خانه بیداری اسلامی، مکان پاسداشت بیداری اسلامی است که جنبش تحریم، حرکت اقتصاد مقاومتی، اندیشه اتحاد اسلامی، نهضت مشروطیت، قیام علیه استعمار روس و انگلیس، استبداد قاجار و پهلوی و تجربه حکومت دینی در اصفهان را در خود جای داده است.
خانه بیداری اسلامی، مکان پاسداشت نیم قرن بیداری اسلامی است که جنبش تحریم، حرکت اقتصاد مقاومتی، اندیشه اتحاد اسلامی، نهضت مشروطیت، قیام علیه استعمار روس و انگلیس، استبداد قاجار و پهلوی و تجربه حکومت دینی در اصفهان را در خود جای داده است. این موارد با زعامت فکری و مجاهدت های دو شخصیت عالی قدر اسلامی یعنی مرحوم آیت الله العظمی آقانجفی اصفهانی و شهید آیت الله حاج آقانورالله نجفی قرین می باشد. خانه بیداری اسلامی مکانی است برای مطالعه،گفتگو و تحقیق در خصوص آنچه اتفاق افتاده و نگاهی است امیدوارانه برای آنچه باید اتفاق بیفتد. تمدن نوین اسلامی یعنی طلیعه ظهور و اینکه آینده از آن ماست.
به گزارش جماران به نقل از فارس، بیداری اسلامی از دو نظر قابل بررسی است:
• از منظر نظریه پردازی و اندیشه ورزی؛
• از منظر تحولات اجتماعی و سیاسی؛
این دو منظر را می توان در قالب ده گزاره تاریخی به صورت ترکیبی مورد بررسی قرار داد:
اول- از نظر فکری و مبانی روند بیداری اسلامی در اصفهان پیشینه ای همچون پایتخت بودن این شهر در دوران صفویه و عظمت به جامانده از نظام صفوی را به میراث دارد. همچنین بیداری اسلامی در این شهر از قیام تحریم تنباکو آغاز و در ادامه آن نهضت مشروطیت را می توان ردیابی کرد. از این منظر روند مشروطیت اصفهان، روندی دینی و قرائت اصفهانیان از نظام مشروطیت بر اساس اسلام و تشیع بوده است. رهبری آیت الله العظمی آقا نجفی اصفهانی در رأس این حرکت ها مؤید این نکته است. هم چنین تألیف و انتشار ده ها روزنامه و سند تاریخی می تواند گویای مطلب مذکور باشد.
دوم- بنا بر مستندات تاریخی موجود، اصفهان اولین شهری بود که علمای آن در سال 1309 قمری برای مقابله با قرارداد استعماری رژی، استعمال تنباکو را حرام اعلام کردند و مردم اصفهان نیز به تبعیت آن ها درآمدند. در راس این حرکت در اصفهان آیت الله العظمی آقا نجفی اصفهانی یکی از شاگردان آیت الله العظمی میرزای شیرازی بود. مقاومت جانانه علما و مردم در برابر تهدید و فشار ظل السلطان ادامه یافت تا آن که فتوای تاریخی میرزای شیرازی صادر شد و قراداد ملغی گردید.
سوم- نهضت تنباکو در اصفهان به شکل دیگری در اصفهان ادامه یافت و علمای این شهر به دو شیوه به مقابله با کالاهای خارجی پرداختند و راه اول ادامه دادن برخی تحریم های کالاهای خارجی و تأکید بر استفاده از اجناس داخلی بود. راه دوم حمایت از تولید داخلی با تأسیس شرکت هایی همچون شرکت اسلامیه بود. شرکت اسلامیه در سال 1316 قمری با همکاری علما و تجار تاسیس شد و در شرایطی که انگلیس ها بازار ایران را در اختیار داشتند، حتی توانست به کشورهای گوناگون نیز صادرات داشته باشد.
چهارم- یکی از توطئه های بیگانگان برای تضعیف اعتقادات مردمی، ایجاد و حکایت از فرق ساختگی بابیه و بهاییه است. آقانجفی به عنوان یک مرجع تقلید و در راس حوزه علمیه اصفهان با ترویج این فرق ضاله مخالفت نمود. از آنجا که این فرقه ها از جانب بیگانگان مورد حمایت بودند، ایشان دوبار در سالهای 1307 و 1321 قمری به تهران تبعید شدند. آن چه بیش از سایر نکات اهمیت دارد، همراهی مردم با ایشان جهت مقابله با انحرافات دینی بوده است.
پنجم- با مهاجرت کبرای علمای پایتخت به قم، از سوی علمای اصفهان، مرحوم آیت الله آقا نجفی و آیت الله حاج آقانورالله نیز در این مهاجرت شرکت و بعد از صدور فرمان مشروطیت به اصفهان بازگشتند.
ششم- با برقراری مشروطیت و عزل ظل السلطان از حکومت اصفهان و تشکیل انجمن مقدس ملی اصفهان در چهلستون به ریاست آیت الله حاج آقانورالله و همراهی رجال مشروطه خواه اصفهان هم چون آیت الله سید حسن مدرس، آیت الله محمدعلی کلباسی، آیت الله سیدابوالقاسم زنجانی، آیت الله ملاذالاسلام و تجار خوشنامی مانند حاج محمدحسین کازرونی و حاجی ملک التجار و برخی روزنامه نگاران و آزادی خواهان ضد اجنبی، اصفهان، اولین حکومت مردم سالاری دینی را تجربه نمود. این روند بین سال های 1324 تا 1326 هجری قمری ادامه یافت.
