آیت الله فاضل لنکرانی گفت: تکفیری‌ها که امروز حکم به ارتداد و کفر دیگر مسلمانان می‌دهند دین جدیدی را خلق کرده‌اند و خودشان مشرک و نجس هستند.
به گزارش جماران به نقل از شفقنا، هفتمین نشست علمی با موضوع بررسی فقهی اندیشه تکفیر با حضور آیت الله فاضل لنکرانی شب گذشته در سالن فقاهت مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) برگزار شد.
در این نشست، عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم اظهار داشت: آیا برای تکفیر یک مسلمان، ضابطه را فقط خداوند و اولیا و اوصیای او محسوب می‌کنند یا امری قهری است که فقط مرزی را در نظر بگیرند و خارج از آن کفر حاصل شود یا از آن بالاتر، یعنی اجتهاد اشخاص در بیان ضابطه تکفیر دخالت دارد یا خیر؛ این سوالی اساسی و مهم است.
عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم با اشاره به سوال دیگری که در این زمینه وجود دارد گفت: باید دید تکفیرکنندگان از نظر فقهی محکومت به چه حکمی هستند و سوال دیگر هم این است که وظیفه دیگران در مقابل تکفیری‌ها چیست.
او ادامه داد: سوال چهارم هم در این مورد مطرح است که وقتی به فقه شیعه نگاه می‌کنیم آیا تمایزی در بیان ضابطه میان مذاهب وجود دارد یا خیر؛ ما ادعایی داریم مبنی بر اینکه اگر کسی به فقه شیعه مسلط باشد در می‌یابد ضابطه برای تکفیر در تشیع، قوی‌تر، ریشه‌دار تر و محکم‌تر از آن است که در فقه اهل سنت آمده است.
فاضل لنکرانی اضافه کرد: سوال دیگر این است که آیا تکفیر موجب حد است یا خیر؛ اگر کسی مومن و مسلمانی را تکفیر کرد آیا مستحق حد یا تعزیر است یا نه.
رئیس مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) در بخش دیگری از سخنان خود به معنای لغوی کفر پرداخت و گفت: کفر گاهی در لغت به معنای ناسپاسی در مقابل شکر بکار برده می‌شود ولی برخی کتب لغت کفر را به معنای ستر و پوشاندن اطلاق می‌شود؛ اگر انسان حقیقتی را پوشاند و اصل وجود خداوند را نادیده گیرد و اصولی مانند نبوت، رسالت و توحید را بپوشاند آنگاه کافر خواهد بود.
ضابطه قوی تشیع برای حکم کفر
او بیان داشت: مرحوم سید مرتضی در الذخیره آورده است چون عقل ما قادر به این نیست که بفهمد چه چیزی موجب استحقاق عقاب دائمی است لذا باید به سراغ نقل و شرع برویم؛ تصریح سید مرتضی این است که تعیین حد کفر تنها با دلیل سمعی امکان‌پذیر است و نظیر همین مطلب را شیخ طوسی در یکی از کتاب‌هایش آورده است.
فاضل لنکرانی با اشاره به مطلبی از احمد بن حنبل عنوان کرد: او گفته است پاداش و عقاب به دست خداوند است و تصریح می‌کند کافر شمردن یک انسان حتی فاسق نامیدن او جزو شؤون خداوند است.
عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم افزود: در ضابطه تکفیر نمی‌توانیم از دایره آن کسی که موسس دین است خارج شویم بنابراین نمی‌توانیم بگوییم با اجتهاد خودمان امروز اگر کسی زیارت قبول کند کافر خواهد بود زیرا اساس این مبنا خراب است.
او با بیان اینکه برهان سید مرتضی در این زمینه صحیح است گفت: چه کسی می‌تواند بگوید یک انسان از دایره دین خارج شده و در جواب باید گفت همان کسی که دین را آورده است؛ دیگرانی که موسس و مبین دین نیستند نمی‌توانند بگویند به نظر ما اگر کسی فلان کار را انجام داد از دین خارج شده است.
فاضل لنکرانی خاطرنشان کرد: ابن تیمیه‌ها و امثال او در طول تاریخ گرفتار چنین موضوعی شده‌اند وی اگر از ابتدا به ضابطه‌ها توجه می‌کردند کار درست می‌شد.
استاد حوزه علمیه قم با بیان اینکه بیان ضابطه فقط بر عهده دین است و این کار حتما صورت گرفته است افزود: اگر کسی شهادتین را بر زبان آورد ولو در باطن هم عقیده نداشته باشد جان و مالش محترم است و این ملاک در فقه فریقتین هم آمده است.
انواع کفر در قرآن و روایات
او تصریح کرد: امام صادق(ع) در روایتی می‌فرمایند کفر در قرآن پنج نوع است؛ کفر جهودی و انکار از روی علم، انکار کتاب که در اینجا باید دید آیا منکران قرآن کافر خواهند بود یا خیر.
فاضل لنکرانی با بیان اینکه شیعیان را به تحریف قرآن متهم می‌کنند گفت: اینکه می‌گوییم اینها ضابطه ندارند و بر روی میل و رغبت خود حرف می‌زنند یکی از مصادیقش همینجاست.
عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم عنوان داشت: کفر برائت نوع سوم کفر است؛ کفر ترک اوامر الهی هم نوع دیگری از آن است که این مطلب در فقه شیعه و اهل سنت آمده است؛ روایات در این زمینه مختلف هستند که آیا به عنوان مثال تارک نماز کافر است یا تارک و منکر نماز؟
او افزود: نوع دیگر کفر هم کفر در مقابل شکر است؛ آمده است اگر کسی همینکه سلام می‌کند و در حقیقت نشانه کوچکی از اسلام را دارد نمی‌توان گفت که مومن نیست.
فاضل لنکرانی به روایاتی در این زمینه اشاره و خاطرنشان کرد: تکفیری‌ها که امروزه مومنین را بی جهت تکفیر می‌کنند خود عنوان کافر را دارند؛ امام صادق(ع) در روایتی فرمودند ملعون است کسی که مومنی را به کفر محکوم کند و این مانند آن است که او را کشته باشد.
استاد حوزه علمیه قم اضافه کرد: ابن عمر از رسول خدا(ص) نقل می‌کند کسی که به برادر مومنش عنوان کافر را نسبت دهد اگر مخاطب واقعا کافر باشد همان شخص کافر است ولی اگر نباشد انسانی که او را کافر نامیده خودش کافر خواهد بود؛ بر اساس این روایت تکفیری‌ها خودشان مصداق بارز کافر هستند.
او با بیان اینکه در فقه شیعه مواردی مانند انکار خداوند یا نبی مکرم اسلام(ص) به طور مسلم موجب کفر خواهند بود گفت: ابن تیمیه در مجموعه فتاوای خود تصریح دارد تمام فیلسوفان کافر هستند و قتل آنها واجب است زیرا فلاسفه منکر معاد جسمانی هستند؛ اگر انسان در فقه شیعه غور کند و فقه اهل سنت را هم ببیند در می‌یابد فقه شیعی ضابطه‌ای مشخص برای کفر دارد که شامل انکار اصول ثلاثه یعنی وجود خداوند، توحید و نبوت است.
فاضل لنکرانی با اشاره به روایتی مبنی بر ارتداد برخی پس از رسول خدا(ص) خاطرنشان کرد: گفته می‌شود منظور ارتداد از عهد است نه اینکه از اسلام مرتد شده باشند.
رئیس مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) با بیان اینکه افراط و تفریط در کافر دانستن دیگران ناشی از اشتباه بودن اساس و ضابطه است گفت: اخیرا یکی از مفتی‌های وهابی گفته است رفتن به کشورهای غربی حرام است، اینگونه احکام نشان می‌دهد بر روی میل شخصی خودشان حرف می‌زنند وگرنه در زمان رسول خدا(ص)، مسلمانان به دیگر مناطق حتی کافرنشین هم می‌رفتند و تجارت می‌کردند.
وی افزود: ضابطه در فقه شیعه بسیار منقح و مشخص است؛ سوال ما از غیر شیعه این است که چرا تشبه به یک قوم یا مواردی از این دست کفر است؟
فاضل لنکرانی با بیان اینکه تکفیری‌های امروز خالق دین جدیدی هستند خاطرنشان کرد: اینها از مصادیق مشرک هستند زیرا دینی غیر از دین خداوند وجود ندارد.
در ادامه پرسش و پاسخ به صورت کتبی صورت گرفت.
یکی از طلاب در مورد وظیفه امروز شیعیان در مورد تکفیری‌ها سوال پرسید و فاضل لنکرانی هم عنوان داشت: وظیفه حوزه‌های علمیه این است که ابتدا قضیه را برای خود منقح و تبیین کند و سپس اقدام مناسبی از خود نشان دهد.
سوال دیگر در مورد حکم تکفیری‌ها از نظر کفر یا نجاست از نظر فقه بود و عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم هم گفت: اینها مشرک و از اسلام خارج و به طور مسلم نجس هستند.
حکم کسانی که با آگاهی به نصب امامت آن را انکار می کنند
یکی دیگر از طلاب پرسید اگر مذاهب اهل سنت تکفیر به معنای امروز را قبول دارند آیا مانند شیعیان در مقابل تکفیری‌ها جبهه‌گیری می‌کنند یا خیر؟
فاضل لنکرانی در پاسخ عنوان داشت: اهل سنت ضابطه فقهی قوی در این زمینه ندارند؛ علاوه بر این اهل سنت تحت تاثیر حکومت‌های وقت هستند که این حکومت‌ها هم در اختیار وهابیون قرار دارد.
یکی دیگر از طلاب پرسید آیا می‌توان منکر امامت را کافر دانست یا خیر و فاضل لنکرانی هم گفت: به حسب ادله فقهی روشن است اگر کسی بداند امامت به نص قرآن و نبوت است و انکار کند کافر است؛ امامت از اصول دین است و اینکه تفکیک میان اصول دین و مذهب کرده‌اند حرف اشتباهی است.
او افزود: اگر پیامبر اکرم(ص) بحث امامت را مطرح نمی‌کرد رسالتش را انجام نداده بود؛ آیات خوبی در قرآن داریم که بدون نیاز به روایت، اصل امامت را اثبات می‌کنند و اگر کسی این امر را انکار کند مسلما کافر است.
