اعتراض به کنکور و آزمون در ایران، از دبیرستان تا دکترا

به گزارش جی پلاس، در کمتر از یک ماه 4 خبر یک واقعیت پنهان در نظام آموزشی ایران را به رخ کشید. اعتراض داوطلبان کنکور ارشد در رشته «ام بی ای» به نحوه برگزاری کنکور، اعتراض داوطلبان آزمون دستیاری پزشکی به شائبه تقلب در این آزمون، اعتراض داوطلبان کنکور دکترا به نحوه برگزاری مصاحبه‌های شفاهی و شائبه لو رفتن سوالات امتحان نهایی دانش‌آموزان در مقطع دبیرستان چهار خبری بود که در کمتر یک ماه بار دیگر این واقعیت را بیش‌تر نمایان کرد که نظام آموزشی در ایران هنوز توانایی برگزاری یک آزمون استاندارد، اعم از کنکور، آزمون‌های تخصصی و امتحانات مدارس را ندارد.

این واقعیت نشان می‌دهد کنکور و آزمون در نظام آموزشی ایران از مدرسه گرفته تا دانشگاه، از دانشگاه گرفته تا آزمون‌های تخصصی مانند ازمون دستیاری چالش برانگیز است و روزی نیست که گروهی از داوطلبان یکی از آزمون‌ها اعتراضی نسبت به برگزاری فلان آزمون نداشته باشد.

در جدید‌ترین مورد نیز در مقطع دبیرستان، گروهی از دانش‌آموزان و والدین آنها شائبه لو رفتن سوال‌های آزمون را مطرح کرده‌اند. امتحانات نهایی در مقطع دبیرستان اولین باری نیست که چالش برانگیز شده‌است. امتحانات نهایی دانش آموزان که همه ساله به صورت هماهنگ برگزار می‌شود در چندسال اخیر با حواشی متفاوتی روبرو بوده است. سال گذشته سختی سوالات طراحی شده صدای اعتراض بسیاری از دانش آموزان را بلند کرد و امسال فروش سوالات امتحانات نهایی حاشیه ساز شد و حتی پای نمایندگان مجلس را هم به ماجرا باز کرد. بر همین اساس، علی اصغر یوسف‌نژاد نماینده مردم ساری در مجلس شورای اسلامی از ورود مجلس برای پیگیری لو رفتن سوالات امتحان نهایی خبر می‌دهد و به خبرگزاری ایسنا می‌گوید: موضوع لو رفتن سوالات امتحانات نهایی متوسطه هم از طریق مجلس و کمیسیون تخصصی و هم از جنبه نظارتی مجلس قابل پیگیری است. عده زیادی از خانواده‌ها نگران سرنوشت فرزندانشان هستند بویژه اینکه نمرات این آزمون و معدل آن در کنکور اثر دارد و این کار باعث می‌شود حق یک عده از بین برود.

وی می‌افزاید: سازمان سنجش باید پاسخگوی خانواده‌ها باشد و راه حل مناسبی برای این حرکت ارائه کند. خانواده‌ها نیز منتظرند ببینند سازمان سنجش چه پیشنهادی می‌دهد و چگونه این موضوع را جبران خواهد کرد.عاملین این اقدام که برای نظام آموزشی و سازمان سنجش ایجاد هزینه کردند باید شناسایی و مجازات شوند. من از طریق مجلس و با ابزارهای نظارتی پیگیر این موضوع خواهم بود. کمیسیون آموزش هم عکس‌العمل مناسبی در این زمینه نشان خواهد دهد. برای خانواده‌ها و دانش‌آموزان قابل قبول نیست که پیش از شروع امتحانات سوالات آزمون لو برود و حقوق دانش‌آموزان دیگر به این شکل ضایع شود.
عمادی رییس مرکز سنجش وزارت آموزش و پرورش نیز به اظهارات نمایندگان مجلس اینگونه واکنش نشان می‌دهد و به ایسنا می‌گوید: در برخی شبکه‌های‌های مجازی ادعایی مبنی بر لو رفتن سوالات امتحان نهایی وجود داشته اما مورد اثبات شده‌ای وجود ندارد و ما اکنون ادعای اثبات شده‌ای در دست نداریم اما اگر گزارشی از طریق پلیس فتا و حراست به آموزش و پرورش ارسال شود، مورد بررسی قرار خواهد گرفت.

