کنفرانس با ایده دو جانبه و برای اجرای توافقنامه روسیه و ترکیه شروع شد و با پیوستن ایران به عنوان ضامن اصلی اجرای بندهای مربوط به آتش بس به شکل سه جانبه به پایان رسید این در حالی است که همه طرف های عربی دیگر در کنار اروپا و آمریکا به حاشیه رانده شدند و ما در اینجا درباره دو کشور عربستان و قطر صحبت می کنیم که نقش اصلی را در حمایت مالی و تسلیحاتی از گروه های مسلح بازی کردند.
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی و خبری جماران، «عبدالباری عطوان» نویسنده و تحلیلگر مشهور عرب در یادداشتی در روزنامه فرامنطقه ای رأی الیوم به نشست آستانه پرداخت و نوشت: کنفرانس آستانه با دیدار مستقیم و برای نخستین بار میان هیأت مذاکره کننده دولت سوریه و هیأت مذاکره کننده گروه های مسلح سوری به پایان رسید. درست است که دیدار در سکوت برگزار شد و بیانیه پایانی توسط دو هیأت امضا نشد و فقط سه کشور تضمین کننده توافقنامه آتش بس یعنی روسیه، ایران و ترکیه آن را امضا کردند لیکن یخ را آب کرد و مرحله جدیدی را ایجاد کرد که بحران سوریه در آستانه آن قرار دارد.
نقاط مهم و بارزی که می توان از وقایع کنفرانس و سخنان مسئولان شرکت کننده در آن نتیجه گرفت و هر ناظر یا تحلیلگر باید در آنها درنگ کند را می توان این گونه خلاصه کرد:
نخست: کنفرانس با ایده دو جانبه و برای اجرای توافقنامه روسیه و ترکیه شروع شد و با پیوستن ایران به عنوان ضامن اصلی اجرای بندهای مربوط به آتش بس به شکل سه جانبه به پایان رسید این در حالی است که همه طرف های عربی دیگر در کنار اروپا و آمریکا به حاشیه رانده شدند و ما در اینجا درباره دو کشور عربستان و قطر صحبت می کنیم که نقش اصلی را در حمایت مالی و تسلیحاتی از گروه های مسلح بازی کردند. چگونه این دور کردن و به حاشیه راندن صورت گرفت و برای چرا در روزهای آینده فاش می کند.
دوم: جدایی کامل میان گروه های معارض مسلح و همتاهایش که در فهرست گروه های تروریستی قرار دارند همان چیزی که مسکو همیشه می خواست و برای آن فعالیت کرد و نیز جدایی میان گروه های مسلح و هیأت های معارض سیاسی که بیشتر آنها از شخصیت های تشکیل شده اند که در خارج از سوریه اقامت دارند و نیز تعهد این گروه های مسلح برای ورود به جنگ برای پاک سازی گروه هایی که در فهرست تروریسم قرار دارند و ما در این جا درباره داعش و جبهه النصره و بعدا احرار الشام سخن می گوییم.
سوم:انتقال روسیه از دولت اشغالگر سوریه و حامی اساسی دولت سوریه (از نظر گروه های مسلح سوری)به «میانجی گر بی طرف» و ضامن آتش بس و راه حل سیاسی تا جایی که آقای «محمد علوش» رئیس هیأت مذاکره کننده معارضان و فرمانده گروه «جیش الاسلام» با «صمیمیت» درباره روسیه صحبت کرد و در دیدارهایش با هیأت ها این کشور را تحسین کرد و از اعتماد به روس ها سخن گفت.
چهارم:اعلام «الکساندر لاورنتیف» رئیس هیأت رئیس هیأت روسی در کنفرانس آستانه درباره تحویل پیش نویس قانون اساسی جدید سوریه به هیأت معارضان مسلح توسط مسکو.این پیش نویس که لاورنتیف گفت گروهی از کارشناسان روس بر تهیه اش نظارت داشتند و نمی دانیم که هیأت رسمی سوری نیز نسخه ای از آنها را تحویل گرفت یا نه و واکنش اش به آن چه بود و بارزترین ماده های آن چیست؟
با توجه به چهار نقطه یاد شده می توان گفت که کنفرانس آستانه مسائل مهمی را پیش برد و تصویر جدیدی از صحنه سوریه را با مشخص کردن هویت بازیگران اساسی در طرف سوری یعنی دولت و معارضان مسلح ، منطقه یعنی ترکیه و ایران و روسیه به عنوان قدرت بزرگ ترسیم کرد.علاوه بر آن، همه طرف های ضامن و شرکت کننده را به رغم اختلاف شان در یک جبهه واحد برای رویارویی با «دشمن مشترک» یعنی گروه های تندرو و تروریستی، متحد کرد.
جنگ گروه های مسلح درج شده در فهرست گروه های میانه رو و زیر چتر ترکیه با دولت سوریه به پایان خود نزدیک می شود تا جنگی دیگر که چه بسا خشن تر است میان این گروه ها و داعش و جبهه النصره یا همان فتح الشام آغاز شود.
بعید نیست که طرف های عربی و بین المللی که به حاشیه رانده شده و از نشست آستانه دور شدند تلاش کنند که این نشست را به شکست بکشانند آن هم از طریق حمایت مستقیم یا غیر مستقیم از گروه هایی که مورد هدف قرار گرفته خواهند شد یا حمایت از گروه هایی که هزاران فرد مسلح دارند چه کُرد باشند چه جهادی و این حمایت واکنشی به تلاش ها برای دور کردن و به حاشیه راندن آنهاست و در پیش گرفتن اهدافی که با اهداف اصلی این کشورها در تعارض است به گونه ای که نقش ایران تقویت شده و تمرکز هر گونه راه حل سیاسی بحران سوریه بر ماندن «بشار اسد» رئیس جمهوری سوریه و دولتش در قدرت شده است.
آقای «بشار الجعفری» رئیس هیأت سوری رسمی در پایان نشست آستانه در کنفرانس مطبوعاتی اش جمله بسیار مهمی را گفت و آن « از معارضان مسلح انتظار داریم که به ارتش عربی سوریه در جنگ با النصره و داعش ملحق شوند»باید در این جمله درنگ کرد زیرا خلاصه هدف واقعی از کنفرانس آستانه است و نقشه تحرک آینده را در نظر ما ترسیم می کند.
هنگامی که آقای جعفری با آقای علوش رو در رو ، پشت یک میز و زیر یک سقف می نشیند بنابراین عاقلانه است که در روزها و هفته های آینده هیچ چیز را از جمله جنگیدن نیروهای معارض مسلح را زیر چتر ارتش سوریه علیه گروه های قرار داده شده در فهرست تروریسم، بعید ندانیم.
مشاجره کلامی میان آقای الجعفری و آقای علوش را می توان اشتها باز کن دیس اصلی توصیف کرد و اینها در قاموس های مذاکرات به طور کلی اموری عادی هستند.
مذاکرات به نقطه صفر بازگشت یعنی مذاکره میان نظام و معارضان داخل چه سیاسی باشند چه نظامی اما معارضان در تبعید اوضاع دیگری دارند و به نظر می رسد که توافقی بر سر خروج شان از صحنه مذاکره ای به شکل تدریجی وجود دارد یا آنکه نقش شان و نقش کشورهای حامی آنها مشاروه ای می شود و لاوروف بهتر می داند.