هفتم- با به توپ بسته شدن مجلس شورای ملی و برقراری استبداد صغیر، انجمن مقدس ملی مقدس اصفهان تعطیل شد ولی علما و آزادی خواهان این شهر زیربار حکومت اقبال الدوله کاشی نرفته و مجاهدین شهری به دستور حاج آقا نورالله اقدام به قیام مسلحانه ای علیه حکومت نمودند و با یاری گرفتن از نیروی مجاهدین بختیاری، اصفهان را فتح و برای اولین بار در ایران استبداد صغیر شکسته شد و محمدعلی شاه طی تلگرافی به اصفهان وفاداری ظاهری خود را به مشروطیت اعلام نمود.
هشتم- در زمان فترت دوم در مشروطیت و اولتیماتوم روس ها باز اصفهانیان از پای ننشستند و به روند مداخله اجانب در امور ایران اعتراض نموده و روند تعطیلی مجلس شورای ملی را مخالف قانون اساسی و نهضت مشروطیت اعلام کردند.
نهم- به دنبال جنگ جهانی اول و هجوم سپاه روسیه به ایران و تشکیل کمیته مهاجرت، اصفهان یک بار دیگرکانون سیاسی و مقاومت در ایران شد. قیام علیه روس ها و کشته شدن مسترگراهام کنسول انگلیس حرکت ضد اشغال گری در اصفهان را به اوج رساند. با اشغال شهر توسط سپاه روس و مهاجرت دوباره حاج آقا نورالله به عتبات مقدسه عراق، اصفهان موقتاً آرام گرفت.
دهم- با قیام اصفهان در سال 1306 شمسی مطابق 1346 قمری و مهاجرت نخبگان علما و آزادی خواهان و تجار اصفهانی به قم و ملحق شدن علمای سایر شهرهای ایران به آنان، حرکت ملی وسیعی علیه پهلوی شکل گرفت این حرکت با سرکوب دولت پهلوی و شهادت حاج آقا نورالله در دی ماه 1306 پایان گرفت و مشروطه اصفهان بعد از تحمل دوران سیاه رضاشاه پهلوی در شهریور 1320 دوباره اعلام حیات نمود که البته چندان به طول نکشید.
ظرفیت های بیداری اسلامی
طرح شکل گیری مکانی تحت عنوان «خانه بیداری اسلامی» از همان ابتدای افتتاح خانه مشروطیت اصفهان در ذهن متصدیان امر بود؛ چراکه در درجه اول شهید آیت الله حاج آقا نورالله و برادر ایشان آیت الله آقانجفی اصفهانی جز سردمداران و زعمای بزرگ قرن اخیر در بیداری اسلامی بوده اند و همان طور که مقام معظم رهبری در همایش جهانی بیداری اسلامی و علما اشاره کردند، حاج آقا نورالله در زمره یکی از 4 رهبر شاخص بیداری اسلامی به شمار می آیند؛ و در درجه دوم خیزش ها و قیام هایی که در سال های 90 و91 در جهان اسلام به وقوع پیوست و تاکیدات رهبری انقلاب بر روی مقوله بیداری اسلامی در جهان اسلام در تحقق این ظرفیت در کنارخانه مشروطه موثر بود.
سال1390 هم‌زمان با یک صدمین سال درگذشت آیت‌الله آقانجفی اصفهانی، کلنگ خانه بیداری اسلامی و نخستین اندیشکده هویت شناسی و تمدن اسلامی در کنار خانه مشروطیت توسط آیت‌الله العظمی حسین مظاهری رئیس حوزه علمیه اصفهان، به زمین زده شد.
خانه بیداری اسلامی، مکان پاسداشت نیم قرن بیداری اسلامی است که جنبش تحریم، حرکت اقتصاد مقاومتی، اندیشه اتحاد اسلامی، نهضت مشروطیت، قیام علیه استعمار روس و انگلیس، استبداد قاجار و پهلوی و تجربه حکومت دینی در اصفهان را در خود جای داده است. این موارد با زعامت فکری و مجاهدت های دو شخصیت عالی قدر اسلامی یعنی مرحوم آیت الله العظمی آقانجفی اصفهانی و شهید آیت الله حاج آقانورالله نجفی قرین می باشد. خانه بیداری اسلامی مکانی است برای مطالعه،گفتگو و تحقیق در خصوص آنچه اتفاق افتاده و نگاهی است امیدوارانه برای آنچه باید اتفاق بیفتد. تمدن نوین اسلامی یعنی طلیعه ظهور و اینکه آینده از آن ماست.
بیداری اسلامی بر مبنای هویت شناسی و تمدن اسلامی
هر حرکت و نهضتی برای ماندگاری واصیل بودن نیاز به هویتی دارد که این هویت تمدن ساز نیز باشد. نهادهای زیادی هم اکنون در عرصه بیداری اسلامی فعال هستند ولی خانه بیداری اسلامی برای نخستین بار در کشور است که موسسه ای به صورت جدی و بنیادین و با محوریت تمدن و هویت اسلامی وارد بحث بیداری اسلامی می شود؛ انقلاب اسلامی ما نیز یک تحول بزرگ در تاریخ معاصر است که به بار نشسته و نظام ساز شد و الان با گام برداشتن در نهضت نرم افزاری در حال تمدن سازی اسلامی است.