18خرداد؛ اعتراض به نحوه برگزاری آزمون ارشد

دیگر خبری که طی یک ماه اخیر اعتراض داوطلبان را به خود وا داشت، نحوه برگزاری آزمون کارشناسی ارشد در رشته «ام بی ای» بود. همزمان با انتشار دفترچه راهنمای ثبت‌نام در آزمون کارشناسی‌ارشد در اواسط خردادماه و تغییراتی که در آن صورت گرفت، موجی از اعتراضات علیه سازمان سنجش و وزارت علوم به راه افتاد. داوطلبان رشته مدیریت اجرایی که سال 94 کد رشته‌شان در دفترچه سال 95 وجود داشت، این‌بار و با انتشار دفترچه راهنمای سال 96، متوجه شدند که بدون اطلاع قبلی کد رشته آنها از دفترچه حذف شده و این یعنی تمام زحمات و مطالعاتی که تا آن لحظه داشتند، بی‌فایده بوده است. 

در کمتر از پنج ماه مانده به زمان کنکور در آزمون کارشناسی‌ارشد سال 96، رشته تحصیلی مدیریت اجرایی حذف و به‌جای آن مجموعه مدیریت کسب‌وکار و امور شهری، آن‌هم با مواد درسی و ضرایب جدید، جایگزین شده بود و جواب اعتراضات داوطلبان به این وضعیت، آن بود که وظیفه شما این است که باید آن‌قدر خوب درس خوانده باشید تا هر موقع تغییرات اعلام شد، بتوانید آمادگی کافی را داشته باشید؛ البته مسئولان در این پاسخ اشاره نکرده بودند که اگر داوطلبی منابع رشته مدیریت اجرایی را خوانده و رشته‌اش حذف شده باشد، هرچقدر هم خوب خوانده باشد، چگونه باید پاسخ مواد درسی آزمون مدیریت شهری را بدهد؟

علاوه‌براین، متقاضیان آزمون دستیاری نیز به تغییرات نحوه پذیرش و اعمال سهمیه‌ها اعتراضاتی داشتند که وزیر بهداشت خواستار پیگیری آن شده است. این اتفاقات محدود به آزمون ارشد امسال نبود و هرساله شاهد خطاها و کاستی‌هایی در آزمون‌های کارشناسی، کارشناسی‌ارشد و دکتری هستیم که روند طبیعی کنکور را به چالشی بزرگ برای داوطلبان تبدیل کرده و وزارت علوم و سازمان سنجش هنوز نتوانسته‌اند چاره‌ای برای آن پیدا کنند.

16 خرداد؛ چالش‌برانگیزی آزمون دستیاری پزشکی

دیگر آزمون که در ماه جاری خبرساز و حاشیه‌ساز شد، آزمون دستیاری پزشکی بود. در حیاتی بودن این آزمون همین بس که پزشکان عمومی با شرکت در این آزمون سعی در تصاحب تخصص‌های پزشکی دارند. اوج اعتراضات اما به برگزاری آزمون دستیاری به سال 1388 برمی‌گردد. جایی که مرضیه وحید دستجری وزیر وقت بهداشت، درمان و آموزش‌پزشکی دستور به لغو آزمون داد و پس از آن در سال‌های اخیر نیز این آزمون محلی از اعتراضات داوطلبان را داشت.

تا جایی که در روزهای نخست این ماه گروهی از داوطلبان آزمون دستیاری با تجمع مقابل وزارت بهداشت نسبت به شکل برگزاری این آزمون اعتراض کردند و همزمان سید حسن هاشمی وزیر بهداشت و درمان نیز طی دستوری خواستار پیگیری وضعیت داوطلبان کنکور دستیاری شدند. 

این داوطلبان در ادامه اعتراضات خود، نامه‌ای خطاب به رئیس کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی نوشته و خواستار پیگیری آن شدند. در این نامه آمده است: «همان‌گونه که مستحضرید، آزمون پذیرش دستیار تخصصی همواره با حواشی متعددی همراه بوده و موجب نگرانی متقاضیان شده است. کیفیت پرسش‌ها، نحوه برگزاری آزمون، کلید سؤالات، نحوه اعلام نتایج، اعمال سهمیه‌ها و پذیرش تکمیل ظرفیت، بخشی از مهم‌ترین مواردی است که هرساله مورد اعتراض واقع می‌شود. در اقدامی خلق‌الساعه، شورای آموزش پزشکی و تخصصی بدون ارائه‌ جزئیات، بنا به انجام مصاحبه جهت پذیرش دستیار تخصصی در برخی رشته‌ها دارد. در ساز‌و‌کار جدید، بیم سلیقه‌ای‌شدن پذیرش دستیار و ایجاد شبهه بیش‌ازپیش مطرح می‌شود. عدم شفاف‌سازی متولیان برگزاری آزمون، موجب تشدید دغدغه داوطلبان شده که ورود قانون‌گذاران محترم به این موضوع را ضروری می‌نماید.» در ادامه این نامه آمده است: «همچنین سال گذشته و با وجود حذف مصوبه‌ ناعادلانه اعمال سوابق تحصیلی در آزمون دستیاری که به همت نمایندگان محترم مجلس شورای اسلامی محقق شد، برخی از داوطلبان به‌دنبال اعلام نتایج نهایی، از سوی سازمان سنجش پزشکی غافلگیر شدند. در سال‌های اخیر به‌دنبال اجرای قانون جدید جامع خدمات‌رسانی به ایثارگران، ظرفیت مشمولان سهمیه شاهد، از ۲۰ به ۲۵ درصد ظرفیت کل، افزایش و حدنصاب مورد نیاز جهت پذیرش از ۸۰ به ۷۰ درصد نمره آخرین فرد قبولی کاهش یافت.

