسیاری از معادلات را در جهان به هم ریخت. بعد از دو هزار و پانصد سال حکومت شاهنشاهی از بین رفت و حکومت جمهوری تشکیل شد. بنابراین نگاه به این واقعه جزو ضرورت های معرفتی ماست. ما برای اینکه مملکت و تاریخ مان را بشناسیم و برای آینده تدبیر و اندیشه کنیم باید امام و انقلاب را خوب بشناسیم و یکی از راه های شناخت خوب برای عموم مردم استفاده از فیلم و فیلم سازی است و فیلمنامه هم مقدمه فیلم است. به همین دلیل موضوع از نظر من یکی از مهمترین موضوعات و از ضروری ترین موضوعات انقلاب اسلامی است که باید از ابتدا پی گیری می شد ولی به خاطر تازه و نو بودن قضیه خیلی به صورت مستقل به آن پرداخته نشد و همت دوستان اصفهان و نگارستان امام خمینی در اصفهان باعث شد یک جشنواره مستقل تشکیل شود و البته مدتی در غربت و مظلومیت اجرا شد و تصمیم گرفته شد که از دوره ششم کمی بیشتر مورد توجه قرار بگیرد تا فیلم سازان با توجه به اهداف این جشنواره دست به فیلم سازی بزنند و ما در آینده شاهد آثار درخشان تری باشیم. بنابراین ضرورت موضوع یک ضرورت انکار ناپذیر است. تاکید می کنم حتی اگر ما یک آدمی باشیم که در ایران نباشیم علاقه مند به امام و انقلاب هم نباشیم این موضوع، موضوع بسیار خوبی برای ساخته شدن فیلم های مختلف است مخصوصاً که ما تاکید داریم امام خمینی به عنوان شخص امام و زندگی امام محدود نباشد ، یعنی تنها محدوده شخص و زندگی امام مد نظرمان نیست بلکه اندیشه های امام و اثر گذاری ها و چیزی که منجر به این حرکت شده است بیشتر مورد توجه قرار بگیرد. بنابراین در موضوعات جشنواره هم تاکید می شود که سیره و اندیشه امام خمینی نه فقط زندگی امام. در مورد زندگی یک شخصیت دو سه فیلم بیشتر ساخته نمی شود ولی وقتی اندیشه ها و اثر گذاری هایش را در نظر بگیریم فیلم های بی شماری می شود ساخت و موضوع جشنواره هم همین است. امیدواریم که جشنواره اگر به کمک همه دوستان که یاری کردند و همه کسانی که در جشنواره ششم حمایت مالی کردند روز به روز رونق بگیرد چون در جشنواره پنجم تمام بار جشنواره روی دوش موسسه تنظیم و نشر بود به همین دلیل کمی به قول معروف جشنواره مقتصدانه انجام می شد ولی از جشواره ششم دوستان قبول کردند که حامیان مالی جذب شوند چون امام و انقلاب اسلامی موضوعی مربوط به همه ایران است بنابراین همه مملکت باید از این جشنواره حمایت کنند و دوستان زیادی هم حمایت کردند که اسم شان در مواد تبلیغاتی جشنواره نوشته شده است. ما از همه کسانی که حمایت کردند تشکر می کنیم و امیدواریم تبدیل به حمایت گسترده تری بشود و در دوره های آینده باعث شود که فیلم سازان جوان با امید به درخشیدن و برنده شدن و اخذ جایزه در این جشنواره دست به ساخت فیلم های متنوع و خوبی در این دو موضوع بسیار گسترده بزنند.
