در سال ٩٠، 60 میلیارد دلار درآمد نفتی داشتیم، گفت: چگونه است که در شرایط جنگی با درآمد نفتی به میزان 10 میلیارد دلار، که نصف آن هم صرف مسائل جنگی می شد، یک سال بدون بحران را سپری کردیم اما در شرایطی که 60 میلیارد دلار درآمد نفتی داریم با بحران و مشکل جدی روبرو می شویم. مومنی با انتقاد از اینکه حتی یک مقاله تحلیلی در چرایی این اتفاق نوشته نشد که عواقب آنرا زیر ذره بین برده باشد، گفت: متاسفانه به واسطه ی جزئی نگری و بخشی نگری، ما شاهد هستیم که مسئولان و متولیان حوزه های مختلف، اجزا و بخش های زیر مجموعه خودشان را مورد بررسی قرار می دهند و به آثار و پیامد های کلان آن توجه نمی کنند.
فرشاد مومنی گفت: امروز ما با بی سابقه ترین سطح درهم تنیدگی اقتصاد ایران با ربا روبرو هستیم و موتور خلق ارزش افزوده در اقتصاد ایران، ربا شده است. پرسش من بالاخص از نهادهای دینی اینست که چرا نسبت به این قضیه حساسیت چندانی ندارند.
به گزارش خبرنگار پایگاه خبری و اطلاع رسانی جماران، مدیر موسسه دین و اقتصاد که در مراسم گرامیداشت نهمین سالگرد درگذشت مرحوم میر مصطفوی عالی نسب سخن می گفت؛ با تجلیل از مقام و شخصیت این اقتصاددان اخلاق گرا گفت: نزدیک به یک دهه از درگذشتِ استاد عالی نسب می گذرد؛ طی این مدت، اقتصاد ایران، تجربه های کم نظیر و منحصر بفردی را لمس کرده است و برآیند این تجربه ها، منجر به این شد که ارزشمندترین فرصتها به دشوارترین تهدیدها برای اقتصاد ملی مبدل شود.
عضو هیئت علمی دانشکده اقتصاد دانشگاه علامه طباطبایی گفت: کارنامه درخشان مرحوم عالی نسب از زاویه های گوناگونی قابل بررسی است و بی تردید، کنکاش هر کدام از منظرها، ویژگی ها و امتیازات خاص خود را دارد.
وی در ادامه با بیان خاطره ای از مرحوم عالی نسب، گفت: روزی ایشان جدولی را به من نشان دادند و سپس فلسفه و سوابق آن را برایم توضیح دادند. ستون های جدول، اسامی فرزندانشان بود و در سطرهای آن، حدود پانزده شاخص تعریف کرده بودند. ایشان گفتند « سالهاست که هر هفته، نتایج ارزیابی خود را از شیوه رفتار فرزندانم در این جدول ثبت می کنم و سپس متناسب با نتایج به دست آمده، آنها را تشویق می کنم». خاطرم هست ایشان برای دخترانشان شاخصهایی مانند مسئولیت شناسی اجتماعی و شرکت در امور خیریه را با بالاترین ضریب اهمیت در نظر گرفته بودند.
دکتر مومنی در ادامه به نمونه ای از رفتار عالی نسب در سمت مدیر کارخانه اشاره کرد و گفت: مرحوم عالی نسب در آستانه ی ماه مبارک رمضان، به منظور تنظیم استاندارد ساعات و حجم کار کارگران، سخت ترین بخش کار در کارخانه را با زبان روزه انجام می داد تا بدین ترتیب بررسی کند که کارگران هنگامی که در تابستان در نزدیکی کوره کار می کنند تا چه اندازه توانایی پایداری دارند و بدین ترتیب توقع اش را از کارگران با نتیجه به دست آمده متناسب می کرد.
وی با بیان اینکه در تمام مقاطع زندگی مرحوم عالی نسب، نکات دقیق و ویژگی های اخلاقی ارزنده و آموزنده وجود دارد، گفت: مرحوم عالی نسب به دقت عرصه های پوشش خدمات بیمه کار را زیر نظر داشت و دریافته بود که کمترین پوشش بیمه کارگران، مربوط به خدمات چشم پزشکی و دندانپزشکی است. او این خلاء را در سیستم اجرایی کارخانه با مسئولیت خودش پوشش داد تا خلاء بیمه را جبران کند.
