حقوق بشر در شریعت به صورت کامل به ودیعت نهاده شده و در منابع شرع نهفته است که بر اساس آن فقها می‌توانند با مکانیسم اجتهاد خود و صرف وقت بسیار و مطالعات موضوع‌شناسانه، گستره آن را کشف و و عرضه کنند.
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی و خبری جماران، حجت‌الاسلام والمسلمین احمد مبلغی در گفت‌وگو با خبرگزاری حوزه درباره جایگاه حقوق انسان در آموزه‌های اسلامی اظهار داشت: یکی از مختصات اسلام این است که برای هر چیزی حقی قائل شده و در این راستا رساله حقوق امام سجاد(ع) گواهی روشن بر این سخن است.
وی، نگاه حق‌مدار در اسلام را پردامنه و شامل حقوق انسان، طبیعت و اشیاء دانسته و گفت: اسلامی که برای طبیعت و اشیاء نگاه حق‌مدار داشته است، چگونه می‌شود برای انسان‌ها حقوقی قائل نباشد؟ در اسلام، بعد از حق خداوند بر انسان‌ها، حق افراد بر افراد می‌باشد.
رئیس مرکز تحقیقات اسلامی مجلس در ادامه با مطرح کردن این پرسش که آیا حقوق بشر اسلامی به معنای کامل و به صورت مستوفی، استخراج و عرضه شده است یا نه؟ اظهار داشت: برای پاسخ به این پرسش، باید میان دو مقوله تبیین این حقوق از سوی اسلام و دیگری انعکاس آن در فقه تفکیک قائل باشیم.
استاد حوزه علمیه قم افزود: این‌که حقوق بشر از سوی شارع عرضه شده و در شریعت به ودیعت نهاده شده است، جزو مسلمات است؛ شریعتی که حتی ریز‌ترین وجزئی‌ترین مسائل را ارائه کرده، به طور مسلم و اولی حقوق بشر را عرضه نموده است؛ ولی این که آیا حقوق بشر در فقه انعکاس یافته یا نه؟ مباحثی مطرح می‌باشد.
حجت‌الاسلام والمسلمین مبلغی با بیان این که فقه منعکس کننده شریعت و راهی به سوی آن است، ادامه داد: با نگاهی به فقه متوجه می‌شویم که در فقه نشانه‌هایی از حقوق بشر ظهور یافته است، ولی این‌که به صورت فصل اختصاص یافته تخصصی جامع ایجاد نشده است.
توجه شریعت به حقوق بشر
وی ارائه حقوق بشر در جای جای فقه و این که به صورت برجسته و مستوفی و با ادبیات لازم و مناسب و کامل ارائه شده باشد، متفاوت است، گفت: حقوق بشر در شریعت به صورت کامل به ودیعت نهاده شده و در منابع شرع نهفته است که بر اساس آن فقها می‌توانند با مکانیزم اجتهاد خود، با صرف وقت بسیار و مطالعات موضوع‌شناسانه، گستره آن را کشف و عرضه کنند.
رئیس پژوهشگاه مطالعات تقریبی، وجود باب حقوق بشر را در فقه خالی دانست و گفت: ضرورت این که فقها در کنار ابواب دیگر به ایجاد باب حقوق بشر دست بزنند، در رأس ضرورت‌های قطعی و قوی و محکم حوزه‌های علمیه است و شاید گشودن هیچ بابی به اندازه این باب ضرورت نداشته باشد.
وی درباره اهمیت این توجه گفت: حقوق بشر در جهان معیار سنجش‌ها، ارزیابی ها و نزدیک‌شدن به دین و یا دور شدن از آن و حتی داوری نسبت به جایگاه آن می‌باشد؛ در دنیایی که حقوق بشر در افکار عمومی جایگاهی سیطره‌آمیز و تأثیرگذار دارد، رها کردن حقوق بشر اسلام امری نا درست است.
حجت‌الاسلام والمسلمین مبلغی افزود: در حالی که حقوق بشر اسلامی به صورت جامع تبیین و ارائه نشود، با تمام لطافت‌ها، ظرافت‌ها، جامع‌نگری‌ها و جواب‌گویی‌های اسلام، محروم بودن از قدرت تفاهم و گفت‌وگو با بشر امروز و خود و فقه را در معرض خطرات و توهمات و شبهات خویش و فقه را قرار دادن می‌باشد.
تاکید بر تدوین حقوق بشر اسلام
وی با بیان این که تدوین حقوق بشر اسلام به صورت فقیهانه و گسترده به اندازه‌ای محوری است که ابواب دیگر فقهی، موجودیت، نشاط و نفوذ خود را در جامعه رهین آن هستند، گفت: اگر حقوق بشر اسلام تدوین شود، دیگر ابواب فقهی نیز می‌توانند در جامعه حضور یابند؛ در غیر این صورت، هرچند مجتهدان در دیگر ابواب نهایت اجتهاد و تفصیل و تقریر را روا داشته باشند، زمینه‌های ضعیفی برای حضور در عرصه جامعه پیدا می‌کنند.
رئیس مرکز تحقیقات اسلامی مجلس افزود: در صورت تبیین نشدن و وارد نشدن حوزه در گفتمان حقوق بشری جهان امروز، با نگاهی دینی و مجهز به لطایف حقوق بشر اسلامی، موجب می‌شود که نه تنها ابواب فقهی مجال و زمینه‌های گسترده‌ای برای حضور پیدا نکنند، اصول دین هم که پایه‌های دین و جهان‌بینی اسلام را تشکیل می‌دهند هم در مواردی فاقد زمینه برای ظهور می‌شود.
وی با تأکید بر این که در ضرورت توجه گسترده و جدی به حقوق بشر اسلامی، هیچ کس نباید کم‌ترین شکی داشته باشد، گفت: هر روز که بگذرد و در این امر کوتاهی صورت گیرد و فرصتی از بین برود، به همان اندازه باید هزینه‌هایی اساسی پرداخته شود.
ظرفیت‌های حوزه برای تدوین حقوق بشر اسلام
حجت‌الاسلام والمسلمین مبلغی در ادامه با مطرح کردن این پرسش که آیا حوزه در شرایط حاضر می‌‌تواند این کار را انجام دهد؟ گفت: ابزار اجتهادی حوزه علمیه دارای دقت بسیاری در مسائل مختلف هستند که نمونه‌های این دقت در فقهای معاصر مانند حضرات آیات عظام مرحوم محقق اصفهانی، نائینی و امام(ره) می‌باشند.
وی با این که این افراد، حیثیت‌های مختلف را از هم باز کرده‌اند و گاه به اعماق حق رفته‌اند، ادامه داد: این‌ها، در تفکیک حقوق و نگاه به حقوق بهترین و دقیق‌تر و پر تأمل‌ترین اندیشه‌ها را به جای گذاشتند؛ اگر با همین دقت و حوصله و نگاه به سوی حقوق بشر اسلامی نیز توجه شود و ادبیات متناسب با فضای حقوق بشر به صورت کامل ارائه شود، می‌توانیم گفتمان جامع، کامل، جذاب، قابل ارائه و تدریس در جهان را درباره حقوق بشر بگسترانیم.
رئیس مرکز تحقیقات اسلامی مجلس در پایان خاطرشان کرد: این کار خدمت بزرگی است که از هر خدمتی بالاتر است.
