بسیاری از مقامات دولتی آمریکا باید این را درک بکنند که تلاش ها برای لغو توافق هسته ای ایران مشکل دار است. امکان مذاکره مجدد درباره توافق هسته ای با ایران نیز وجود ندارد.
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی و خبری جماران، روزنامه واشنگتن پست در گزارشی نوشت: رئیس جمهور آمریکا روز سه شنبه در مجمع عمومی سازمان ملل متحد یکی از تندترین سخنرانی ها در این مجمع را ایراد کرد. البته سخنرانی او به شدتِ سخنرانی «نیکیتا خروشچف» رهبر شوروی سابق در سال 1960 نبود. اما ترامپ هم به شیوه خود، حاضران در مجمع و کسانی را که از طریق تلویزیون این سخنرانی را مشاهده می کردند، با یک سخنرانی فوق العاده جنجالی مواجه کرد.
سرفصل های اولیه سخنرانی وی متمرکز بر تمسخر «کیم جونگ اون» رهبر کره شمالی به عنوان «مرد موشکی» و هشدار او مبنی بر اینکه آمریکا کره شمالی را کاملا نابود خواهد کرد، بود. اما شاید نگران کننده ترین بخش سخنرانی وی در مورد خروج از توافق هسته ای ایران است که او از آن به عنوان «یکی از بدترین و یکجانبه ترین معاملاتی که آمریکا تا به حال وارد آن شده» یاد می کند. «حسن روحانی» رئیس جمهور ایران هم به شیوه خود به این تهدید پاسخ داد و گفت: «اگر تحت هر شرایطی آمریکا تصمیم به خروج از این توافق بگیرد، این بدان معناست که دست ما برای هر اقدامی که به نفع کشورمان باشد، کاملا باز است.»
این سخنان بسیار یادآور زمانی است که آمریکا قصد داشت در سال 2002 از توافق هسته ای با کره شمالی خارج شود. و اگر ترامپ در مهلت بعدی یعنی 15 اکتبر از تایید پایبندی ایران به توافق هسته ای امتناع ورزد، نتیجه ممکن است یکسان باشد: کشور دیگری با تسلیحات هسته ای با بُرد بالا که توانایی حمله به آمریکا را دارد.
توافق سال 2015 با ایران به طور قابل توجهی - در زمینه پیدایش آن، مفهوم و مقاومت سیاسی - مشابه توافق مورد مذاکره قرار گرفته با کره شمالی در سال 1994 است.
برنامه هسته ای کره شمالی برمبنای تولید پلوتونیوم بود ولی تمرکز اصلی ایران، بر غنی سازی اورانیوم با استفاده از سانتریفوژها خلاصه شده بود. آمریکا و کره شمالی سریعا مذاکره کردند. چارچوب مورد توافق در شهر «ژنو» سوئیس در سال 1994 یعنی دو سال پس از آغاز بحران، امضا شد. در مقابل، نگرانی ها در مورد ایران چندین سال به طول انجامید تا اینکه در نهایت در سال 2015، برنامه جامع اقدام مشترک امضا شد.
با این حال هر دو توافقنامه یک معاهده اساسی مشابهی را ارائه دادند: لغو تحریم ها در ازای توقف برنامه هسته ای. هر دو کشور بازرسی های بین المللی را پذیرفتند و هر دو می توانند تحت نظارت های فوق العاده ای از انرژی هسته ای صلح آمیز استفاده کنند.
این توافقنامه واکنش های موازی در آمریکا به خصوص در میان کسانی است که خواستار حفظ فشار بین المللی بر پیونگ یانگ و تهران به بهانه های دیگری اعم از حقوق بشری هستند.
این توافقنامه ها همچنین از تلاش های مشابه برای خرابکاری در این معاملات رنج برده اند. جمهوری خواهان کنگره مانع از برآورده کردن تعهدات آمریکا نسبت به کره شمالی شدند و تحویل نفت سنگین به این کشور را به تأخیر انداختند؛ همان طور که جمهوری خواهان کنگره کوشیده اند تحریم های جدیدی را علیه ایران اعمال کنند و مانع تجارت با ایران و سرمایه گذاری در این کشور شوند. نکته، اختلال در عرضه سوخت و باز گرداندن تحریم ها نیست بلکه تلاش برای حفظ انزوای هر دو کشور است.
مخالفان این توافق ها ادعاهای دروغینی را درباره عدم پایبندی به تعهدات و تاسیسات هسته ای زیرزمینی در هر دو کشور مطرح کرده اند.
مطمئنا این توافق ها تمامی مشکلات ما را با هر دو کشور حل نکرده اند. این قراردادها هیچ یک آزمایش موشکی را ممنوع نکرده اند. در کره شمالی نیز نشانه هایی از اجرای یک برنامه غنی سازی اورانیوم که از پاکستان خریداری شده بود، وجود دارد.
هم دولت «بیل کلینتون» و هم دولت «باراک اوباما» تلاش کرده اند به توافق با پیونگ یانگ به توافق دست یابند، اما این تلاش ها به دلایل بسیاری شکست خورده اند.