7خرداد؛ اعتراض به نحوه برگزاری کنکور دکترا
7خرداد ماه، بار دیگر داوطلبان کنکور دکترا نسبت به برگزاری کنکور دکترا واکنش نشان دادند. در واقع اعتراض به نحوه برگزاری کنکور دکترا پیش از این نیز وجود داشت. به طوریکه اعلام نتایج آزمون دکترا و مشخص‌شدن برگزیدگان این آزمون برای حضور در مصاحبه شفاهی باز صدای اعتراض داوطلبان این کنکور را درآورد. در سال‌های گذشته حذف یک شبه منابع ازمون یا تغییر بی‌خبر منابع، حذف گرایش‌ها و تغییرات ناگهانی‌ محل‌های مصاحبه یا همزمانی ‌دانشگاه‌های محل مصاحبه از جمله مهم‌ترین انتقادات داوطلبان بوده‌است.

آزمون دکتری چندین سال است با چالش‌ها و تغییرات متعددی مواجه می‌شود و روی ثبات و آرامش به خود ندیده است؛ تغییرات زیربنایی‌ای که برای دانشجویان، جز سردرگمی و بلاتکلیفی، دستاورد دیگری ندارد.
با این حال، یکی از داوطلبان کنکور سراسری در مقطع دکترا می‌گوید: متاسفانه برنامه مصاحبه دوره دکتری امسال که از طرف وزارت علوم و سازمان سنجش ارائه شده یک بی برنامگی تمام عیار را در این وزارتخانه و سازمان به نمایش گذاشته است.

او می‌گوید: به عنوان مثال برخی داوطلبان 6 خرداد باید در شیراز ، 8 خرداد در اهواز و 9 خرداد در شهرکرد حضور داشته باشند. در برخی رشته ها که داوطلبان باید طی الارض کرده و در یک روز در دو دانشگاه مختلف حضور به هم رسانند.
بی ثباتی در کنکور دکترا از سال ۸۸ تا به امروز آغاز شد. در آن مقطع وزارت علوم با حذف تاثیر مصاحبه‌های شفاهی و حذف آزمون‌های مستقیم در دانشگاه‌ها اقدام به برگزاری آزمون سراسری کرد. همزمان گروهی از ناظران این اقدام را زمینه‌ساز کاهش استقلال دانشگاه‌ها خواندند و عنوان کردند این اتفاق باعث می‌شود دانشگاه از نظم جهانی و منطقی خود فاصله بگیرد. 
این اتفاق اما تنها مربوط به کنکور دکترا نمی‌شود. در واقع دولت یازدهم هنوز تا جایی که باید نتوانسته‌است نظم منطقی را به نحوه برگزاری کنکور در ایران را ایجاد کند.
به طوریکه امسال در کنکور دکترا نیز داوطلبان شاهد حذف یک شبه برخی گرایش‌ها بودند.

علاوه بر این، چالش‌های برگزاری کنکور در ایران در شرایطی است که هر روز شاهد کاهش میزان داولطلبان کنکور در ایران هستیم. هم اکنون تعداد داوطلبان کنکور هر سال رو به کاهش است. دیگر این روزها اگر کسی ارشد قبول شود و مدرکش را بگیرد، شاید خیلی کار مهمی نکرده باشد. سال‌هایی که یک لیسانس، حکم مدرک دکترا را داشت، قبول شدن در آزمون ارشد آرزویی بود که هر کسی به آن نمی‌رسید. همه این ماجراها در کنکور کارشناسی بود و قبولی در کنکور ارشد و دکترا فقط آرزویی برای دانشجوها بود اما به مرور زمان وضعیت تغییر کرد.