دکتر نصیری، عضو هیئت علمی دانشگاه تهران با اشاره به نقاط قوت و ضعف کتاب های موجود برای تدریس درس وصایای امام در دانشگاه ها، از لزوم تألیف و تحریر کتب معرفت شناسی در این زمینه سخن گفت.
به گزارش خبرنگار جماران، نصیری که پیش از ظهر امروز -سه شنبه- در دومین روز از اجلاسیه مدرسان وصیت نامه سیاسی الهی امام خمینی و در واحد علوم تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی سخن می‌گفت، اظهار کرد: واژه نقد به دلیل برخورداری از معانی گوناگون از یک سو و به دلیل برخورداری از بار عاطفی از سوی دیگر شگفتی های بسیاری را پدید آورده است.
وی با اشاره به تقسیماتی که در حوزه نقد صورت می‌گیرد، افزود: تقسیمات بسیاری در این حوزه انجام می شود که از جمله آنها می توان به نقد سازنده، نقد مخرب، نقد خیرخواهانه و نقد بدخواهانه اشاره کرد. واژه شناسان در منابع مربوطه برای این لفظ بیش از 30 معنا در نظر گرفته اند که از جمله این معانی می توان به نقد به عنوان بازشناسی و جداسازی زر و سیم سره از ناسره اشاره کرد. همچنین نقدشناسی در ادبیات فارسی نیز به این معنا به کار می‌رود.
نصیری ادامه داد: از دیگر معانی نقد می توان به نقد به معنای خبرگی، توانایی و چیرگی در فهم، نقد به معنای سخن سنجی، ارزیابی و نشان دادن ضعف و قوت سخن و نقد به معنای خرده گیری، داوری و ارزیابی خیرجویانه (در نظر گرفتن نقاط ضعف و قوت در کنار یکدیگر) اشاره کرد.
این استاد دانشگاه با اشاره به مراحل مختلفی که در نظام آموزشی همواره مورد توجه قرار می گیرد، تصریح کرد: یادگیری به عنوان هدف اصلی در نظام آموزشی مد نظر قرار دارد که در این راستا می توان به سه مرحله زمینه های یادگیری، فرایند یادگیری و تداوم یادگیری اشاره کرد.
نصیری ادامه داد: به دلیل اینکه کتاب درسی به عنوان وسیله یادگیری مطرح می شود باید تمامی نکات حائز اهمیت در این بخش در قسمت های مختلف کتاب درسی اعم از مقدماتی، پیکره و پایان کتاب اعمال شود.
وی در توضیح بخش های مختلف کتاب درسی گفت: بدیهی است بخش مقدمات شامل مواردی نظیر مقدمات فصل های مختلف است. بخش محتوا نیز شامل سازماندهی محتوا و مطالب موجود و بخش پایان کتاب نیز موضوعات پایانی را در بر می گیرد.
نصیری اظهار داشت: در مقدمات کتاب های درسی لزوم بیان هدف های یادگیری، ساختار کلی کتاب و رابطه کتاب با اجتماع فراگیر احساس می شود و مقدمات هر فصل باید در مقدمات ابتدایی کتاب نیز بیان شود.
این استاد دانشگاه تهران در ادامه تبیین کرد: بخش پیکره کتاب درسی به مراتب بیشتر از بخش مقدمات اهمیت دارد زیرا مقدمات نقش ظرف و پیکره نقش مظروف را ایفا می کند. لازم است در پیکره سه مسئله انتخاب محتوای مناسب، سازماندهی محتوا و پیش بینی راههای فعال سازی بادگیرنده به دقت مورد توجه قرار گیرد.
وی با اشاره به اینکه برخی کتاب های در زمینه درس وصیت نامه امام خمینی (ره) دارای نقاط ضعف و قوتی هستند گفت: کتاب شرحی کوتاه بر وصایای امام خمینی (ره)، کتاب وصایا (وصیت نامه سیاسی الهی امام خمینی (ره))، کتاب درسهایی از وصیت نامه امام خمینی، کتاب متن و شرح مبسوط وصیت نامه امام خمینی و در نهایت کتاب درسهایی از وصیت نامه سیاسی الهی امام خمینی پنج اثری هستند که نقاط قوت و ضعف بسیاری را در خود جای داده اند.
وی درباره نقاط قوت کتاب های ذکر شده، خاطرنشان کرد: از جمله نقاط قوت و موارد مثبتی که در این کتاب ها به چشم می خورد، می توان به این نکته اشاره کرد که در این کتب، هر درس علاوه بر یک عنوان اصلی دارای چند عنوان فرعی نیز هست و در پایان کتاب هم نتیجه گیری آمده است.
عضو هیئت علمی دانشگاه تهران با اشاره به کاستی های مشترک موجود در کتب مرتبط با درس وصایا تصریح کرد: در هیچ یک از این پنج کتاب مقدمات مد نظر قرار نگرفته است. در هیچ از این کتب به عنوان کتاب درسی به مولفه های ناظر بر محتوا به طور دقیق اشاره نشده است و تکنولوژی آموزشی و طرحی برای ارائه مدنظر نبوده است.
