«جنت یلن» از معدود زنان شناخته شده در عرصه غالبا مردانه اقتصاد آمریکا، مسیر پیشرفت را پله پله پیمود تا اکنون بار دیگر تاریخ ساز شود و پست وزارت خزانه داری را تصرف کند.
به گزارش جماران، وزیر خزانه داری آمریکا به عنوان سومین گزینه پیشنهادی جو بایدن برای عضویت در دولت، از سنای آمریکا رای اعتماد گرفت.
مجلس سنای آمریکا عصر دوشنبه به «جنت یلن» رای اعتماد داد تا گامی دیگر برای تشکیل رسمی کابینه دولت چهل و ششمین رئیس جمهور آمریکا برداشته باشند.
کمیته اقتصادی مجلس سنا پیشتر با 26 رای موافق و بدون هیچ رای مخالفی صلاحیت خانم یلن را تایید کرده بود و شامگاه دوشنبه 25 ژانویه، هم او در صحن اصلی مجلس سنا موفق شد با کسب 84 ری موافق در برابر 14 رای مخالف موفق به کسب رای اعتماد شود.
وی نخستین زن در تاریخ آمریکا است که این سمت را عهده دار خواهد شد که ریاست بانک مرکزی (فدرال رزرو) آمریکا، ریاست شورای مشاوران اقتصادی کاخ سفید، و وزیر خزانه داری را عهده دار بوده است.
پیش از این «آوریل هینز» برای تصدی مدیریت اطلاعات ملی آمریکا و «لوید آستین» برای وزارت دفاع از سنای آمریکا رای اعتماد گرفته بودند.
«جنت یلن» کیست؟
«جَنِت لوییز یلن» 13 اوت 1946 در یک خانواده یهودی در بروکلین نیویورک به دنیا آمد. او دختر «آنا بلومنتال و جولیوس یلن» که یک پزشک بود، است.
او به دبیرستان «فورت همیلتون» رفت و در سال 1967 از دانشگاه «براون» مدرک کارشناسی اقتصاد گرفت.
دوستانش به او لقب «دانشمند کلاس» داده بودند و یکی از 29 دانشجویی بود که بورس تحصیلی کالج Regents را دریافت کرد.
او در سال 1971 مدرک دکترای خود را زیر نظر برنده جایزه نوبل جیمز توبین، که وی را قهرمان فکری خود توصیف کرده، از دانشگاه ییل دریافت کرد.
حرفه
یلن شش سال تا سال 1976 را به عنوان استادیار دانشگاه هاروارد سپری کرد، اما موفق به تأمین حق تصدی پست نشد.
وی که سابقه تدریس در هاروارد را به عنوان استادیار داشت، از سال 1978 تا 1980، در مدرسه اقتصاد لندن تدریس کرد و سپس به عضویت هیئت علمی دانشکده تجارت «هاس» در دانشگاه برکلی کالیفرنیا درآمد. دانشجویان یلن، صبر وی را در توضیح مفاهیم درسی می ستایند.
در آوریل 1994، جنت یلن و «آلن بلیندر» به عنوان دو عضو جدید هیئت رئیسه فدرال رزرو معرفی، و در اوت تأیید شدند.
در سال 1996 یلن با استدلال موفق درباره ضرردهی تلاش برای از بین بردن کامل تورم، زمینه ساز تعهد فدرال رزرو برای حفظ تورم در 2 درصد شد.
یلن همچنین در سال 2015 دکترای افتخاری از دانشگاه «وارویک » دریافت کرد.
ورود به کاخ سفید
یلن در سال 1997 و در دومین دوره ریاست جمهوری «بیل کلینتون»، به عنوان رئیس شورای مشاوران اقتصادی رئیس جمهور از فدرال رزرو به کاخ سفید، نقل مکان کرد. وی در جلسه تأیید در سنا، خود را به عنوان «یک اقتصاددان عملگرا و جریان اصلی» توصیف کرده و برای از بین بردن تبعات جدایی بانکداری تجاری و سرمایه گذاری ابراز حمایت کرد.
