یک عضو هیات علمی دانشگاه شهید بهشتی گفت: دین اهدافی دارد و کلیه احکام اسلامی تابع مصالح و مفاسدی است که ممکن است ما آنها را از علم اصول یا گاهی از ادله شرعیه بفهمیم.
به گزارش ستاد خبری بزرگداشت امام خمینی(س) به نقل از ایسنا، آیتالله دکتر مصطفی محقق داماد طی سخنانی در نشست بررسی اندیشههای فلسفی و عرفانی امام خمینی (ره) با اشاره به نقل قولی از مرحوم مهدی حائری یزدی فرزند آیتالله عبدالکریم حائری یزدی در مورد امام (ره) تصریح کرد: زمانی که پیش امام (ره) فلسفه میخواندیم قول داده بودند که وقتی درس تمام شد، از سال تحصیلی جدید کتابهای مرحوم میرداماد را تدریس کنند اما وقتی سال شروع شد، ایشان همچنان ادامه اسفار ملاصدرا را تدریس کردند. وقتی سوال کردیم که چرا منصرف شدید، فرمودند میرداماد را به خواب دیدم که گفت کتابهای من را درس ندهید و من اینگونه تفسیر کردم که میرداماد آدم قدیسی است و هنوز کسی او را تکفیر نکرده است. اگر کتابهایش را تدریس کنیم و مباحث روشن شود، شاید او را نیز تکفیر کنند.
وی در ادامه با اشاره به مسئله فلسفه حقوق گفت: شاید این اصطلاح در ادبیات ما نباشد اما ناسپاسی است که به دانشی که در بستر تاریخ اسلام متولد شد و رشد کرد، به نام اصول فقه بیتوجهی کنیم. علم اصول فقه کاملا در دامن اسلام رشد کرده است و بسیاری از مباحث ابتکاری و ابداعی در اصول فقه ما مطرح است که در فلسفه غرب نیست و آنچه در فلسفه اسلامی تحت عنوان فلسفه اصول فقه داریم، ابداعی است.
این استاد دانشگاه خاطرنشان کرد: واقعیت این است که دین اهدافی دارد و کلیه احکام اسلامی تابع مصالح و مفاسدی است که ممکن است ما آنها را از علم اصول یا گاهی از ادله شرعیه بفهمیم. از سوی دیگر فقها راههایی را برای فرار انسان از حکم خدا استنباط میکنند که از آنها به عنوان «علم حیل» یاد میشود.
محقق داماد افزود: در قرون اول و دوم هجری رسالههایی در مکتبهای عقلانی و فکری تحت عنوان رسالهالحیل یعنی کتابهایی که راه چاره را برای قوانین شرعی نشان میداد، نوشته شد و روز به روز بر تعداد آنها افزوده شد تا اینکه از قرن دوم اصحاب ائمه (ع) با راهنمایی ایشان علم عللالشرایع را با عنوان عللالاحکام نوشتند تا اهداف دین برای ما روشن شود.
وی با بیان اینکه در قرن هشتم نیز شاطبی کتاب الموافقات را با هدف تشریح مقاصدالشریعه نوشت، اظهار کرد: یکی از شخصیتهایی که در قرن ما به بحث حیل توجه کرد، امام راحل بود. در عصر صفویه فتوا دادند که حیلههای شرعیه برای فرار از معاملات ربوی مشروع است و در واقع راه را نشان دادند در حالی که قرآن ربا را جنگ با خدا میداند؛ لذا امام در کتاب بیع خود مطلبی را گفتند که ما آیات قرآن را میخوانیم و هدف دین را از وضع حکم به دست میآوریم. اگر آن هدف آسیب ببیند فتوا نمیدهیم.
این استاد فقه و حقوق خاطرنشان کرد: امام خمینی (ره) معتقد بودند که تحریم ربا به علت این است که علت یا حکمت آن ظلم است یعنی هدف دین این است که ظلم اتفاق نیفتد.
محقق داماد با بیان اینکه پرورشیافتگان مکتب قم خود مفسر قرآن بودهاند و توجه به فهم قرآن از ویژگیهای این مکتب است، گفت:بیشتر مراجع تقلید قم تفسیر قرآن نوشتهاند و فارغالتحصیلان آن رسالههای تحصیلی قرآن دارند و این ویژگی، آن را از مکتب نجف و سامرا متمایز کرده است.
وی در پایان با بیان اینکه عدالت، رحم، مهربانی، یسر، مروت و عطوفت خطوط قرمز و اصول پیشفقهی هستند تاکید کرد: اگر دیدیم حکمی به این اصول آسیب میزند باید آن حکم را تعطیل کنیم زیرا هدف دین این است که این اصول رعایت شود.
- کدخبر: 21741
پایگاه اطلاع رسانی و خبری جماران -تهران
کپی شد