فرشاد مومنی افزود: وی همچنین برای کارگرانی که به طور متوسط بیش از پنج سال سابقه کار در کارخانه داشتند، تمهیداتی فراهم می کرد که بتوانند صاحب خانه شوند.
عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی در ادامه با اشاره به شخصیت مذهبی مرحوم عالی نسب، گفت: علامه امینی در زمان تدوین کتاب الغدیر سفری به هند داشتند و برای تهیه نمونه از نسخه های منحصر بفرد از منابع دینی در این کشور، در تلگرافی از ایشان درخواست کمک مالی می کنند. مرحوم عالی نسب در پاسخ نوشته بودند شما در این زمینه با هیچ محدودیتی مالی روبرو نیستید. هنگامی که علامه به تهران بازگشتند، گفته بودند در تمام عمرم هیچ تبلیغی برای دین موثرتر از این پاسخ ندیدم.
مومنی در بخش دیگر سخنان خود گفت: در تاریخ ایران به ندرت می توان برهه ای را یافت که کشور وارد جنگی هرچند کوچک شده باشد و به تبع آن با قحطی و بیماریهای مسری روبرو نشده باشیم، اما در طول 8 سال جنگ تحمیلی با تمهیدات اقتصادادن هایی چون عالی نسب، مرگ و میر ناشی از قحطی و گرسنگی و شیوع بیماری های واگیردار نداشتیم.
فرشاد مومنی در ادامه گفت: مرحوم عالی نسب خود را سرباز وطن می دانست و می گفت چه در زمان ملی شدن صنعت نفت و چه در انقلاب، تمام زندگی ام را همانند یک سرباز وقف وطن کردم.
وی اظهار داشت: با فقدان چنین چهره هایی، در ساختار نظام تصمیم گیری و تخصیص منابع ایران، خلاء هایی بوجود آمده است و امروز می بینیم که تا چه اندازه جای چنین افرادی در عرصه سیاست گذاری و تخصیص منابع کشور خالیست.
استاد اقتصاد دانشگاه علامه طباطبایی با اشاره به ویژگی کلان نگری و توسعه نگری مرحوم عالی نسب گفت: وی در زمینه علم، اخلاق، سابقه ی مبارزاتی، تجربه عملی و دیانت جایگاهی کسب نموده بود که توانست اعتماد بخش وسیعی از ساختار قدرت را در ده سال اولیه انقلاب بدست آورد.
وی در ادامه به گزارش بانک مرکزی اشاره کرد و گفت: خالص حساب سرمایه در ایران از منفی 200 میلیون دلار در سال 1384 به منفی 25 میلیارد دلار در سال 389 رسیده است، به این معنا که خروج سرمایه از ایران در این دوره زمانی حدودا صد و بیست و پنج برابر افزایش یافته است.
مومنی با انتقاد از اینکه حتی یک مقاله تحلیلی در چرایی این اتفاق نوشته نشد که عواقب آنرا زیر ذره بین برده باشد، گفت: متاسفانه به واسطه ی جزئی نگری و بخشی نگری، ما شاهد هستیم که مسئولان و متولیان حوزه های مختلف، اجزا و بخش های زیر مجموعه خودشان را مورد بررسی قرار می دهند و به آثار و پیامد های کلان آن توجه نمی کنند. !S1!
مدیر موسسه دین و اقتصاد با اشاره به نگاه توسعه نگر مرحوم عالی نسب، افزود: وی نسبت به ملاحظات بلندمدت، فرا رشته ای و بنیان های اصلی بقا و بالندگی جامعه ی ایران حساسیت داشت.
وی در ادامه با اظهار نگرانی از نبود نظام پایشی مناسب، بیان کرد: تا زمانی که نهادی توسعه نگر و کلان نگر نداشته باشیم، باید بابت آزمون و خطاها هزینه بپردازیم، بی آنکه تجربه ای بیاندوزیم. اخیرا گزارشی توسط شورای عالی اشتغال منتشر شده است که گویای آن است که در فاصله ی سال های ١٣٨٨ تا ١٣٩٢ تعداد بنگاه های تولید که مشکل جدی دارند، 75 درصد رشد داشته است.