به گفته مقامات یکی از دلایل انتخاب یلن، توانایی وی در کنار آمدن با «لارنس سامرز» (معروف به قاتل پراگرسیوها)، معاون وزیر خزانه داری وقت بود.
رئیس فدرال رزرو سن فرانسیسکو(2004 تا 2010)
یلن به مدت 6 سال رئیس بانک فدرال رزرو سانفرانسیسکو - شامل 9 ایالت غرب راکی - شد.
اقدامات وی را در این دوره می توان رفع سختگیری های تحلیلی بانک ها، هشدارهای اولیه درباره حباب مسکن، نگرانی از سرعت کاهش فعالیت بازار مسکن و قیمت خانه ها، هشدار جدی درباره تهدیدهای اقتصادی و ملی ناشی از آشفتگی وام های مسکن، اعلام آغاز رکود اقتصادی به عنوان نخستین مقام، هشدار درباره طولانی شدن دوره رکود، حمایت از گسترش دور اول خرید اوراق قرضه فدرال و پیش بینی بهبودی بیکاری، برشمرد.
در هفته های بعد از فروپاشی برادران لمان در اوج بحران مالی، خانم یلن اولین مقام فدرال رزرو بود که گفت کشور وارد رکود شده است. وی می گوید: «به نظر می رسد اقتصاد ایالات متحده در رکود است. این یک دیدگاه بحث برانگیز نیست.»
معاون رئیس فدرال رزرو 2010
یلن در آوریل 2010 به عنوان نامزد معاونت رئیس فدرال رزرو، دومین مقام عالی‌رتبه بانک مرکزی آمریکا معرفی شد. یلن درباره نامزدی این سمت گفت: «من به اهداف دوگانه‌ای که کنگره تعیین کرده تماماً متعهد خواهم بود؛ حداکثر اشتغال و ثبات قیمت.»
وی در سپتامبر تأیید شد. اقدامات وی در این دوره را می توان پشتیبانی از یک فعال فدرال با وجود ریسک بالا، دفاع از دور دوم خرید اوراق قرضه، تعهد در مورد اهداف بلند مدت، تصدیق اشتباهات گذشته، گره زدن خط مشی فدرال رزرو به بیکاری، و حمایت تمام قد از زنان برشمرد.
رئیس فدرال رزرو 2014 تا 2018
پس از آنکه اوباما اعلام کرد «بن برنانکه» در پایان دوره اول ریاست جمهوری خود مجدداً منصوب نمی شود، گزارش شد که «سامرز» مورد علاقه کاخ سفید، و در میان جانشینان بالقوه است. اما کاندیداتوری احتمالی وی به سرعت در کنگره مورد اختلاف نظر قرار گرفت و یک سوم مجمع نمایندگان دموکرات سنا با 54 عضو با امضای نامه ای به اوباما وی را به انتخاب خانم یلن فراخواندند.
سامرز 15 سپتامبر 2013 از کاندیداتوری برای ریاست فدرال رزرو کنار رفت، و به طور پیش فرض یلن به عنوان پیشتاز برای تصدی این سمت معرفی شد. در اکتبر 2013 اوباما با پایان دادن به جستجوی غیرمعمول عمومی، جنت یلن را به عنوان اولین زنی که رئیس فدرال رزرو است، کاندید کرد و او را «یکی از برجسته ترین اقتصاددانان و سیاست گذاران کشور» خواند.
دموکرات ها و جمهوری خواهان در کمیته بانکداری سنا با خانم یلن طوری رفتار می کنند که گویی او از قبل رئیس صندوق بانکداری فدرال است، از سوالات مربوط به صلاحیت وی چشم پوشی می کند و در عوض ناامیدی در مورد سرعت پایین رشد اقتصادی را تخلیه می کند. وی در مورد موفقیت محدود تلاش های بانک فدرال برای تحریک اقتصاد با پرسش های تندی روبرو است و اعضای هر دو طرف این سوال را داشتند که آیا سیاست های بانک فدرال بیشتر به سود ثروتمندان بوده است یا خیر، در حالی که برای بهبود زندگی اکثر آمریکایی ها کم کاری می کند.