مدیریت کشوری به نداشتن سلاح هسته ای در زمانی که هنوز به آن دست نیافته، کار بسیار آسان تری است. به همین دلیل بود که اوباما به سمت توافق هسته ای با ایران پیش رفت.
و اینجا همان جایی است که ما قرار داریم. ترامپ در مقابل گزینه های مشابهی همچون دوره ریاست جمهوری «جورج بوش» مواجه است؛ گر چه تفاوت هایی هم وجود دارد. ایران همچنان به توافق امضا شده در وین پایبند است. آژانس بین المللی انرژی اتمی این پایبندی را تایید کرده؛ همان گونه که ترامپ در دو دوره از عدم تخلف ایران خبر داده است. و همچون سال 2002 شماری هستند که به دنبال اخلال در این توافق هستند.
در تازه ترین تلاش 45 کارشناس امنیت ملی آمریکا در نامه ای به دونالد ترامپ از وی خواسته اند که براساس طرح «جان بولتون» نماینده پیشین آمریکا در سازمان ملل متحد، از توافق هسته ای با ایران خارج شود.
این کارشناسان امنیت ملی آمریکا که شماری از آنها مقامات بلندپایه در عرصه های منع گسترش تسلیحات اتمی و کنترل آنها و امور اطلاعاتی در دولت های گذشته هستند، در نامه خود تصریح کرده اند، برجام توافقی خطرناک است؛ چرا که به ایران اجازه می دهد در دوره زمانی این توافق برنامه هسته ای خود را دنبال کند.
آنها ادعا کرده اند این توافق ساز و کارهای نظارتی و راستی آزمایی ضعیفی دارد و اقدامات بی ثبات کننده ایران در منطقه را نادیده می گیرد.
نویسندگان این نامه تاکید کرده اند از آنجا که تداوم برجام خطرات بزرگی برای امنیت آمریکا و جامعه بین المللی به همراه دارد و متقاعد کردن ایران برای پذیرش الحاق متممی به این توافق امکان پذیر نیست، لذا تنها گزینه پیش رو برای آمریکا، خروج از این توافق و آغاز رویکردی جامع است که همه تهدیدهای ایران از جمله حمایت از تروریسم و برنامه موشکی این کشور را در بر می گیرد.
امضا کنندگان این نامه تصریح کرده اند چنین راهبری در قبال ایران باید شامل ائتلافی گسترده از کشورهایی مانند هم پیمانان عرب آمریکا در خلیج فارس باشد.
آنها همچنین گفته اند طرح جان بولتون برای خروج آمریکا از برجام با هماهنگی هم پیمانان این کشور، بهترین راه برای مهار آسیب های ناشی از امتیازاتی است که ایران در جریان مذاکره با دولت اوباما دریافت کرده است.
«ویلیام بویکن» معاون پیشین وزیر دفاع در امور اطلاعات، «جیمز لیونز» فرمانده پیشین ناوگان نیروی دریایی آمریکا در اقیانوس آرام، «هنری کوپر» مقام پیشین وزارت خارجه و مذاکره کننده ارشد امور دفاع و هوافضا، «منفرد ایمر» معاون پیشین امور تایید و جمع آوری اطلاعات، آژانس کنترل و منع گسترش تسلیحات اتمی و «داگلاس فیت» معاون پیشین وزیر دفاع از جمله امضا کنندگان این نامه هستند.
در همین حال «نیکی هالی» نماینده آمریکا در سازمان ملل نیز روز پنجشنبه گفته بود خروج آمریکا از برجام خدشه ای به اعتبار دیپلماتیک این کشور وارد نمی کند. نیکی هالی گفت رئیس جمهور آمریکا طبق قانون این کشور باید ماه آینده میلادی به کنگره آمریکا بگوید که آیا تصدیق می کند توافق برجام به نفع امنیت ملی آمریکا است یا اینکه چنین چیزی را تصدیق نمی کند.
بسیاری از مقامات دولتی باید دریابند که چنین تلاش هایی مشکل دار است. امکان مذاکره مجدد درباره توافق هسته ای با ایران وجود ندارد. «رکس تیلرسون» وزیر خارجه آمریکا، «هربرت مک مستر» مشاور امنیت ملی و دیگر مقامات در کنار دونالد ترامپ ایستاده اند و در مقابل همگان اعلام می کنند که مخالف توافق هسته ای هستند اما در خفا ترامپ را تحت فشار قرار داده اند که آن را حفظ کند. در دولت بوش هم «کالین پاول» سیاست مشابهی را در قبال توافق با کره شمالی اتخاذ کرده بود. اما او در مورد تاثیرگذاری بر رئیس جمهور وقت به شدت در اشتباه بود. این توافق شکست خورد و ما اکنون با کره شمالی مجهز به سلاح هسته ای مواجه هستیم.
اگر ترامپ آن گونه که تلاش می کند، از توافق با ایران خارج شود، ممکن است داستان کره شمالی تکرار شود. آیا تنها «یک مرد موشکی» کافی نیست؟