برنامه ها و چشم اندازی که برای دوره های آینده جشنواره در نظر دارید چیست؟
دبیر خانه جشنواره به عنوان دبیر خانه دائمی تشکیل شده بنابراین اگر از نظر مالی از جشنواره حمایت بشود و دبیرخانه به صورت دائمی فعال باشد و بودجه ای در اختیارش قرار بگیرد و در میان فیلم سازان جوان و مجرب جستجو کند هر کس که فیلمی می سازد که به این دو موضوع مرتبط است آنها را مورد حمایت قرار بدهد و حتی فیلمنامه هایی که در سالهای قبل جایزه برده اند را حمایت کند که به تولید برسند. حمایت فقط مالی نیست بلکه خیلی از بخش های حمایت، حمایت اعتباری است یعنی مثلاً فیلمنامه خوب را معرفی کند به جاهایی مثل سیمای جمهوری اسلامی یا وزارت فرهنگ و ارشاد یا حوزه هنری تا حمایت کنند و فیلم های ساخته شوند. بنابراین چشم انداز آینده موکول به این است که چقدر ما این دبیر خانه را جدی بگیریم. اگر دبیرخانه جدی گرفته شود و حامیان مالی هم به وظیفه تاریخی خودشان بیشتر توجه و عمل کنند طبیعتاً دبیر خانه هم می تواند موفق شود. چشم انداز بسیار خوبی در پیش روی ما قرار دارد. چون در انقلاب اسلامی که واقعاً تعداد پر شماری موضوع برای فیلم سازی داستان و مستند وجود دارد من نمی گویم تعداد بی نهایت چون اغراق می شود ولی تعدا برون از حد شمار می شود موضوع پیدا کرد و راجع به آن هم کار داستانی کرد و هم می شود کارهای مستند انجام داد و خیلی از گوشه ها و زوایایی انقلاب اسلامی و حرکت که امام ایجاد کردند ناشناخته و مهجور مانده و راجع به آن کار نشده است. خیلی از وقایع حتی مشهور انقلاب مثل هفده شهریور یا ماجرای شکسته شدن حکومت نظامی به دست امام؛ از این گونه موضوعات فراوان درانقلاب است که به اندازه کافی روی آن ها کار نشده است. می توان بر اساس اطلاعات مستند واقعی قصه ای را سامان داد که این وقایع در آن قصه متجلی شود تا نسل های جدید و بعدی وقتی بخواهند راجع به انقلاب اسلامی شناخت پیدا کنند؛ چون همه حوصله ندارند کتاب و تاریخ بخوانند ولی با دیدن فیلم ها به تدریج آشنایی نسل های جدید به تاریخچه انقلاب اسلامی و شخصیت و اندیشه امام خمینی بیشتر می شود. بنابراین جواب شما را من نمی توانم مطلق بگویم که حتماخوب خواهد شد. به شرط اینکه دبیر خانه دائمی جشنواره جدی گرفته شود و کارش را بتواند ادامه دهد و ضمناً داخل بازی های جناحی و سیاسی هم نیفتد. چون امام یک شخصیت فراجناحی بود و مال همه جناح ها و ملت ایران اند همه ملت ایران مال انقلاب و امام اند و این میراثی است که هیچ کس نمی تواند ادعا کند من تنها میراث دار امام وانقلابم. بنابراین همه نگاه ها و سلیقه ها باید بتوانند در این زمینه کار کنند و باید حمایت مالی واعتباری بشوند و اگر دبیر خانه موفق شود چنین کاری کند من به شما قول قریب به یقین می دهم که ما شاهد آثار درخشانی در این زمینه خواهیم بود و آینده جشنواره بسیار درخشان خواهد بود.
در مرحله فعلی دبیرخانه و هیات داوران مشغول چه کاری است و اجرای اختتامیه در چه مرحله ای است؟
هیات داوران بیشترین کارشان دیدن فیلم هاست که فیلم ها را دارند می بینند و ارزیابی می کند. به نوعی به فیلم ها نمره می دهند و بعد با هم جلساتی دارند که طی آنها با هم مباحثی دارند ونهایتاً نتایج را بیرون می آورند و نامزدهای جوایز و برندگان اصلی را تعیین می کنند. درعین حال کاری که به احتمال زیاد با هیات داوران انجام بدهیم با یادگار حضرت امام حجت السلام والمسلمین حاج سید حسن آقای خمینی دیداری خواهیم داشت تا علاوه بر اینکه ایشان در جریان روند برگزاری جشنواره و اهمیت آن قرار می گیرند رهنمودهای خودشان را با توجه به اینکه یکی از نزدیک ترین کسانی اند که هم به امام ربط نسلی و نسبی دارند و هم خودشان به طور شخصی شناختی از امام دارند بدهند که در انتخاب ها دقت بیشتری صورت بگیرد. در مراسم اختتامیه هم سعی مان این است که همه گرایشات مختلف حضور داشته باشند و مراسمی با اعتبار و باشکوه برگزار شود. اختتامیه هم در حد گزاراشات کوتاه هیات برگزاری و اهدای جوایز و بیانیه هیات دواران خواهد بود.
کپی شد