از زمان جنگ جهانی دوم، در دوره ریاست وی نرخ بیکاری بیش از دوران سایر رؤسای فدرال رزرو کاهش یافت.
طرفداران او معتقدند او میراث مهمی از خود به جای گذاشت؛ به طوری که اقدام های او کاهش مستمر نرخ بیکاری، صعود مدام شاخص های بورس بیکاری و نرخ تورم پایین را رقم زد و به عاملی برای رونق بیشتر اقتصاد آمریکا در دوران ریاست جمهوری دونالد ترامپ شد. اما منتتقدان او بر این باورند که تصمیم فدرال رزرو در مورد افزایش متوسط نرخ بهره در دوران ریاست او، رشد اشتغال و رونق اقتصادی را کندتر از پتانسیل واقعی اقتصاد آمریکا کرده بود.
البته حامیان او معتقدند همان‌طور که او در طمان حضور در بانک مرکزی تمرکز خود را بر اعمال سیاست هایی پولی قرار داده بود و از اظهار نظر درباره سیاست های مالی اجتناب می کرد، به عنوان وزیر خزانه داری نیز از تاثیرگذاری بر سیاست های پولی طفره می رود.
وزیر خزانه‌داری
یلن در 74 سالگی به نقطه عطف دیگری در زندگی حرفه ای خود رسید و اولین زنی شد که وزارت خزانه داری را رهبری می کند تا بار دیگر تاریخ ساز شود.
بدین ترتیب با تأیید سنا، وی اولین زنی است که از زمان تاسیس وزارت خزانه داری در سال 1789 این نهاد مهم را رهبری می کند.
اکنون او در حال آماده‌سازی خود برای تکیه زدن بر صندلی وزارت خانه ای است که پیش از او 77 وزیر مرد بر روی آن نشسته اند. او در سمت جدید خود به عنوان وزیر خزانه داری ایالات متحده سه مسئولیت اصلی را عهده دار خواهد بود: تنظیم و اجرای سیاست های مالیاتی، مدیریت بدهی عمومی دولت و وضع، اعمال یا اصلاح تحریم های اقتصادی بین المللی.
در عین حال، یلن سومین وزیر متوالی یهودی خزانه داری آمریکا خواهد شد. پیش از او «استیو منوچین» در کابینه دونالد ترامپ و «جک لو» در کابینه دوم باراک اوباما، دو وزیر یهودی خزانه داری بوده اند.
انتظار می رود اولین گام یلن جستجوی راه های همکاری میان فدرال رزرو و خزانه داری به عنوان دو نهادی باشد که در خط مقدم مقابله با هر بحران اقتصادی قرار دارند. وزیر احتمالی خزانه داری آمریکا، سابقه همکاری با «جروم پاول» را دارد که احتمال دارد یک دوره دیگر در سمت رئیس کلی بانک مرکزی آمریکا ابقا شود.
یلن حامی تزریق مالی بیشتر دولت برای مقابله با رکود ناشی از شیوع ویروس کروناست و بر همین اساس، نخستین اقدام عملی او رایزنی در مورد محرک اقتصادی جدید با کنگره خواهد بود؛ کنگره ای که اکثریت آن همچنان در اختیار دموکرات ها باقی مانده است و به نظر نمی رسد او کار چندان دشواری در پیش داشته باشد.
او اخیرا در گفت و گوی با بلومبرگ تاکید کرده بود که دولت باید به حمایت مالی سنگین خود از اقتصاد ادامه دهد چرا که با توجه به احتمال پایین مانده نرخ بهره در چند سال آینده، افزایش بدهی های دولت مشکل زا نخواهد شد.
