نقد و بررسی کتاب «سی گفتار پیرامون امام خمینی، انقلاب و جمهوری اسلامی»/ این کتاب توانسته اهداف انقلاب را به خوبی تئوریزه کند

این نشست به همت کانون اندیشه جوان و انجمن علوم سیاسی دانشگاه امام صادق(ع) با سخنرانی اساتید، دکتر غلامرضا خواجه سروی، دکتر محمد شفیعی فر عضو هیئت علمی دانشگاه تهران و دکتر ناصر جمال زاده، عضو هیأت علمی دانشگاه امام صادق(ع) در سالن شهید مطهری دانشگاه امام صادق(ع) برپا شد.

در ابتدای نشست با سخنرانی دکتر شفیعی پیرامون نقد و بررسی کتاب «سی گفتار پیرامون امام خمینی، انقلاب و جمهوری اسلامی» آغاز شد.

شفیعی فر، نوع مقایسه نویسنده را از تفاوت رژیم پهلوی با نظام جمهوری اسلامی اشتباه دانست و گفت: «اگر رژیم پهلوی بود معلوم نبود که نتواند آبادانی کند. برتری نظام فعلی در قسمتهای مهمتری است» وی در دیگر انتقاد خود، به از هم پاشیدگی متون اشاره کرد و اشکالات زیادی در سی تکه بودن بحث و ارجائات درون متن وارد کرد.

شفیعی در انتها پرداختن به موضوع نظریه جمهوری اسلامی را از ویژگیهای مهم این کتاب دانست که حاکی از فهم بالای نویسنده است. وی نثر ساده کتاب را دیگر نقطه برتری کتاب دانست که به راحتی می تواند با مخاطب ارتباط برقرار کند.

پس از این حجت الاسلام دکتر رجحان که از حاضرین جلسه بود به طرح انتقاداتی در مورد کتاب پرداخت.

وی منحصر به فرد دانستن جمهوری اسلامی را اشتباه دانست در صورتی که این مدل در افغانستان و پاکستان پیاده شده است. رجحان، یکی از اساتید دانشگاه امام صادق(ع) است که در این جلسه به عنوان یکی از شرکت کنندگان حضور پیدا کرده بود.

در ادامه جلسه،‌دکتر ناصر جمال زاده، عضو هیأت علمی دانشگاه امام صادق(ع) به عنوان منتقد دیگر به ارائه نظرات پرداخت. وی این کتاب را بسیار باارزش خواند که توانسته است اهداف انقلاب را به خوبی تئوریزه کند.

جمال زاده، ‌این کتاب را برای تدریس دروس انقلاب اسلامی، ‌منبعی مناسب دانست و مطالعه آنرا به دانشجویان علوم سیاسی و علاقه مندان به این حوزه پیشنهاد کرد.

در انتهای جلسه دکتر خواجه سروی نویسنده کتاب با تشکر از حاضرین جلسه به دادن پاسخ در مورد انتقادات وارد شده پرداخت.

وی در توضیحات چگونگی شکل گیری این کتاب گفت: «این متن در ابتدا، به معاونت پژوهشی دانشگاه امام علی(ع) جهت ویرایش سپرده شد که متاسفانه انجام نشد.»

این عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی، در مورد فصول این کتاب،‌ درسگفتار هفتم را پیرامون فلسفه موضوع و بعد ماهیت موضوع مطرح شده دانست. «تدوین نوع نظام و قانون اساسی» و «ماهیت دولت جمهوری اسلامی ایران» از عناوین دیگری است که در فصول بعدی کتاب به آن پرداخته شده است.

خواجه سروی نظریه جمهوری اسلامی را دنباله چند حکومت شیعی (صفوی تا سربداران و ...) دانست که در ایران شکل منحصر به فردی پیدا کرده و که در همراهی با جمهوریت و دموکراسی و اسلام شکل ویژه ای پیدا کرده است.

وی ضمن استقبال از بحث علمی و شنیدن انتقادات در مورد نظریه و کتاب خود،‌جمهوری اسلامی را فاقد هرگونه نقطه ابهامی دانست و گفت: «می توان در این مورد تمام نکات را آزادانه مطرح کرد و پاسخ داد.»

پس از خواجه سروی، دکتر شفیعی فر عضو هیأت علمی دانشگاه تهران، به عنوان منتقد دیگر در مورد کتاب نظرات خود را بیان کرد. وی بعضی از استدلالات کتاب را علمی ندانست و گفت که با گفتارهای کتاب همخوانی ندارد. شفیعی فر،‌در نقد گفتار اول این کتاب، بدون مقدمه بودن را ایراد علمی و عدم اشاره به خود حکومت اسلامی را از نقصانهای دانست.

وی در ادامه گفت: «الگوی حکومت اسلامی در غیبت اشاره نشده و فقط به اصل آن اشاره شده است.» شفیعی فر اینکه نویسنده،‌ عملکرد رژیم گذشته را در گفتار 18 کتاب زیر سؤال برده و بدون پرداخت به اشتباهات نظام فعلی مثل برخورد در حوزه آزادی مطبوعات متنی غیرمنصفانه ارائه داده است.

وی گفتار 15 کتاب را هم ناقص دانست که فقط به نظریه حضرت امام(س) پرداخته شده است و حرفی از وجه امنیتی نظام نمی‌زند. این استاد دانشگاه تهران،‌ گفتار 22 کتاب را نیز مورد انتقاد قرار داد که صرفاً عملکرد آموزش عالی رژیم گذشته را مورد توجه قرار داده است ولی از عملکرد فعلی نظام آماری داده نشده است. سوالی که در این فصل برای مخاطب بوجود می‌آید این است که آیا در گذشته تولید علمی نبوده است و فقط این مهم در نظام فعلی رخ داده است؟!

شفیعی‌فر،‌ گفتار 23 کتاب را نیز کامل ندانست زیرا در بحث جنگ تحمیلی فقط به نقل دیدگاه‌های امام(س) پرداخت شده و به طور مسسقیم و غیرمستقیم به فرماندهی ایشان اشاره‌ای نشده است.
وی در بررسی بحران‌های پس از انقلاب که در کتاب به آن اشاره شده، بحران‌های بعد از انقلاب را ناقص دانست که فقط به تکثر سیاسی تا سال 60 پرداخت شده و به اتفاقات پس از آن هیچ اشاره ای نشده و این خیلی خطرناک است.
شفیعی فر در مورد ایراد گفتار 24 کتاب نیز گفت «اصل تجدید حیات دینی صحبت شده ولی به مصداق آن اشاره نشده است».
وی که در مورد گفتار 25 نیز تنها پرداختن به اشغال سفارت آمریکا و بی توجهی به چالشهای بعدی انتقاد دیگرش به کتاب دانست. این استاد دانشگاه، پرداختن به نظرات امام درباره وحدت را کافی ندانست و بررسی مصداقی دیدگاههای نظری امام را از نیازهای این کتاب را لازم دانست.
در انتهای جلسه،‌دکتر خواجه سروی با تأیید انتقادات دکتر شفیعی فر گفت: «از منظر زمانی کتاب اوایل دهه 80 نوشته شده است و در آن زمان مقایسه خاصی میان انقلاب و رژیم گذشته به طور مستقیم مطرح نشده بود.»