فرشاد مومنی با اشاره به گزارش سازمان توسعه و تجارت، نیز گفت: سهم واردات کالاهای سرمایه ای از کل واردات کشور از ٤٧.٤ درصد در سال ١٣٨٣ به ١٢ درصد در سال ٩١ تنزیل پیدا کرده است. این در حالیست که این دوره، دوره ی کسب بی سابقه ترین درآمد نفتی بوده است، و با وجودی که بهترین فرصت های تاریخی در اقتصاد ایران پدیدار شده بود، در مقابل بی سابقه ترین سطوح کوته نگری را شاهد بودیم.
این استاد اقتصاد با مقایسه اقتصاد دوره ی جنگ و شرایط امروز، توضیح داد: با مشاهده سریهای زمانی بانک مرکزی در طول مدت دوران جنگ درمی یابیم، بطور متوسط ٥٤ درصد کل سپرده های بانکی- بصورت قرض الحسنه و سپرده های دیداری بود - که هیچ گونه سودی بابت آن پرداخت نمی شد و بنابراین قیمت تمام شده محصولاتی که از طریق این منابع تامین می شد حداقل 30 درصد ارزانتر بود، اما امروز ما با بی سابقه ترین سطح درهم تنیدگی اقتصاد ایران با ربا روبرو هستیم و موتور خلق ارزش افزوده در اقتصاد ایران، ربا شده است. پرسش من بالاخص از نهادهای دینی اینست که چرا نسبت به این قضیه حساسیت چندانی ندارند.
وی با تاکید بر اینکه گواهی می دهم مرحوم عالی نسب ریزترین جزئیات بقا و بالندگی کشور را زیر ذره بین داشت؛ گفت: در شرایط انقلابی و تحت شرایطی که نظم انقلابی جدید نهادهای خود را مستقر نکرده بود، عالی نسب با درایت و صلاحیت های خود و اعتمادی که نظام به ایشان داشت، به تنهایی نقش نهاد پایش توسعه ای کشور را بر عهده داشت. سال ٦٥، در فشارهای شدید اقتصادی، این صنعتگر با پایمردی های بی نظیر خود توانست از نوامیس اقتصادی کشور دفاع کند.
او در ادامه به تشریح یکی از پرثمرترین و پر دستاوردترین تمهیدات در تاریخ اقتصادی معاصر ایران پرداخت و گفت: خوشبختانه با پشتیبانی و تدبیر مرحوم عالی نسب تمهیداتی به جریان افتاد که تصمیم گیری درباره ی نحوه تخصیص دلارهای نفتی به مجلس واگذار شد و تمام حاکمیت هم از آن دفاع کرد.
وی با اشاره به دقت نظر و ریز بینی مرحوم عالی نسب به مسائل اجرایی کشور، گفت: در زمان تدوین لایحه بودجه سال ٦٤، مرحوم عالی نسب متوجه افزایش بی ضابطه خرج و مخارج دستگاه های دولتی شد. وی به این منظور سختگیری هایی را در مورد دخل و خرج دستگاه های دولتی اعمال کرد تا جایی که حتی نخست وزیر نیز در مورد امکان اخلال در سیستم اجرایی کشور، اظهار نگرانی کرد. اما نتیجه این سختگیری ها به رکوردهای افتخار آمیز سال ٦٤ تبدیل شد و این سال، تنها سالی بود که اقتصاد ایران، تورم یک رقمی را تجربه کرد.
مومنی در ادامه با اشاره به اینکه در سال ٩٠، 60 میلیارد دلار درآمد نفتی داشتیم، گفت: چگونه است که در شرایط جنگی با درآمد نفتی به میزان 10 میلیارد دلار، که نصف آن هم صرف مسائل جنگی می شد، یک سال بدون بحران را سپری کردیم اما در شرایطی که 60 میلیارد دلار درآمد نفتی داریم با بحران و مشکل جدی روبرو می شویم.
مدیر موسسه دین و اقتصاد در پایان اظهار کرد: مرحوم میر مصطفوی عالی نسب آیینه ی تمام نما از یک انسان دست پرورده ی مکتب اسلام و عاشق وطن بود. امیدوارم با الهام از منش وی، ستادی با ویژگی های دور نگری و جامع نگری در نظام اقتصادی کشور تمهید شود تا به معنای دقیق کلمه از مرزهای اقتصادی محافظت نماید.