یلن در تدوین سیاست های اقتصادی بیشتر توجه به نرخ بیکاری دارد و مقدار بهره برای او کم اهمیت تر است. او به مکتب اقتصادی «کینز» اعتقاد دارد و معتقد است که بانک مرکزی نقش عمده در سیکل های اقتصادی دارد. یلن موافق تورم است و معتقد است کاهش تورم باعث کند شدن فعالیت های اقتصادی می شود.
عرصه بین المللی و موضع گیری در قبال ایران
جو بایدن رئیس جمهور جدید آمریکا بارها بر بهبود چهره این کشور در صحنه بین المللی و افزایش همکاری های اقتصادی آمریکا با سایر کشورهای جهان تاکید کرده است؛ عرصه ای که وزارت خزانه داری در آن نقش جدی دارد.
در این میان، حل تنش تجاری با چین و اصلاح و مدیریت تحریم های اقتصادی آمریکا علیه ایران به ویژه در صورت تحقق شعار انتخاباتی بایدن مبنی بر بازگشت به برجام از اهمیت بالایی برخوردار خواهد شد.
یلن زمانی که ریاست فدرال رزرو را بر عهده داشت، در نشست های گروه 20 شرکت می کرد و به همین دلیل در جریان مجادله تجاری کشورش با چین قرار دارد. با این وجود، او پیشتر گفته بود که من اقدامات غیرمنصفانه تجاری چین یا هر کشور دیگری را مسئول کسری تجاری ایالات متحده نمی دانم. رویکردی که در صورت تایید دوباره آن توسط یلن، می‌تواند قفل تجارت میان آمریکا و چین را بگشاید.
هر چند یلن به دلیل حضور در بانک مرکزی آمریکا که یک نهاد پولی مستقل از سیاست است، اظهار نظرهای چندانی در مورد تحریم های وضع شده علیه ایران نداشته و مسئولیتی هم در قبال آن نداشته ولی او با ابزار تحریم نیز چندان بیگانه نیست. او در سال 2016 از وضع تحریم های بانکی برای مقابله با نهادهای پولی متخلف حمایت کرده بود و در آخرین روز کاری خود در فدرال رزرو نیز تحریم هایی را علیه بانک «ولز فارگو» اعمال کرد تا آن را به دلیل رسوایی حساب های جعلی مجازات کند.
این مجازات در عمل موجب شد تا اندازه این بانک کاهش یابد و چهار عضو هیئت مدیره آن را وادار به کناره گیری کرد. این نخستین باری بود که تصمیم فدرال رزرو، دارایی های یک موسسه مالی را تحت فشار قرار می داد.
با این وجود، حامیان یلن معتقدند که او اعتقاد جدی به سیاست های طیف میانه روی دموکرات دارد و شخصیت او به گونه ای است که هیچ گاه برخلاف تلاش های مافوق خود، بایدن که مثلا بر کاهش فشار تحریم های بین المللی آمریکا متمرکز باشد، اقدام نخواهد کرد.
یلن در روزهای اخیر و در جلسه تشریح برنامه های خود برای سناتورهای آمریکایی مدعی شد وزارت خزانه داری تحت مدیریت او درباره تحریم ها علیه ایران، کره شمالی، روسیه، چین و ونزوئلا را به دقت بازبینی می کند تا از هدفمند و اثرگذار آنها اطمینان یابد و پیامدهای ناخواسته تحریم ها را به کمینه برساند.
او درباره توافق هسته ای گفت که ایران باید ابتدا تعهدهای برجامی خود را از سر بگیرد تا راه برای برداشته شدن تحریم ها فراهم شود.
زندگی شخصی
یلن همسر «جرج آکرلاف» استاد دانشگاه برکلی و برنده جایزه نوبل سال 2001 در اقتصاد است. فرزند آنها، «رابرت اکرلاف» در دانشگاه وارویک به تدریس اقتصاد می پردازد.
بیشتر کارهای مشترک آنها به نقص های تئوری اقتصادی ای که سیاست های دولت را ذاتاً پرهزینه می داند، مربوط است و معتقدند که دولت - از جمله بانک های مرکزی - با اتخاذ سیاست های اقتصادی زندگی مردم را بهبود بخشند.