وی افزود: در بخش پایانی پرسش هایی مطرح شده که طرح آنها عالمانه و سنجیده نبوده به نحوی که برخی پرسش ها سه گزینه ای، برخی دو گزینه ای و برخی حفظی است.
وی خاطرنشان کرد: می‌توان در حوزه معرفت‌شناسی در وصیت نامه امام خمینی، کتاب‌های مختلفی برای دانشجویان رشته‌های مختلف با توجه به نیازهای گوناگون آنها به رشته تحریر درآورد.
احمدی: درس وصایای امام باید با شیوه تعاملی و پرسش و پاسخ ارائه شود
همچنین امینه احمدی، عضو هیئت علمی و مسئول دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی تهران جنوب نیز طی سخنانی در این اجلاسیه گفت: متأسفانه نسبت به نحوه ارائه کتاب وصایای سیاسی - الهی امام خمینی تدبیر خاصی اندیشیده نشده است.
به گزارش جماران، «امینه احمدی» اظهار کرد: کتاب وصیت نامه سیاسی الهی امام خمینی، مانیفست انقلاب ایران است و به عنوان سند ملی، الهی و پانل قطعی و رسمی شیعیان سراسر جهان برای ما به یادگار مانده است.
وی افزود: باید شکرگزار این باشیم؛ ملتی داریم که رهبر، الگو و اسوه هایش را از یاد نمی برد و می خواهد پا جای آنها بگذارد. خوشبختانه مردم ما با استدلال دینی و علمی، خود را در جهان نشان می دهند.
احمدی با تأکید بر لزوم بازبینی در روشهای ارائه درس صیت نامه سیاسی_ الهی امام خمینی ادامه داد: یقیناً این کتاب نیاز به ارائه مثبت و استدلال‌های متقن علمی دارد ولی متأسفانه نسبت به نحوه ارائه این کتاب تدبیر خاصی اندیشیده نشده است. وقتی در کلاس حاضر می شویم همه به مدرسی تبدیل می شویم که بر روی ارائه مفاهیم علمی تأکید می کند. اما حقیقت این است که امر تعلیم و تربیت علم است و هنر. هنر ما در نحوه ارائه و اجرای ماست. مباحثی تحت عنوان روشهای تدریس پیشرفته در دوره های آموزش عالی تدریس می شود که توجه به آنها برای مدرسین مفید به نظر می رسد. از بین 143 روشی که تاکنون ارائه شده است، مدرسان می توانند در تدریس همه دروس، به خصوص این درس بهره ببرند.
این استاد دانشگاه تصریح کرد: مشکل ما این نیست که برخی چیزها را نمی دانیم؛ مشکل ما این است که به چیزهایی که می دانیم عمل نمی کنیم. اگر به چیزهایی که می دانیم عمل کنیم، چیزهایی که نمی دانیم را خواهیم آموخت. امیدوارم از توشه علمی که مدرسان این اجلاسیه دارند، برگ کوچکی اضافه کنیم و با آموزش مراحل تدریس و یادگیری فعال، این درس را برای دانشجویان جذاب جلوه دهیم.
عضو کارگروه برنامه ریزی درس وصایای سیاسی الهی امام خمینی در ادامه عنوان کرد: به گفته «شاین» درس دادن خوب از چشم یادگیرنده پیداست. وقتی می خواهید بدانید مخاطب شما در ارتباط با موضوع چه می داند باید آزمون ورودی را مد نظر قرار دهید.
وی در ادامه مباحثی درباره شیوه های آموزش جدید، درست و فعال ادامه داد: درس وصایا باید به شیوه های نوین تکنولوژی و با طریقه ای شاد ارائه شود تا دانشجویان از نشستن در کلاس درس خسته نشوند. دانشجویان باید در تعامل مثبت با مدرس باشند. واضح است که دانشجویان در خصوص این درس سؤالاتی دارند و می خواهند به بحث و تبادل نظر بپردازند. مدرس باید تسهیل و تسریع کننده فعالیت دانشجو باشد و شیوه های قدیمی که مدرس در آن متکلم وحده است را ترک کند.
احمدی تأکید کرد: بر ما مدرسان این درس واجب است که نکات کتاب را به خوبی به دانشجویان منتقل کنیم؛ چراکه دانشجویان ما خاطرات آن روزها را به یاد ندارند. با توجه به شعار یونسکو که می‌گوید به دانشجویان و دانش آموزان یاد بدهید چگونه یاد بگیرند از مدرسان می‌خواهم از روشهای سنتی یادگیری کناره گیری کنند و از انواع و اقسام روشهای نوین بهره ببرند.
وی در پایان خاطرنشان کرد: در هر جلسه کلاس باید چهار تغییر در نگرش، انگیزش، مهارت و دانش را در دانشجو ایجاد کنید؛ در غیر این صورت کلاس شما بی فایده بوده است.
